به دنبال هویت از میان مذهب و ملیت تا پشت پرده آثار هنری / گالری‌گردی ایران آرت در چهار نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به نمایشگاه‌های گالری‌های فرمانفرما، طراحان آزاد، سایه و ثالث سر زده‌ایم.
ایران آرت: نمایشگاه نقاشی‌های ساناهین باباجانیانس با عنوان «توازی یا تلاقی؟» در گالری فرمانفرما، نمایشگاه گروهی مجسمه با عنوان «در ستایش خاک» در گالری طراحان آزاد، نمایشگاه نقاشی‌های زینب پوراسکندریان با عنوان «آن-جایِ دیگر» در گالری سایه و نمایشگاه گروهی با عنوان «از کجا به کجا» در گالری ثالث از سوژه‌های این گالری‌گردی این هفته ایران آرت هستند.
نقش برجسته‌هایی از یک هویت
ساناهین باباجانیانس هنرمند جوان ایرانی است که مجموعه‌ای از نقاشی- نقش برجسته با عنوان «توازی یا تلاقی؟» را در گالری فرمانفرما به نمایش گذاشته است. او مجموعه خود را با یک پرسش آغاز می‌کند، او در بخشی از بیانیۀ اثرش آورده است: «من یک ارمنی- ایرانی هستم یا یک ایرانی- ارمنی؟ شاید هم ارمنیِ ایرانی و یا بالعکس ... این مسئله برای من همیشه درگیر کننده بوده، دوگانگی هویت که می‌تواند گیج‌کننده و گاه به شدت بازدارنده باشد. ...»
او در مجموعۀ توازی یا تلاقی فرم‌هایی ساخته است متشکل از نقاشی و نقش برجسته، او اشکال هندسی را با الهام از نمادهای تزیینی به کار رفته در بناهای معماری و لباس‌های سنتی ایران و ارمنستان جست‌وجو می‌کند و سعی می‌کند با این تلاقی و در هم آمیختگی کمی به پاسخ سؤالش نزدیک شود.
باباجانیانس در فرم کلی اثرش که اغلب شبیه تابوت و صلیب است از فرهنگ و آیین مسیحیت بهره برده و در طراحی و اجرای نقش برجسته‌های اثرش از اشکال هندسی هنر اسلامی الهام گرفته است. او با تلفیق این دو فرهنگ و همزمانی رنگ آبی واحد، به نظر می‌رسد هویتی دوباره به آنها بخشیده است.
او با به کارگیری چوب، مقوا و ترکیب مواد به ساخته‌های جدیدی رسیده است که هویتی تازه یافته‌اند. باباجانیانس در آثارش بناها و عمارت‌هایی را غالباً با رنگ درخشان زرد و طلایی نقاشی کرده است که تشخیص نوع معماری اثر کمی سخت شده است شاید او در پایان این مجموعه به پاسخی دست یافته است که همه ادیان، مذاهب و تمدن‌ها ریشه در یک امر واحد دارند و آن نوع بشر است.
نمایشگاه آثار ساناهین باباجانیانس تا 30 فروردین در گالری فرمانفرما ادامه دارد. گالری فرمانفرما در میدان هفت تیر، خیابان کریم‌خان، خیابان خردمند شمالی، کوچه اعرابی 2 قرار دارد.
خودآموخته‌های خالق
در تاریخ هنر همیشه نامی از هنرمندانی آورده شده است که مکتب ندیده و خودآموخته هستند. این امر شاید خلاف اعتقاد آن گروه از جامعه‌شناسان باشد که معتقدند استعداد ذاتی نیست بلکه اکتسابی است، اما در گالری طراحان آزاد در نمایشگاهی با عنوان «در ستایش خاک» با هنرمندانی از ایران مواجه می‌شویم که برای خلق آنچه که اثر آنها می‌دانیم حتی ساعتی تحت آموزش قرار نگرفته‌اند.
