ببینید: آثار هنری که با الهام از "دختری با گوشواره مروارید" خلق شدند

نقاشی "دختری با گوشواره مروارید" که سال ۱۶۶۵ با هنر دستان یوهانس فرمیر هنرمند هلندی خلق شد، پس از حدود ۳۵۰ سال منبع ایده آثار متنوعی در حوزه‌هایی چون سینما، هنرهای تجسمی، مُد و تبلیغات است.

ایران آرت: نقاشی "دختری با گوشواره مروارید" که سال ۱۶۶۵ میلادی توسط "یوهانس فرمیر" هنرمند هلندی خلق شد پس از حدود ۳۵۰ سال منبع ایده آثار متنوعی در حوزه هایی همچون سینما، هنرهای تجسمی، مُد و تبلیغات است. نقاشی رنگ روغن روی بوم  یوهانس ورمیر (Johannes Vermeer) با عنوان دختری با گوشواره مروارید از شناخته شده ترین آثار یوهانس ورمیر است که تصویر زن جوانی را با پوشش شرقی نشان می دهد که یک گوشواره مروارید بزرگ در گوش دارد.

این نقاشی دارای یک "آن" است. لحظه ای زودگذر، زن سر خود را بر روی شانه خود قرار داده است و با چشمانی گشوده به تماشاگران نگاه می کند و با لب هایی نیمه باز گویی رازی را برملا می کند. این لحظه دارای رمز و رازی است که به این پرتره  هویت بخشیده است. پوشش این زن که یادآور شرق دور برای مخاطب غربی است بر این ناشناخته بودن و اسرار نهفته در نقاشی می افزاید.

به گزارش ایرنا، برخی از منتقدان، معمای نهفته در این نقاشی را با مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی مقایسه می کنند. همین حواشی که به کنجکاوری مخاطب دامن می‌زند سبب شده تا توجه بیشتری به این اثر شود و بستری فراهم می کند تا دیگران ایده های آثارخودشان را با آن پیوند زنند. دختری با گوشواره مروارید نیز به دلیل شناخته شدن در میان مخاطبان، بستر تولید آثار هنری زیادی شده است که دایره آن به وسعت کپی برداری، اقتباس و از آن خودسازی یک اثر هنری است.

شاید تازه ترین اقتباس را بتوان با اثر هنرمند خیابانی بنکسی به یاد آورد که با افزودن ماسک به نقاشی دیواری خود که در سال ۲۰۱۴ گذشته کشیده بود ضرورت رعایت شیوه نامه های بهداشتی را گوشزد کرد. بنکسی نام مستعار یک گرافیتی کار، فعال سیاسی، کارگردان و نقاش انگلیسی است که آثار وی با مضامین سیاسی و اجتماعی در خیابان‌ها و بر روی دیوارها یا پل‌ها نقش بسته‌اند. وی در آثارش اغلب به درد و اندوه مهاجران و آوارگان می پردازد. آثار این هنرمند در سال ۱۹۹۳ به تدریج روی دیوارها و قطارها ظاهر شدند و تا سال ۲۰۰۱ هنر وی در جای جای انگلستان شروع به خودنمایی کرد.

در این اثر که با عنوان دختری با گوش سوراخ شده روی دیواری در بریستول انگلستان کشیده شد، بنکسی از یک جعبه دزدگیر زرد رنگ به عنوان مروارید در این نقاشی بهره گرفته است.

دختری با گوشواره بامبو از هنرمند آمریکایی اتیوپیایی اوول اریزو (Awol Erizku) که در سال ۲۰۰۹ با بازسازی اثر نقاشی یوهانس فرمیر توسط یک زن سیاه پوست جوان انجام شد گوشواره های بامبو را جایگزین گوشواره های مروارید در این اثر کرد.

وی با این اثر رویکرد انتقادی را در نقد نبود چهره های سیاه در موزه ها و گالری ها در پیش گرفت. نبود چهره رنگین پوستان در آثار هنرمندان غربی همواره مورد انتقاد جریان های ضدنژادپرستی بوده است.

 زیورآلات و به ویژه گوشواره در فرهنگ آفریقایی تباران بخشی مهمی از فرهنگ و آداب و رسوم محسوب می شود که هنرمند با استفاده از گوشواره پهن در این اثر سعی در سمبلیک کردن این عنصر دارد.
فیلم مستند زنانی با گوشواره های باروتی به کارگردانی رضا فرهمند درباره خبرنگار عراقی به نام نور است که مشغول تهیه گزارش از نبرد با داعش است و به همین واسطه با زنان مختلف داعشی و غیرداعشی مواجه می‌شود. نام این فیلم نیز اشاره ای به نام نقاشی ورمیر دارد.

فیلم دختری با گوشواره مروارید محصول سال ۲۰۰۳ و به کارگردانی پیتر وبر با الهام از این نقاشی معرف ساخته شد. در این فیلم خدمتکاری جوان که در خانهٔ یوهانس فرمیر کار می‌کند، رفته رفته به دستیار او و همین‌طور مدل این نقاشی‌های تبدیل می‌شود.

