ششمین دوره نمایشگاه مجسمه‌های فلزات بازیافتی در قائمشهر/ گالری نوران از آن پری دریایی تا چشم عقاب
اکنون رشته کوه‌های فلزات بازیافتی در شهرهای صنعتی بخشی از درماندگی انسان مدرن در برابر شهوت قدرت و حاکمیت کنترل‌ناپذیر خودش است
ایران آرت : فاروق مظلومی در اعتماد نوشت: فلز با قدمتی شش هزار ساله بعد از سنگ از اولین ماده‌های مورد استفاده انسان در ساخت ابزار است. امکان ذوب و چکش‌خواری فلز یا به عبارتی فرم‌پذیری فلز موجب شد ذهن انسان به ساخت مجسمه‌های فلزی توجه کند. اما از همان ابتدا ساخت مجسمه با فلزات- ابتدا مس بعد مفرغ و بعد آهن- با مفاهیم جاودانگی، قدرت و تحسین همراه بود و ساخت ابزار جنگی با فلزات کانسپت خشونت را هم به این ماده طبیعی افزود.
اما در جهان بعد از انقلاب صنعتی فلز خصوصا آهن نماینده تکنولوژی و مدرنیته هم شده است. اسکلت‌های فلزی زندگی آرام انسان را از خانه‌های مسطح، متواضع و افقی، به برج‌ها و آپارتمان‌های مغرور و ناآرام عمودی انتقال دادند. از این‌رو ساخت مجسمه با فلزات آن هم فلزات بازیافتی به شکل ناگریز و قائم به ذات مفاهیمی را همراه دارد. هنرمندی که با فلز کار می‌کند باید آگاه باشد که این ماده قلدر و حاکم به راحتی می‌تواند فعالیت فرم و محتوای اثر هنری را خنثی کند که همان تقدم و تفوق ماده بر فرم و محتواست. می‌توان گفت انتخاب نوع، مقدار و ضخامت و رنگ فلز بخش مهمی از پالت مجسمه‌سازان فلزی است.
اکنون رشته کوه‌های فلزات بازیافتی در شهرهای صنعتی بخشی از درماندگی انسان مدرن در برابر شهوت قدرت و حاکمیت کنترل‌ناپذیر خودش است. ما در جهان مدرن انباشته از تکنولوژی و فلز در جست‌وجوی آرامش انسان قبل از عصر فلز هستیم.
فارغ از فرم و محتوا، تبدیل فلز بازیافتی به اثر هنری نوعی رام کردن تکنولوژی افسارگسیخته است.
در استیتمنت نمایشگاه فلزآوا می‌خوانیم: «استفاده از فلز، ضایعات فلز، فرم‌دهی فلز، شکل دادن فلز، جوش دادن، بریدن و هر نوع فعالیتی که روی این ماده با تکنولوژی‌های جدید انجام می‌شود، امکان‌های تازه‌ای در اختیار هنرمندان قرار داده است.»
یعنی هنرمند با ابزار تکنولوژی فلز از زباله‌های فلز برای کنترل فلز استفاده می‌کند و با ساخت پری دریایی با فلزات بازیافتی درصدد کنترل مدرنیته است. فرم‌های حیوان با رنگ سیاه در نمایشگاه فلز آوا علاوه بر مفاهیم مدنظر هنرمند هشدار مهمی به همه ما می‌دهد که به رویایی فلز و صنعت با طبیعت بیندیشیم. ورق‌های فلزی مچاله شده که در ساخت بعضی از حیوانات مثلا عقاب به کار رفته بود، برخورد شدید حیوانات بی‌دفاع را با تکنولوژی آهنین تداعی می‌کرد اگرچه در خیلی از این مجسمه‌ها به دلایل شدت ذاتی آهن و فرم‌های انتزاعی خود اثر، مفهوم آثار عقب رانده می‌شد.
از دلایل دیگر محتوا‌زدایی و فرمالیستی شدن آثار این بود که گالری نوران با توجه به تعداد زیاد آثار مجبور به ارایه مجسمه‌ها در کنار هم و با فاصله کم شده بود و به همین دلیل انرژی مجسمه‌ها با همدیگر دچار درگیری خاصی بودند که صد البته مخاطب آگاه با انتخاب محل و زاویه دید مناسب می‌توانست با هر اثر به شکل مستقل و منفرد ارتباط برقرار کند اما با این همجواری آثار یک فرم کلی از فلزات بازیافتی دیده می‌شدند که از زاویه دید مناسب یک چیدمان قوی بود.
البته از چیدمان آثار فلزی در حیاط گالری که به دلیل شرایط آب و هوایی قائمشهر همواره انبوه گیاهان را دارد غافل نشویم که به هر اثر با هر کانسپت، مفهوم دیگر تقابل فلز با طبیعت را می‌داد.
خانم ملاحت رحیم‌پور، مدیر گالری نوران که خود به عنوان هنرمند در نمایشگاه مشارکت داشت در خصوص موضوع نمایشگاه می‌گوید: «در این نمایشگاه هیچ محدودیتی برای انتخاب موضوع و تکنیک کار وجود ندارد، فضا برای هنرمندانی که در این «نمایشگاه- ورک‌شاپ» شرکت می‌کنند، کاملا آزاد است. شرکت‌کنندگان عموما از طریق هنرمندان برجسته هنرهای تجسمی مثل جعفر نجیبی، علی بیگی‌پرست، غلامحسین سهرابی، حسن ملانوروزی، محمد ابوترابی، ابراهیم گنجیان و... در این نمایشگاه و کارگاه حاضر می‌شوند و اغلب هنرمندانی که ذکر نام‌شان شد خودشان هم به دلایل احترام برانگیز در نمایشگاه شرکت می‌کنند. اوایل کار، بیشتر آثار به بازآفرینی اشکالی از واقعیت مربوط می‌شد. مثلا بازسازی حیوانات یا بازسازی فرم‌های معین و مشخص واقعی مثل ماهی، عقاب، گاو، اسب و حیوانات عجیب و غریب دیگر. به تدریج آثار عمق بیشتری پیدا کرد و مفاهیم جدی‌تری در این رابطه ظاهر شدند. مفاهیمی مانند درخت، رویش، درد، انسان، زایش، کار و... یعنی مقولات و مفاهیمی که به انسان و مقولات انسانی بیشتر مربوط می‌شد.»
اما در آثار نمایشگاه فلز آوا به دلیل خلق خیلی از آثار با فلزهای بازیافتی فضای منفی و فضای خالی داخل آثار بیشتر می‌توانست مورد توجه قرار گیرد. عموما در مجسمه‌های محصول ریخته‌گرد درون اثر دیده نمی‌شود اما آثار محصول جوشکاری امکان بررسی داخل اثر را هم به مخاطب می‌دهند که اغلب فضاهای داخلی این آثار با آنارشی نور و فلز، آشوب فعال و محرکی دارند. عکس‌های فرنام هدایتی در ثبت و مستند کردن همین فرم‌های فضای منفی آثار می‌تواند در نمایشگاهی مجزا مورد بررسی قرار گیرد.
هنرمندان دیگر نمایشگاه فلز آوا، مهدی سماکوش، حسن کشاورز، سیامک نصر، سعید ملانوروزی، احمد حبیبی، فرشید پاک‌نیا، مجید فرهمند، نگار نجیبی، ایلیا سهرابی، اوستا ابوترابی، غزاله طهماسبیان بودند. تا ششم شهریور آثار مجسمه‌های فلزات بازیافتی در گالری نوران قائمشهر منتظر مخاطبان هنرهای تجسمی هستند.
