چگونه از 3050 نقاشی 121 تا انتخاب شد؟ / ارزیابی آیدین آغداشلو، مظفری، آریان پور و فتحی
مرحله انتخاب آثار دوسالانه نقاشی دامون فر فرصت ناب گفتگو با چهار چهره از سه نسل هنرهای تجسمی ایران بود؛ چگونه از 3050 اثر 90 اثر را برگزیدند؟
ایران آرت :دوسالانه نقاشی دامونفر که به منظور حمایت از هنرمندان زیر 25 سال از سال 85 آغاز به کار کرده است وارد ششمین دوره خود شد.
سوم آذرماه امسال بود که فراخوان این جشنواره به صورت رسمی منتشر شد و تا پایان مهلت ارسال آثار بیش از سه هزار اثر به دبیرخانه جشنواره رسید.
پویا آریان‌پور، معصومه مظفری و گلناز فتحی داوری مرحله اول، یا همان مرحله انتخاب آثار این دوسالانه را به عهده داشتند و آیدین آغداشلو به عنوان رییس شورای داوران در کنار این هنرمندان چهارشنبه 15 دی‌ماه داوری آثار این جشنواره را انجام دادند که در نهایت سیصد اثر به مرحله نهایی رسید.
داوران پس از چینش این سیصد اثر در محل گالری پردیس ملت داوری مجددی را بر روی این آثار انجام دادند که در نهایت 121 اثر به مرحله دوم این رویداد هنری راه پیدا کردند.
یکی از نکات قابل توجه در آثار این دوره توجه به ایده در خلق اثر هنری و به دنبال آن تنوع در تکنیک و ژانرهای مختلف است. هنرمندان جوان زیر 25 سال که آثارشان به دبیرخانه این نمایشگاه رسیده با فاصله گرفتن از فضای آکادمیک به خلق آثاری دست زده‌اند که بیان‌گر نگاه کاملا شخصی و به دور از هرگونه تقلید و یا جهت‌گیری دیدگاهی از هنرمندان صاحب سبک است.
این آثار که در آن‌ها فضاهای شهری، معماری، سوررئالیستی، پرتره، فیگور و مناظری از طبیعت وجود دارد هم از لحاظ تکنیک و هم از لحاظ فرم و محتوا تنوع چشمگیری دارند که به عنوان یک ویترین نشان‌دهنده نگرش و جستجوهای آزادانه هنرمندان جوان است.
اتفاق‌های خوشایندی برای جامعه هنرمندان در پیش است
آیدین آغداشلو درباره آثار ارائه شده در این دوسالانه به ایران آرت گفت: این دوره تنوع آثار بیشتر است و هنرمندان جوان حوزه‌های تازه‌تری را جستجو کردند و به جوانبی از هنر نگاه کرده‌اند که تا پیش از این کمتر پرداخته شده بود.
وی ادامه داد: به نظر این مسئله تنوع، بر خوب و بد بودن آثار ارجحیت دارد. تماشای این آثار برای من بسیار دلپذیر بود چرا که همه نوع دید و نگاهی در این نقاشی‌ها هست. از نقاشی‌های ابعاد کوچک و بزرگ، نقاشی‌هایی که معضلات اجتماعی را به تصویر کشیده تا نگاه به منظرهای شهری و نگاه به صورت‌ها و موقعیت‌های آدم‌ها.
این هنرمند نقاش گفت: این تنوع و گستردگی، خبر بسیار خوبی برای جامعه هنرمندان است. این که این نگاه تا کی و کجا بماند و هنرمندان چقدر مسیرشان را تعقیب و چقدر مسیرشان تغییر کند باید این را به آینده سپرد. اما بدون در نظر گرفتن این مسائل این آثار نشانه یک ذهن و روح بی‌تاب است که فقط به تحسین، تمجید و فروش اکتفا نکرده است و این ارزشمند است.
آغداشلو گفت: مدت زمان زیادی طول کشیده که دامونفر به این نقطه برسد. این جشنواره اگر چنین بستری ایجاد کرده، فارغ از این که چقدر به کمال مورد نظر نزدیک شده، خیلی اهمیت دارد.
هنرمندان جدی‌تری در دامونفر شرکت کردند
پویا آریان‌پور درباره داوری آثار ششمین دوسالانه دامونفر به ایران آرت گفت: امسال در دوسالانه دامونفر اتفاقی خلاف گرایش‌های مختلف اپیدمیک پیش آمده است و این اتفاق برای من جالب است. تنوع آثار این نمایشگاه این معنا را دارد که واکنشی نسبت به ماده و سوژه زیاد شده است.
وی ادامه داد: هر چند تغییرات محسوسی در تنوع آثار در این دوسالانه وجود دارد و می‌توانم بگویم کارهای جدی‌تری به دست ما رسیده اما بررسی رشد کیفی آثار از لحاظ محتوایی نیاز به بررسی‌های جامعه‌شناسی دارد و من به عنوان یک هنرمند نمی‌توانم در این مورد نظری داشته باشم؛ اما نکته مهم آن است که امسال هنرمندان جدی‌تری در دامونفر شرکت کردند.
این هنرمند عرصه تجسمی گفت: ما نباید از این جشنواره توقع داشته باشیم که هنرمند را هدفمند کند. البته بد نیست که به آن‌ها مسیر بدهد؛ اما زمانی که به طور کامل توان آن را در خود ایجاد کند. نکته مهم آن است که پیوستگی این جشنواره به آن اعتبار داده است و هنرمندان جوان با تکیه بر این استمرار مطمئن می‌شوند که این دوسالانه مجالی است برای دیده شدن و برای انتخاب شدن در گروه ممتازین. اما اگر بخواهد خط و مشی خود را از چنینی رویدادی بگیرد، درست نیست.