فیلم دختری با گوشواره مروارید به کارگردانی پیتر وبر

 نقاشی آندره تامه 

آندره تامه، یک هنرمند دیجیتال کانادایی است که آثار هنری کلاسیک را به نقاشی هایی کودکانه از فرهنگ پاپ تبدیل می کند. از مونالیزا ساخته لئوناردو داوینچی گرفته تا جیغ ادوارد مونک در آثار او دیده می شود. آثار این هنرمند در معرفی آثار  هنرمندان کلاسیک در نزد کودکان و نوجوانان نقش بسیاری داشته است.

 
اثری از شارلوت دی ماپو 

شارلوت دی ماپو نقاشی است که سوژه ها در زیر حجم های رنگ اثرش به سختی دیده می شوند و گویی انفجاری در روی بوم رخ داده است.

 اثر سلف پرتره زینب بوچرا 

زینب بوچرا با بازسازی نقاشی های کلاسیک خود را در نقش کارکترهای نقاشی ها قرار می دهد و با دخل و تصرفی ناچیز در فضای نقاشی ها سلف پرتره  ثبت می کند.

 
مجسمه رابرت هانت از نقاشی فرمیر

رابرت هانت هنرمند مجسمه سازی است که در ضرابخانه سلطنتی انگلستان فعالیت می کند. پرتره وی از ملکه انگلیس یکی از سه گزینه نهایی بود که برای سکه ملی جدید ضرابخانه در سال ۲۰۱۵ انتخاب شد.

نقاشی دختری با گوشواره مروارید در صنعت مد و تبلیغات نیز  بسیار پر کاربرد است. مدیران تبلیغاتی برای جلب مخاطبان تلاش می کنند از نشانه هایی استفاده کنند که برای مخاطب آشنا باشد، آنها همچنین با تکنیک هایی همچون آشنا زدایی از یک نظم شکل گرفته نیز به اهداف تبلیغاتی خود برسند.

دختری با گوشواره مروارید تنها اثری از این نقاش است که بدون توجه به حرفه، مکان و زمان در سیماشناسی ترسیم شده است.

این نقاشی به عنوان دختری با سربند معروف شد (Meisje met tulband) و در توصیف اصلی آن در موجودی سال ۱۶۷۵ آمده است که سربند به عنوان یکی از لوازم جذاب مد در طول جنگهای اروپا تبدیل شده است.

این اثر در بیشتر طول حیات خود با نام دختری با سربند یا صرفاً دختر جوان شناخته شده بود و تنها در قرن گذشته با نام دختری با گوشواره مروارید شناخته می شود. این نام نه تنها از روی جزئیات گوشواره، بلکه به این دلیل که با درخشش درونی در پس زمینه تاریک کنتراست دیدنی ایجاد کرده، انتخاب شده است.

سربندی آبی و طلایی، گوشواره مروارید و یک ژاکت طلایی با یقه سفید در محیطی کم نور با پیش زمینه ای ساده سبب شده است که این چهره در فضای کم عمق و تاریک، فضایی صمیمی را در اثر رقم زند. تسلط نقاش در استفاده از نور به جای خط برای ایجاد فرم یکی از ویژگی های این اثر است.

بررسی‌های انجام شده روی بوم این تابلو نیز ترتیب کشیده شدن نقاشی را نمایان کرد. ورمیر قبل از کشیدن چهره و ژاکت دختر در تابلو، از خطوط مشکی برای رسم طرح کلی استفاده کرده است. روسری آبی رنگ و گوشواره مروارید نیز از آخرین عناصری بودند که به بوم اضافه شدند.

 
اثر دختری با گوشواره مروارید در موزه موریتشو

فرمیر در طول حیات خود فقط ۳۶ کار کشیده است و می‌توان او را از جمله هنرمندان کم‌کار محسوب کرد؛ تمرکز هنرمند بر روی فضاهای روزمره است که فعالیت زنان در انجام امور معمولی عمده موضوعات این نقاش است. تکنیک این نقاشی، رنگ روغن و ابعاد آن ۴۴.۵ سانتی‌متر در  ۳۹ سانتی‌متر است. نقاشی با نام "IVMeer" امضا شده ‌است ولی تاریخی ندارد؛ تخمین زده می‌شود که نقاشی در حدود سال ۱۶۶۵ کشیده شده‌ باشد. پس از آخرین ترمیم نقاشی در سال ۱۹۹۴، لطافت رنگ‌بندی و صمیمیت نگاه دخترِ در تصویر به بیننده بسیار افزایش یافته است. این اثر در کشورهای بسیاری به نمایش درآمده است و درحال حاضر در موزه موریتشو (Mauritshuis)  در لاهه هلند نگهداری می شود. در سال ۲۰۰۶، مردم هلند آن را به عنوان زیباترین نقاشی هلند انتخاب کردند.