15 رویداد هنری شاخص در 1397

ایران آرت : آزاده جعفریان : منتخب کردن مهم ترین رویدادهای یک سال کار دشواری ست، از آن جنس داوری هاست که شاید هر خبرنگاری بنویسد چیدمان متفاوتی می شود. اما برخی اتفاقات فصل مشترک همه فهرست ها می شود. تلاش مان در این مرور نکته اخیر بود, رویدادهایی که بیشترین بازتاب رسانه ای را پدید آوردند:

• گشایش در فضای موسیقی فاخر

اردیبهشت ماه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اطلاعیه ای اعلام کرد: در سه حوزه موسیقی بی‌کلام اصیل و دستگاهی ایران، موسیقی بی‌کلام نواحی و موسیقی بی‌کلام کلاسیک، آثار تمامی آهنگسازانی که حداقل دو بار موفق به کسب مجوز دفتر موسیقی برای آلبوم و یا اجرای صحنه‌ای شده باشند، از بررسی شورای موسیقی بی‌نیاز خواهد بود. در بخش دیگر این بند آمده است: کیفیت گروه‌های موسیقی اجراکننده آثار بی‌کلام سه حوزه یادشده نیز به‌شرط آنکه مشخصات گروه در دفتر موسیقی ثبت شده، حداقل دو بار مجوز اجرای صحنه‌ای گرفته و ترکیب آن نیز ثابت مانده باشد، نیاز به بررسی در شورای موسیقی نخواهد داشت.این اتفاق از سوی اساتید موسیقی با استقبال بسیار مواجه شد.

• اولیور استون در تهران

اولیور استون سینماگر سرشناس آمریکایی اردیبهشت میهمان سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر بود.

استون با اعلام اینکه همیشه فیلم‌های ایرانی را تحسین کرده ام  در پاسخ به دلایل سفرش به ایران گفت: به خاطر تاریخ ایران و ۲۵۰۰ سال موجودیت روی نقشه کره زمین و امپراتوری کورش و داریوش هخامنشی که برایم بسیار جذاب بود دوست داشتم به ایران سفر کنم. پسرم "شان" هم که چند سال پیش آمده بود تعریف کرد که اوقات خوبی را در ایران داشته و الان همسرم نیز همراهم هست.

- آهنگساز برنده اسکار در تالار وحدت

اردیبهشت نیکولا پیووانی آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی اولین چهره‌ سرشناس دنیای موسیقی بود که در ابتدای سال 97 در تالار وحدت روی صحنه رفت.
این آهنگساز سابقه همکاری با فیلمسازان مطرحی چون فدریکو فلینی، برادران تاویانی و مارکو بلوکیو را دارد. پیووانی برای بیش از ۱۳۰ فیلم موسیقی متن ساخته است و برای‌ "زندگی زیباست" (۱۹۹۷) به کارگردانی روبرتو بنینی برنده اسکار بهترین موسیقی شد.

• موسیقی نردبان فوتبال

اواخر خرداد، همزمان با جام جهانی فوتبال، ارکسترهای دولتی ایران برای اولین بار در روسیه سه اجرا داشتند.  

تور کنسرت های اعضای منتخب ارکسترهای سمفونیک و ملی به رهبری شهرداد روحانی، 24 خرداد قبل از بازی ایران و مراکش در رقابت‌های جام جهانی در شهر سن‌پترزبورگ آغاز شد. دومین اجرا 27 خرداد در سالن کنسرواتوار چایکوفسکی در مسکو و سومین و آخرین اجرا 29 خرداد در شهر کازان به انجام رسید.

• اولین آرت فر تیرآرت

تیرآرت، نخستین اقدام منسجم در راستای توسعه منابع و زیرساخت‌های لازم برای برگزاری یک آرت‌فر بین‌المللی در تهران بود که سه شنبه پنجم تیرماه آغاز به کار کرد.
در اوّلین نسخه تیرآرت، نمایشگاهی با مشارکت ده گالری تهران: آب انبار، اُ،اثر، اعتماد،ای جی، خاک، دستان، شیرین، طراحان آزاد و محسن با تمرکز بر هنرِ معاصر و پیشروی ایرانی مشارکت داشتند.

تیرآرت توسط هرمز همتیان (مؤسس و مدیر زیرزمین دستان) راه‌اندازی شده و توسط مریم مجد (یکی از مدیران گالری اثر) مدیریت می‌شود.
اوّلین نسخه تیرآرت تا نهم تیرماه در آواسنتر در فضای ۱۷۰۰مترمربعی طبقه هشتم این مجتمع در محله اقدسیه‌تهران برگزار شد.