زادی و شعاع فکری هنرمندان جوان ستودنی است
گلناز فتحی که اولین بار است به عنوان داور در انتخاب آثار دوسالانه دامونفر حضور دارد به ایران آرت گفت: امروز و بعد از دیدن آثار در نمایشگاه خیلی شگفت‌زده شدم. ما هفته پیش که آثار را ژوژمان کردیم تا از میان سه هزار اثر، آثار نهایی را انتخاب کنیم احساس کردم کیفیت آثار ضعیف هستند و این در ابتدا برایم ناامید کننده بود اما امروز و در نهایت آثاری که باقی مانده من را شگفت‌زده کرده است.
وی ادامه داد: بسیاری از این آثار دارای امضای شخصی هستند و یک سری هم که هنوز از دیگر هنرمندان پیروی می‌کنند، بدون شک به حق تاثیر گرفته‌اند چرا که جوان هستند و برای پیدا کردن راه شخصی خود نیازمند کسب نگاه و تاثیرپذیری‌اند.
این هنرمند نقاش گفت: اما برای این سن و برای این نمایشگاه آثار خیلی کیفیت بالایی دارند. ما آثاری در ژانرهای مختلف داریم و زمانی که تقسیم‌بندی کردیم، دیدیم که دیدگاه‌های مختلف متافیزیکی، پرتره، هایپر رئالیسی و... وجود دارد و این بر خلاف آن است که گاهی نگاهی به واسطه کلاس‌های آموزشی بر دید جوان‌ها حاکم می‌شود.
فتحی گفت: من معتقدم این آزادی فکری که هنرمندان جوان پیدا کرده‌اند بسیار مثبت است. مهم نیست که این آثار عالی باشد چرا که ما باید واقف باشیم که آن‌ها بسیار جوان هستند.
وی افزود: ما آثاری را که احساس کردیم در آن تقلید عین به عین صورت گرفته رد کردیم. چرا که قدم اول آن است که این هنرمندان بفهمند کپی کردن یعنی خطا و این کار ارزش هنری ندارد و ما اگر بتوانیم در کنار نمایشگاه این مسئله را ترویج دهیم اتفاق مناسبی است. بسیاری از این آثار ممکن است از لحاظ تکنیکی به پختگی نرسیده باشند اما از ایده بسیار قوی برخوردار هستند و به نظرم این بسیار مهم است و نوآوری که موجود جایزه دارد.
نمود تجربه‌های سالم هنری در آثار هنرمندان جوان
معصومه مظفری هم در ارزیابی خود از آثار ششمین دوسالانه دامونفر به
ایران آرت گفت: من فکر می‌کنم کیفیت آثار امسال یک مقدار به داوری مرحله اول برمی‌گردد. امسال سه هزار اثر به دبیرخانه این دوسالانه رسید که ما سعی کردیم در انتخاب آثار به گونه‌ای عمل کنیم که آثار تنوع و در ژانرهای مختلف باشند. چیزی که خیلی راحت انتخاب می‌کردیم در واقع به ایده و تکنیک وابسته نبود و بیشتر به تجربه‌های سالم این هنرمندان که در اثرشان نمود پیدا کرده بود، توجه داشتیم.
وی ادامه داد: در واقع این تلاش که سعی کردیم آثار در یک ژانر نباشد، موجب شد تا این دوره با تنوع بیشتری در ارائه آثار مواجه باشیم. در دوره پیش فضاهای سوررئالیستی و ذهنی به شدت به چشم می‌خورد، به علاوه این فضاهای شهری و معمارانه هم جزو موتیف اکثر آثار بود؛ اما چیزی که خیلی جالب است در این دوره خیلی چشم‌انداز و فضاهای غیر شهری با نگاه‌های خیلی عمیق ارائه شده بود. در این دوره هنرمندان جوان خیلی آزادانه‌تر با مسائل برخورد کرده‌اند.
مظفری گفت: در هر جشنواره و هر رویدادی تداوم مهم است. در واقع امروز بار بسیاری از بینال‌هایی که برگزار نمی‌شود را دوسالانه‌ای مثل دامونفر می‌کشد. این نشان دهنده جای خالی اتفاق‌های از این دست برای جوان‌تر هاست و دامونفر جای پای خوبی در میان نسل جوان هنرمند باز کرده است. این تداوم در برگزاری به جوان‌ها این امید را می‌دهد که در این بینال شرکت کنند.
وی گفت: در این سال‌ها پیگیری برگزارکنندگان این دوسالانه از وضعیت هنرمندان حاضر در این دوسالانه، نوید بسیار خوبی برای هنرمندان جوانی بود که فرصت‌های کمتری برای دیده شدن دارند.
ششمین دوسالانه نقاشی دامونفر 20 دی در سینما گالری پردیس ملت آغاز به کار می‌کند و اول بهمن‌ماه با برپایی آیین اختتامیه و معرفی برگزیدگان به کار خود پایان می‌دهد. جایزه نخست دامونفر، سفر به آلمان و بازدید از کارخانه فابرکاستل و شرکت در آکادمی این برند هنری است.
گزارش: علیرضا بخشی استوار
