از یک نمایشگاه کاملا زنانه تا زندگی شبانه در تهران / گالری‌گردی ایران آرت در چهار نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به نمایشگاه‌های گالری طراحان آزاد، اعتماد نگارستان، ای جی و اُ سرزده‌ایم.
ایران آرت: نمایشگاه آثار مارال مصطفی‌زاده با عنوان «من، مارال مصطفی‌زاده» در گالری طراحان آزاد، نمایشگاه نقاشی‌های سمانه وفایی با عنوان «شبانه» در گالری اعتماد نگارستان، نمایشگاه گروهی عکس با عنوان «استعداد ای‌جی- 6» در گالری ای جی و نمایشگاه طراحی‌های پگاه رجامند با عنوان «مُقیم» در گالری اُ سوژه‌های این هفته گالری گردی ایران آرت هستند.
بازگشت به کودکی پر حادثه
مارال مصطفی‌زاده در نمایشگاه جدیدش با عنوان «من، مارال هستم» در گالری طراحان آزاد، به گذشته‌ای پرداخته است که شاید بخشی از گذشته بسیاری از مخاطبان اثر او در ایران باشد. وقتی به عنوان مخاطب در مقابل آثار او قرار می‌گیریم، برخی از تصاویر و چیدمان‌ها، تصاویری را از ناخودآگاه ذهن ما بیرون می‌کشد و در مقابل دیدگان ما قرار می‌دهد.
مصطفی‌زاده در این مجموعه چهار فضا را برای بیان ایده‌اش در نظر گرفته است. او در این مجموعه بخشی از ارتباط زمان، مکان و فضا را به نمایش گذاشته است. او معتقد است رابطه آنها شیء را می‌سازد. او در ابتدا به نمایش پرتره صدها دانش‌آموز در قابی با ترکیب گل هندسی و رنگ‌های پرچم ایران پرداخته است. او در این اثر به بخشی از تاریخ ایران در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 اشاره می‌کند و به نظر می‌رسد به جریانی از نظم حاکم بر یکسان‌سازی مردم و فرهنگ‌های مختلف اشاره دارد. علاوه بر آن در بخشی دیگر سازه‌ای به نمایش درآمده که ترکیبی از گذر زمان و کاستی را در مکانی واحد نشان می‌دهد. صفحه‌ای منعکس‌کننده تصاویر روبرو همچون آینه‌ای است که از صورت مخاطب (حال) می‌کاهد و به آینده می‌افزاید.
مارال مصطفی‌زاده در بخشی دیگر فضایی سه بعدی ساخته است که نشانه‌ای از تونل زمان را تداعی می‌کند، تونلی که انتهای آن بسته شده است و انسان را در گذشته و ترکیب فضا، زمان و مکان گرفتار می‌سازد.
در انتهای نمایشگاه دو اثر بر روی دیوار است که شکل و ترکیب آن بر روی دیوار تصویر دو مردی را تداعی می‌کند که در تمام این سال‌ها بر روی دیوارهای مختلف در مکان‌های مختلف با ترکیبی مشابه دیده‌ایم و بخشی از ذهن و حافظه بصری ما شده‌اند.
مارال مصطفی‌زاده از طریق این مجموعه سعی می‌کند ذهن خود را از گذشته عمومی شده به طریق ابژه‌سازی خالی کند و مخاطب را در گذشته‌ای بصری و مشترک دخیل و سهیم می‌کند، گذشته‌ای که حالا بخشی از ما شده است.
نمایشگاه آثار مارال مصطفی‌زاده با عنوان «من، مارال مصطفی‌زاده هستم» تا 19 شهریور ادامه دارد. گالری طراحان آزاد در میدان فاطمی، میدان گل‌ها، میدان سلماس، شماره 5 قرار دارد.
زندگی شبانه
شب چهره عجیبی دارد و تجربه‌ها در شب بسیار متفاوت از روز روشن است. زندگی در شب شاید همیشه یکی از خواسته‌های ما برای تجربه کردن باشد. سمانه وفایی در مجموعه «شبانه» که در گالری اعتماد نگارستان به نمایش گذاشته است به بازتعریف زندگی در شب می‌پردازد. او در این مجموعه خیابان ولیعصر تهران را در شب به تصویر کشیده و تلاش می‌کند بخشی از زندگی شبانه‌روزی را که کمتر آشکار می‌شود تصویر و نمایان کند.