• سرانجام کلایدرمن آمد، با ای ایران هم آمد

تیر ماه تهران یک میهمان ویژه داشت: "ریچارد کلایدرمن"، نوازنده مطرح فرانسوی. در سال های پیش خبر آمدن او رسانه ای شده بود اما همیشه تکذیب شد و نیامد تا اینکه دوم تیرماه در تالار وزارت کشور پشت پیانو نشست. او را ارکستر سازهای زهی و آنسامبل الکترو آکوستیک همراهی کردند.ر

کلایدرمن.در نخستین اجرای رسمی خود در ایران یک غافلگیری هم برای مخاطبان ایرانی داشت و قطعه "ای ایران" را با پیانو برای ایرانیان نواخت.

• اولین کنسرت خیابانی

اولین اجرای موسیقی رایگان برای عموم مردم هشتم شهریور ماه با اجرای ارکستر سازهای ملی به رهبری علی اکبر قربانی و خوانندگی محمد معتمدی برگزار شد.

این اتفاق به همت موسسه توسعه هنرهای معاصر و همکاری مجموعه گردشگری عباس آباد در بوستان آب و آتش برپا شد.

شاید بازتاب های بسیار مثبت این کنسرت و موفقیت آن سبب شد تا چند ماه بعد، نوزدهم آبان ماه پیش از دیدار فینال باشگاههای آسیا، کنسرت یکصد هزار نفری محسن ابراهیم زاده در استادیوم آزادی برگزار شود.

• بازداشت تئاتری

نیمه شهریور ماه برای خانواده تئاتر ایران یادآور خبر بدی بود: سعید اسدی، رئیس تئاتر شهر و مریم کاظمی کارگردان نمایش رویای یک نیمه‌شب تابستان به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار و بازداشت شده‌اند.

کلیپی از تیزر این نمایش که در اینستاگرام منتشر و بعد حذف شد علت احضار بوده و به گفته شهرام کرمی، مدیرکل هنرهای نمایشی، خود نمایش مشکل محتوایی نداشته است.او گفت "تیزر نمایش مونتاژی از چند تصویر مختلف بوده که شبهه ایجاد کرده است و چون روند رسیدگی طول کشیده موجب بازداشت موقت شده این دو نفر شد."

• نمایش بینوایان

نمایش موزیکال "بینوایان" حسین پارسایی در آذر ماه در سالن رویال هال روی صحنه رفت و به سه دلیل به جایگاه یکی از مهم ترین رویدادهای سال 97 خورشیدی دست یافت.

اول: استقبال چشمگیر 130هزار نفر که در کمتر از دو ماه به تماشای بینوایان نشستند

دوم: پرفروش ترین نمایش سال

سوم : بینوایان زمینه ساز چند گفتمان در فضای هنری رسانه ای شد که حتی پس از اتمام نمایش مبحث آن ادامه یافت، از جمله مبحث قیمت بلیت تئاتر، وضعیت تئاتر خصوصی و آن توئیت معروف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تئاتر لاکچری که بارها پارسایی گفت منظور سید عباس صالحی نمایش ما نبود.

در عین حال بینوایان زوایای ظریف دیگری هم داشت : بازگشت صحنه های باشکوه و به اصطلاح بیگ پروداکشن به تئاتری که به جهت کمبود منابع مالی در حال حذف دکور و طراحی صحنه است، احیای تئاتر موزیکال در ایران… که همه اینها مرهون حضور محمد صادق رنجکشان به عنوان سرمایه گذار بود، در این پروژه بزرگ 300 نفر از جلو تا پشت صحنه مشارکت داشتند که از این  منظر هم تجربه نویی برای تئاتر ایران رقم خورد.

• اولین هفته هنر

از چهاردهم دی ماه نخستین هفته هنر تیر در تهران آغاز به کار کرد. حضور 21 گالری و برپایی 57 رویداد هنری، زمستان پایتخت را حسابی هنری کرده بود. وجه تشخص این هفته برپایی اکثریت این اتفاق های هنری در فضاهای عمومی مانند کافه ها، مراکز فرهنگی عمومی و… بود.این پنجاه و هفت رویداد هنری شامل ۲۱ نمایشگاه در ۲۱ گالری، ۱۳ طرح کیوریتوریال، شش پروژه، دو رزیدنسی و نشست های تخصصی بود.

