مجسمه‌هایی با تم فلسفه / نمایشگاه بنفشه همتی در گالری ایرانشهر
بنفشه همتی در نمایشگاه "رد غیاب" که 28 دی‌ماه در گالری ایرانشهر افتتاح می‌شود آثاری را به نمایش می‌گذارد که از فرم‌‌ها و اشکال هندسه اسلامی الهام گرفته است.
ایران آرت: نمایشگاه مجسمه‌های بنفشه همتی با نام "رد غیاب" 28 دی‌ماه در گالری ایرانشهر افتتاح می‌شود. همتی در توضیح شکل‌گیری مجموعه جدید خود گفت: علاقه‌‌مندی‌‌ام به فرم‌‌ها و اشکال هندسه اسلامی از سال ۱۳۸۷ در طراحی جواهرات نمود پیدا کرد. پرداختن به این حیطه با مطالعه تفننی و بعدتر مطالعه جدی و آکادمیک فلسفه همراه شد.
همتی افزود: این هم‌داستانی، موجب تغییرات عمده‌ای در نگاه من و نحوه مواجهه‌‌ام با هندسه شد. هندسه در معماری اسلامی نقش به‌سزایی دارد. علاوه بر ویژگی تزئینی، هندسه در معماری اسلامی نقش ساختاری نیز دارد. تقدس ریاضیات در جهان‌بینی اسلامی بیش از هر جا در هنر اسلامی نمود یافته است. در هنر اسلامی ماده به کمک هندسه و حساب، شرافت می‌یابد و از امتزاج این دو فضایی قدسی پرداخته می‌شود که در آن حضورِ منتشر خداوند احساس می‌شود. هندسه در هنر اسلامی بدین منظور به کار گرفته شده است که محمل تحقق هدف اصلی این هنر شود.
این هنرمند افزود: اصلی‌ترین هدف، رسیدن از کثرت به وحدت، به منظور تزریق و تقویت حس وحدانیت در نیایشگر است. در اندیشه افلاطونی نیز، تجرید هندسی به منزله سایه عالم مثل عمل می‌کرد و عجین بودن هندسه با معنویت، در هنر یونان، خود را در پایبندی به نظم هندسی، الگوهای مارپیچی و نسبت‌های طلایی ظاهر ساخته است. اهمیت هندسه و اندیشیدن به آن همواره در تاریخ اندیشه قابل ردگیری است.
همتی ادامه داد: هم زمان که در پی خوانشی امروزی از هندسه بودم، جذب سیر مفهوم حقیقت در دوره‌های مختلف تاریخ فلسفه شدم. مفهومی که در دوران کلاسیک با عالم مثل پیوند دارد، در دوره‌ی مدرن با عقل ریاضی و در دوره‌ی معاصر مدام تغییر می‌کند و متکثر است. از آنجا که هندسه وابسته به متافیزیک انعطاف‌‌ناپذیر غرب و شرق است و بر منطق متکی بر ساختارهای ایستا استوار است، هندسه را محمل مناسبی برای بازنمایی تغییراتِ فهم از حقیقت یافتم.
او با بیان اینکه گره‌چینی از متعلقات معماری ایرانی-اسلامی است، افزود: گره‌چینی از نقوش هندسی شبیه به هم ساخته می‌شود و نمودی از تعادل و هماهنگی است. همچنین می‌توان آن را از هر سو گسترش داد. نظم خلل‌ناپذیر گره چینی و عاری بودن آن از اتفاق و تصادف، مرا بر آن داشت تا گره چینی را دستمایه واسازی قرار دهم، نظم بی خلل آن را مخدوش کنم و قابلیت‌های بصری آن را گسترش دهم. در دستگاه فکری دریدا، ساخت‌شکنی و واسازی، نخستین گام در رسیدن به فهمی تازه از چیزی است. با الهام از اندیشه او، با اعمال پیچی در کادربندی قصد در واسازی و گسترش قابلیت‌های آن داشتم. دخل و تصرف در این اشکال برای من به منزله‌ی جستجو در امکان‌های دستکاری ساختارها و مفاهیم صلب و ایستاست.
همتی افزود: این تغییرات علاوه بر جذابیت‌ها و چالش‌‌های بصری‌اش، نمایاننده‌ی نحوه نگاه من به مسئله حقیقت در سایه آموزه‌های فلسفی‌ام در سال‌های اخیر است. به همین منظور نیز این احجام لایه لایه ساخته شده‌اند. امری که نظم و تکرار نهادینه در ساختار صلب هندسه را در سطحی دیگر به ظهور می‌رساند. در عوض انتشار موتیف‌‌ها در عرض و برساخته شدن اشکال جدید، کل شکل در عمق تکرار می‌شود. پیچشی که به گره دادم علاوه بر بازیگوشی با ساختار، هندسه راسیونالیستی که همواره با انعطاف‌ناپذیری همراه است، به وحدت و یکه بودن حقیقت نیز تنه می‌زند.
این هنرمند افزود: حجم‌هایی که ساخته‌ام زوایای مختلف یک حجم هستند همزمان که آن حجم‌اند، هیچ کدام خود آن نیستند چرا که اساسا خود واحدی در کار نیست. ما با چند سویه از حجمی غایب مواجهیم. غیاب حجم اصلی به واسطه تداعی‌های آن در احجام حاضر در نمایشگاه نشان داده می‌شود. عدم حضور آن به معنی عدم امکان حضور آن است. شکلی از مواجه ما با حقیقت متکثر امروزی است که متاثر از پارادایم‌هاست. این حجم غایب وقتی در فضا می‌چرخد به واسطه زاویه چرخش شکلی متفاوت دارد که نمودهایی از آن را ساخته‌ام.
همتی ادامه داد: فضای خالی وسط گره‌ای که انتخاب کرده‌ام بعد از واسازی، در نمایی دایره، در نمایی بیضی و در نمایی اصولا وجود ندارد و برای من وضعیت عصری‌ست که در آن حقیقت یکه اساسا دیگر امکان برقراری ندارد. عصر تکثر حقایق و تکثر دریافت‌ها از حقیقتی چندگانه که آگاهانه می‌خواستم به کمک هندسه که در طول تاریخ فلسفه قرار بوده بازتاب نظم موجود در طبیعت و یگانگی حقیقت باشد انجام بدهم. هدف نهایی‌ام این بود که به واسطه جستجو و گسترش امکانات بصری این اشکال مهم و ریشه‌دار در سنت فکری و بصری‌مان، به امکان دیگرگونه اندیشیدن در ساختارهای فرهنگی خودمان تلنگری زده باشم؛ مسیری که به حتم در کارهای آتی نیز پی خواهم گرفت و این جستجو را ادامه خواهم داد.
گفتنی است نمایشگاه آثار بنفشه همتی 28 دی تا 9 بهمن ماه در گالری ایرانشهر برپاست. این گالری در خیابان کریم خان زند، خیابان شهید عضدی، خیابان سپند، پلاک 69 قرار دارد.