وفایی به خیابان ولیعصر و درختانش جان داده و آن را همچون یک سوژه مورد ارزیابی قرار داده است. او در بیانیه نمایشگاهش برای درختان خیابان ولیعصر شخصیت قائل می‌شود و این درختان قدیمی را واقع در طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه مورد نظر قرار می‌دهد و آنها را به تصویر می‌کشد.
او معتقد است این درختان قدیمی در خیابان ولیعصر با دگردیسی روح جمعی شهروندان مواجه شده است. درختان در بخشی از شبانه تهران به پیکرهای غول‌آسایی تبدیل می‌شوند که با نظاره زندگی مردم در این سال‌ها بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند.
این آثار در ابعاد بزرگ ترسیم شده‌اند و درختان چنار خیابان ولیعصر را در شب با انعکاس نورهای رنگی که بر آنها می‌تابد به نمایش گذاشته است. اگر چه این درختان به موجوداتی بزرگ و غول‌آسا تبدیل شده‌اند اما در کنار ما و در خیابان‌های تهران به همزیستی مسالمت‌آمیز با شهروندان پرداخته‌اند.
علاوه بر این آثار نقاشی، یک ویدئو نیز در این مجموعه دیده می‌شود؛ این ویدئو تصویر هنرمند است که در پیش‌زمینه‌ای از یک شهر در شب نشسته است و بار سنگین بخشی از نگرانی‌ها، دلهره‌ها، غم و افسوس این شهر را با خود می‌کشد. این آثار در مجموع به زمانی از روز و مکانی از شهر پرداخته‌اند که پیش از این کمتر به این موضوع توجه شده است.
نمایشگاه سمانه وفایی با عنوان «شبانه» تا 2 مهر در گالری اعتماد نگارستان ادامه دارد. گالری اعتماد نگارستان در میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، باغ نگارستان واقع شده است.
زنان مستعد
گالری ای جی، طی فراخوانی از هنرمندان دعوت می‌کند تا آثارشان را جهت انتخاب به این گالری ارسال کنند تا پس از گزینش از سوی تیم انتخاب و داوری در تابستان در این گالری به نمایش گذاشته شود. نمایشگاه اخیر این گالری تحت عنوان «استعداد ای‌جی 6» برگزار شد.
در ابتدای گالری متنی به چشم می‌خورد که محتوای آن با این مضمون است که به دلیل آثاری که در این نمایشگاه به نمایش درآمده تنها زنان اجازه ورود دارند و به عبارتی ورود آقایان ممنوع است. با سوال‌هایی که در ذهن داشتم برای دیدن آثار رفتم. این آثار در سه گروه و در سه اتاق به تفکیک به نمایش درآمده بود و ابتدای هر اتاق یک پرده بزرگ سفید نصب شده بود، در ابتدا تصمیم گرفتم در مورد این نمایشگاه ننویسم چون به نظرم آمد این نوع نمایش آثار با نگاهی جنسیتی رخ داده است و در مورد آن تصمیم‌گیری شده است. آثار را دیدم، از سویی متوجه شدم که حقیقتا این آثار در ایران با توجه به قوانین امکان نمایش نمی‌یابد.
در این نمایشگاه، مجموعه‌ای از شیوا خادمی با عنوان «اسمارتیز» به نمایش در آمده است که سوژه اثر مو زنان است، اینکه برخی از زنان تلاش می‌کنند موهایشان را به رنگی در بیاورند تا احساسی را از درون‌شان بیان کنند. عکس‌های شیوا در ابعاد بسیار کوچک به نمایش درآمده است و با در دست گرفتن این عکس‌ها با متنی در پشت آنها مواجه می‌شویم که هنرمند آگاهانه این متن را در پشت هر اثر آورده است تا بخشی از اثر باشد. متن‌هایی از این دست، انگیزه زنان را برای رنگ‌آمیزی و آرایش موهایشان بیان می‌کند؛ «با رنگ می‌توانم خودم را پیدا کنم، یا به عبارت دقیق‌تر خودم را اختراع می‌کنم ...، رنگ‌ها زمانی برای من جذاب هستند که ماهیت چیزها رو برایم تغییر بدن ...، رنگ برای من مساوی با قدرت و انرژیه ... »
در اتاق بعدی آثاری از مریم نژادصفاری با عنوان «بیان نقیضی» دیده می‌شود این آثار در یازده قاب ترکیبی از کنتاکت عکس‌هایی است که زندگی زنانی را روایت می‌کند که در لذتی طاقت‌فرسا، نفرت عاشقانه، تاریکی روشن، غم شیرین و... گرفتار شده‌اند، نژادصفاری از نقیض‌هایی اینچنینی تحت عنوان «Oxymoron» برای بیان آثارش استفاده کرده است. این آثار روایت‌هایی مستند از زنانی است که در زندگی گرفتار نقیض شده‌اند و در کنشی برآمده از این تناقض کِش آمده‌اند و زندگی می‌کنند.