عبدالعلی قاعد کوزهکنان، سارا محمدی و صدیقه نجیبی هنرمندان نمایشگاه مجسمه‌های «در ستایش خاک» هستند. لاله صبوری به عنوان کیوریتور این مجموعه دست به شناساندن و معرفی افرادی زده است که در نقطه‌ای از ایران با ذهنی بکر و نوآورانه با خاک به ساخت احجامی بسیار شگفت‌انگیز و نوآورانه می‌پردازند.
عبدالعلی قاعد کوزهکنان متولد 1317 در روستای کوزه‌کُنان آذربایجان است. او دوران کودکی‌اش را در کارگاه کوزه‌گری عمویش کار می‌کرد. او با ساخت سوتک‌هایی به سبک خود کارش را آغاز کرد. اما به تدریج شروع به ساخت حیواناتی گلی کرد از آنچه که در طبیعت اطراف می‌دید. این مجسمه‌های گلی حیوانات نسبتاً بزرگ هستند.
سارا محمدی نیز در روستایی در نزدیکی بوکان به دنیا آمده است. او ساخت سفال را از مادر همسرش یاد گرفت و خاک جهت ساخت مجسمه‌هایش را از کوه‌های کردستان می‌آورد. آثار او بخش‌های پنهانی از فرهنگ کردستان هستند. محمدی به ساخت حیواناتی با اشکال متفاوت و ترکیبی می‌پردازد او عقابی با چهارپا و یا حیوانی با سر انسان می‌سازد.
صدیقه نجیبی نیز در سال 1334 در شهر خوی به دنیا آمده است. او برای ساخت مجسمه‌هایش نه از کسی آموخته و نه در اطراف خود دست ساخته‌هایی از این دست دیده. طبیعت و چندگانگی صورت آدم‌ها، موضوع آثار او هستند. او در ساختن مجسمه به دنبال یافتن معناست.
نجیبی در آثارش صورت‌هایی را مجسم می‌کند که نمونۀ آن را در طبیعت دیده نمی‌شود، صورت‌هایی چند وجهی، صورت‌هایی که در آن یکی از اجزا چند بار تکرار شده است. در این صورت‌های عجیب و شگفت‌انگیز درون انسان‌هایی ظاهر می‌شود که در زندگی قادر به دیدن آن نیستیم.
نمایشگاه گروهی مجسمه با عنوان «در ستایش خاک» تا 27 فروردین در گالری طراحان آزاد ادامه دارد. گالری طراحان آزاد در میدان فاطمی، میدان گلها، میدان سلماس، شمارۀ 5 قرار دارد.
اشیایی نا دَر جا
زینب پوراسکندریان در نمایشگاه جدیدش با عنوان «آن-جایِ دیگر» به اشیایی پرداخته است که در جای خود قرار ندارند و هویتی جدید یافته‌اند. نقاشی‌های پوراسکندریان در ابعاد کوچک ارائه شده و در گالری سایه به نمایش درآمده‌اند. در این آثار مخاطب با دسته‌ای از اشیاء مواجه می2شود که هیچ‌یک در جای تعریف شده و قراردادی خود، قرار ندارند.
او از شهری که در آن ساکن است می‌گوید، شهری کوچک که ضوابط کلان شهرها را ندارد و در آن می‌توان هر چیزی را در هر جایی یافت و با کاربری جدیدی از آنها آشنا شد. البته پیش از این آنچه که مخاطب دریافت می‌کند نوعی آشفتگی در عین نظم نهادینه شده در فرم اثر است. مخاطب اشیایی را می‌بیند که در نقطه‌ای نه چندان مشخص از یک شهر و یا یک ساختمان قرار گرفته‌اند به بیان بهتر رها شده‌اند. این اشیاء در شکلی از بی‌توجهی به حال خود گذاشته شده‌اند و کاربری آنها در واقع کارایی و استفادۀ آنها از ایشان گرفته شده است و هیچ چیز ناگوارتر از این نمی‌تواند باشد که عنصری بی‌دلیل در گوشه‌ای رها شده باشد و احساس بیهودگی بر او غالب شود.