• دهمین حراج تهران

دو رقمی شدن عمر برگزاری حراج تهران، در این اوضاع اقتصادی خبری خوب برای هنر ماست که سال‌هاست تلاش می کند خرجش را از جیب دولت جدا کند و روی پای خود بایستد. این مهم بیست و یکم دی ماه با فروش 113 اثر از 105 هنرمند مدرن و معاصر و کسب رکورد 34 میلیارد و 403 میلیون تومان بار دیگر رخ نشان داد. آن هم در شبی که آثار بزرگان مارکت هنر در حراج زمستانه تهران ارائه نمی شود و فروش میلیاردی 9 اثر از هفت هنرمند نویدبخش بود.

• اتفاق استراتژیک در تجسمی فجر

معمولا جشنواره های فجر به جهت روال برگزاری سالانه شان به چنین مطالبی راه نمی یابند، اما در یازدهمین جشنواره تجسمی فجر اتفاق متفاوتی رخ داد: حضور 55 گالری تهران و شهرستان ها نوبرانه اهل هنر بود که در باغ موزه قصر پای بخش خصوصی را به فجر باز کرد. ارائه 644 اثر و فروش 131 اثر به مبلغ ‌‌یک میلیارد و 336 میلیون و 130 هزار تومان کافی ست تا این رخداد در گزیده های سال جای مهمی به خود اختصاص دهد. خاصه آنکه در سال تنگناهای متعدد مالی، چراغ سبز دولت به اقتصاد هنر هم تلقی شد.

-  شکسته شدن رکورد فروش یک اثر در حراج های هنری ایران

در حالیکه هشتم تیرماه فروش پنج میلیارد و یکصد میلیون تومانی نقاشی سهراب سپهری در نهمین حراج تهران، عنوان رکورد گران ترین نقاشی به فروش رسیده در ایران را به خود اختصاص داد، و احتمالا برخی فکر می کردند از منظر فروش یک اثر در حراجی های ایران این رکورد حالا حالاها خواهد ماند، چند ماه بعد در سومین حراج باران، حراج تخصصی خط و خوشنویسی همه چشم ها خیره ماند.

یک جلد مصحف شریف قرآن که بر روی مس و با تکنیک حکاکی خط بزرگان با هنرمندی رائین علی اکبرخان زاده پدید آمده است هفت میلیارد و 700 میلیون تومان چکش خورد تا رکورد فروش یک اثر در حراجی های هنری ایران به فاصله تنها هشت ماه ارتقا پیدا کند.

محبوبه کاظمی دولابی، رئیس حراج باران بعد از خلق این رکورد تاریخی گفت:" هنر ایران نیازمند اصلاح استراتژی ست، هنر مدرن و معاصر در جای خود مغتنم اما دنیا ما را با فرهنگ دیرین مان، خوشنویسی میرعماد و میرزا غلامرضا می شناسد؛ می توان با سرمایه گذاری درست روی خط و خوشنویسی ضمن انتقال جهان بینی ناب ایرانی اسلامی، ارزآوری جالب توجهی برای کشور به ارمغان آورد.

• چابهار پایتخت مد ایران

حضور هجده کشور خارجی و ارائه در چابهار بخش بین الملل مد و لباس را هم به برگزیده های سال 1397 می رساند. اهمیت این اتفاق وقتی دو چندان می شود که بدانیم برندهای فرانسه با چهار غرفه و برندهای ایتالیا با سه غرفه در کنارکانادا، چین، روسیه، اسپانیا، سنگاپور… بیشترین حضور در این اتفاق را داشتند. و از این پس قرار است چابهار سرزمین زیبای سوزن دوزی با تاسیس مرکز علمی کاربردی به قطب مد ایران بدل شود و نشان ملی مهتاب سالانه نگاه‌های زیباپسندان در دنیا را به خود جلب کند. در این بخش ورک شاپ های اروپایی ها با استقبال شایان توجه زنان هنرمند بلوچ قرار گرفت و حتی در رسانه های بین المللی بازتاب جالب توجهی داشت.

موسسه توسعه هنرهای معاصر برگزاری این رویداد خاص را به عهده داشت.

• شکستن تابوی اکران فیلم های توقیفی

حق هم این است که اکران " آشغال های دوست داشتنی" اثر محسن امیریوسفی محصول سال ۱۳۹۱ به عنوان نماد شکستن تابوی اکران فیلم های توقیفی مطرح شود، فیلمی که اکنون هم به تماشا است. اما این تنها فیلم توقیفی نبود که سرانجام آزاد شد و رنگ پرده سینماها را دید. پیشتر در اردیبهشت فیلم «عصبانی نیستم!» اثر رضا درمیشیان بعد از پنج سال و سوم بهمن فیلم «پارادایس» اثرعلی عطشانی پس از سه سال روانه سینماها شده بودند.