در بخش دیگر دو اثر در ابعاد بزرگ از دو هنرمند جوان؛ سلماز ایمانی و فرید موسوی به نمایش درآمده است، این دو اثر پرتره‌ای از یک پسر جوان با موهای سفید و یک دختر در لباسی عجیب است. این آثار در کنار یکدیگر مجموعه‌ای را ساخته است که شاید با توجه به ممنوعیت باید دیده شوند.
در ابتدای ورودم با این اتفاق از اساس مخالف بودم اما پس از دیدن آثار به این مسئله اندیشیدم که درست است قوانین اجازه نمایش و انتشار این آثار را برای عموم قائل نیست، اما چرا باید این فرصت نمایش از هنرمند گرفته شود. در طول این سال‌ها آثار بسیاری بوده است که به دلیل مغایرت با موازین، شانس دیده شدن را از دست داده‌اند. با تفکیک جنسیتی مخالفم اما در این کشور، این امر مسبوق به سابقه است و برای اولین بار نیست که رخ می‌دهد. بنابراین گاهی گالری‌ها نیز می‌توانند برای نمایش برخی از آثار و فرصت دادن به هنرمندان دست به تفکیک بزنند.
نمایشگاه عکس «استعداد ای.جی ۶» تا ۲۱ شهریور در خیابان کریم‌خان زند، خیابان عضدی جنوبی، پلاک ۴۳ میزبان علاقمندان به هنر است.
سازه‌هایی سخت و عجیب
پگاه رجامند در مجموعه اخیرش با عنوان «مُقیم» در گالری اُ طراحی‌هایش را در اندازه‌های مختلف به نمایش گذاشته است. رجامند در این مجموعه به طراحی و نمایش مکانی پرداخته است که شاید نمونه بیرونی نداشته باشد. دنیایی که مشخص نیست کجاست و یا از کجا آمده است.
آثار او با رنگ‌هایی تیره و عناصری سخت طراحی شده‌اند. این آثار متعلق به دورانی سخت و صنعتی است، سازه‌هایی غول پیکر که قطعا توسط انسان‌ها ساخته شده است اما در این آثار، اثری از انسان و سازنده‌های آن دیده نمی‌شود.
رجامند این آثار را همچون سایتی برای تحقیقات و ساخت عنصری ساخته است که در حال حاضر متروکه شده است و این سازه‌ها خود به جای سازندگان‌شان در پهنه وسیعی مقیم شده‌اند.
این سایت همچون یک محیط تحقیقاتی است که با توجه به فضای سخت و در هم تنیده آن به یک زندان می‌مانند برای محققان و صنعتگران مقیم در آن، گاهی تصور می‌شود که عاملان این سایت در همین مکان پس از مدتی اقامت در زیر سنگینی سازه‌ها دفن شده‌اند و دیگر اثری از آنها نیست.
این آثار همچون یک مجموعه ساختارمند به بیان آثار انسانی در محیطی می‌پردازد که ترک شده است، همچون چرنوبیل. محیطی که انسان‌ها در پی اهداف خود می‌سازند و بدون در نظر گرفتن سرنوشت آن پس از خود، آنها را رها می‌کنند و سازه‌هایی فشرده و در هم تنیده را پس از اتمام اقامت‌شان نادیده می‌گیرند.
نمایشگاه آثار پگاه رجامند با عنوان «مُقیم» تا 27 شهریور در گالری اُ ادامه دارد. گالری اُ در خیابان کریم‌خان، خیابان سنایی، خیابان خدری (شاهین سابق)، شماره 8 واقع شده است.