اسکندریان با تغییر جایگاه این اشیاء و انتقال آنها از یک فضای خصوصی (اندرونی) به فضای عمومی (بیرونی) تلاش کرده که هویتی جدید به این اشیاء بدهد اما به نظر می‌رسد موفق نبوده چرا که دو رخداد در رابطه با این اشیاء پدید آمده؛ یک اینکه به نظر می‌رسد این اشیاء بدون استفاده در گوشه‌ای از شهر رها شده‌اند و دو اینکه این اشیاء در هر جایی از شهر همان کاربری را دارند که پیش از این در جای قبلیِ مخصوص خود را داشته‌اند. مثلاً یک آینه در هر جایی از دنیا باشد همان کاربری انعکاس تصویر روبرو را خواهد داشت و یا یک ظرف بزرگ غذا بر روی یک اجاق گاز نیز همان عمل طبخ یا گرم کردن را انجام خواهد داد.
نمایشگاه آثار زینب پوراسکندریان با عنوان «آن-جایِ دیگر» تا 21 فروردین در گالری سایه ادامه دارد. گالری سایه در خیابان کریم‌خان، خیابان سنایی، خیابان سیزدهم، شمارۀ 21 قرار دارد.
فرایند تولید
گالری ثالث در نمایشگاه جدیدش دست به نمایش آثاری زده است که بخشی از فرایند تولید اثر هستند. «از کجا به کجا» مجموعه‌ای است که در آن به نمایش مرحلۀ پیش از تولید و اجرای اثر پرداخته است. مرحله‌ای که در آن هنرمند به بسط ایدۀ اولیه می‌پردازد و اتودهایی می‌زند تا برای اجرای نهایی اثرش به نتیجه برسد.
سروش میلانی‌زاده کیوریتور این نمایشگاه در بخشی از بیانیۀ این مجموعه در توضیح این مرحله آورده است: «Study یا به معنای واژگانی‌اش "مطالعه"، فرایند فکری و عملی پیش از تولید یک اثر یا مجموعۀ هنری را شامل می‌شود. فرایندی که در آن انرژی‌ها متمرکز می‌شود. حس‌ها، باورها و ایده‌ها شکل می‌گیرد و هنرمند آرام آرام آمادۀ زایش می‌شود. در واقع هر اتفاقی پیش از تولید اثر هنری را می‌توان در غالب Study مطالعه کرد. تحقیقات، مطالعات، پژوهش‌ها، نوشته‌ها، طرح‌ها، اتودها و حتی چیزهایی که هنرمند از آن الهام گرفته است ... و این موضوع به مدیا یا رسانۀ خاصی محدود نمی‌شود. ...»
داود امدادیان، منیر فرمانفرمائیان، علی دهباشی، حسین ماهر، فرزانه حسینی، ناصر فرهودی، سروش میلانی‌زاده، محسن فولادپور، مرتضی ممیز، کامبیز صبری، بهرام شیردل، پریدخت مشک‌زاد و مصطفی دشتی از هنرمندان این مجموعه هستند.
در این مجموعه مخاطب علاوه بر مواجهه با لحظه‌های خلوت هنرمند در آستانۀ خلق اثر با بخش‌های از یادداشتهای هنرمند در مواقع خلوت شخصی خویش و گفت‌وگوهای درونی و نهایی او آشنا می‌شود. در این نمایشگاه کمتر با خود اثر مواجه می‌شویم بلکه با مرحله‌ای پیش از اجرای آثار برخورد می‌کنیم.
« از کجا به کجا» بر خلاف دیگر نمایشگاه‌ها مخاطب را با بخشی از ذهن و تراوشات ذهنی هنرمند آشنا می‌کند که کمتر قابل نمایاندن و ارائه است. مرحله‌ای که هنرمند ترجیح می‌دهد آن را با کسی به اشتراک نگذارد و توسط دیگران کشف نشود.
در این مجموعه بیشتر یادداشتهای شخصی و ترسیم‌ها و تمرین‌های پیش از اجرای اثر به چشم می‌خورد. مرحله‌ای که اساس اندیشۀ هنرمند زایش‌گر است.
نمایشگاه گروهی « از کجا به کجا» تا 28 فروردین در گالری ثالث ادامه دارد. گالری ثالث در خیابان کریم‌خان، زیر پل کریم‌خان، مابین خیابان ایرانشهر و ماهشهر قرار دارد.
