هنرگردی خاص با صدای شجریان / تور هنری در آتیه هنرمندان / گشتی به تور هفته هنر تیر
تور هفته هنر تیر شما را به فضای خصوصی هنر می‌برد، آنجا که هنرمندان در آتلیه‌های خود دور از چشم مخاطب آثارشان را خلق می‌کند و حالا شما می‌تواند با خوردن یک چای پای حرف و ایده‌های هنرمند بنشیند.
ایران آرت: تهران این روزها میزبان نخستین هفته هنر تیر است. این برنامه که با مشارکت چندین گالری و مرکز فرهنگی شکل گرفته است فرصتی را فراهم کرده تا هنرمندان و فعالان هنرهای تجسمی ارتباط نزدیکتری با هم پیدا کنند و در عین حال سایر مردم شهر نیز ترغیب شوند تا ضمن بازدید از مراکز مختلف، با هنرهای تجسمی و اتفاقات جاری در آن آشنا شوند. نقشه‌ای که به مناسبت هفته هنر به چاپ رسیده است این امکان را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند که همه مراکز حاضر در هفته هنر را شناسایی کرده و مسیر دسترسی به آنها را پیدا کنند.
یکی دیگر از اتفاقات هفته هنر برگزاری تورهای روزانه است که با حضور تعدادی از علاقه‌مندان شکل می‌گیرد و آنها به صورت گروهی به بازدید از گالری‌ها و مراکز مختلف می‌پردازند. روز سه شنبه 18 دی ماه با تور تیرآرت همراه شدم تا گشتی در دنیای هنرهای تجسمی بزنیم.
نخستین برنامه این تور بازدید از آتلیه مهرداد محب‌علی بود. این هنرمند نقاش با روی گشاده به استقبال مهمانان خود آمد و پس از ورود به آتلیه، همراه با آواز محمدرضا شجریان به گشت زدن در میان رنگ‌ها و بوم‌ها پرداختیم. در این محل علاوه بر تابلوهای بزرگی از مجموعه جدید محب‌علی که در کنار دیوارها قرار گرفته بودند، با تجربیات گوناگون این هنرمند نقاش نیز آشنا شدیم. تابلوها، حجم‌ها و ساخته‌های مختلف که بر روی میزها یا دیوارها قرار دارند، آثاری هستند که تبدیل به مجموعه نشده و هیچ گاه نمایش داده نشده‌اند.
محب‌علی با صبر و حوصله به سوالات مهمانان خود پاسخ می‌داد و حتی تعدادی از ایده‌های خود برای آثار آینده را نیز با آنها مطرح کرد. او با بیان اینکه تنها عشق می‌تواند باعث شود هنرمند ساعت‌ها به کار هنری بپردازد گفت: من هر روز ساعت 5 صبح بیدار می‌شوم و در عمر خود طلوع‌های بسیار زیادی را دیده‌ام. از ساعت پنج و نیم کار خود را آغاز می‌کنم و تا 8 شب ادامه می‌دهم. الان 59 سال دارم و فکر می‌کنم اگر اینقدر عشق به کار نداشتم امکان نداشت بتوانم روزی 14 ساعت روی پا بایستم. انرژی زیادی برای این کار می‌گذارم و حتی شیطنت‌هایی می‌کنم. با مواد و ابزار مختلف بازی می‌کنم که ممکن است به نتیجه برسد یا نرسد و حتی ارزش نشان دادن هم نداشته باشد.
پس از آن نوبت به بازدید از گالری "ای جی" و نمایشگاه آثار علی احدی رسید. این هنرمند ساکن کانادا در آثار خود به بازی با کلمات و معانی آنها پرداخته و سپس بر اساس آنها تصاویری را خلق کرده است. یک کلمه خارجی که آوای آن برای فارسی زبانان، کلمه دیگری با معنایی متفاوت را تداعی می‌کند، به ابزاری تبدیل شده تا تابلوهایی با ظاهر زیبا و تصاویری متضاد در پس آنها شکل بگیرد. تورهای سیاهی که در اولین لایه هر قاب دیده می‌شوند مخاطب را به خود می‌خوانند تا با دقت در تصویر پشت آنها بتواند مفاهیمی متضاد را دریافت کند.
در ادامه برنامه به گالری آ و نمایشگاه گروهی "در پرانتز" رسیدیم. این نمایشگاه که به طور ویژه برای هفته هنر شکل گرفته است شامل آثاری از 19 هنرمند است که با رویکردها و ابزار مختلف به بیان مسائل اجتماعی و فرهنگی پرداخته‌اند. خشکی زاینده‌رود، تغییر کاربری یک کارخانه متروکه، ساخت و سازهای بی امان، آزار حیوانات و... سوژه‌هایی هستند که در قالب نقاشی، ویدئوآرت، چیدمان و سایر مدیاهای هنری در معرض دید مخاطبان قرار گرفته‌اند.
مقصد بعدی تور ما "خانه هدایت" بود. خانه‌ای قدیمی در مرکز تهران که قرار است به مجموعه‌ای فرهنگی و هنری تبدیل شود و فعالیت خود را با نمایش مجموعه‌ای بسیار جذاب آغاز کرده است. "تن تن" برای ما شخصیتی کاملا شناخته شده است و محبوبیت او به حدی است که بسیاری از افراد به گردآوری کتاب‌ها یا عروسک‌های موجود از شخصیت‌های مجموعه داستان‌های تن تن می‌پردازند. اما در خانه هدایت ما با بزرگترین مجموعه از عروسک‌ها، مجسمه‌ها و مواد مربوط به این داستان مواجه شدیم که در مدتی نزدیک به 30 سال توسط یک مجموعه‌دار ایرانی گردآوری شده‌اند.
در محیط گالری با انواع و اقسام حالات و حرکات تن تن، کاپیتان هادوک، میلو و... مواجه می‌شوید و نسخه‌های اصلی از کتاب‌های تن تن را می‌بینید. حتی می‌توانید کشتی بزرگ چوبی را مشاهده کنید که تنها 30 نسخه از آن ساخته شده و پس از شکستن یکی از آنها، در حال حاضر 29 نسخه از آن در دنیا موجود است.
مدیریت این مجموعه تمرکز خود را بر کودکان و آشنا کردن آنها با هنر قرار داده است، اما چنین فضای پر انرژی و شادی باعث می‌شود همه مخاطبان بزرگ و کوچک به شوق بیایند. در سالنی دیگر بوم و رنگ قرار گرفته است تا کودکان و حتی بزرگسالان بتوانند یک نقاشی گروهی را به سرانجام برسانند. اما تن تن و دوستانش تنها چیزهایی نیستند که در خانه هدایت می‌بینید. چند اثر هنری بزرگ که متعلق به مجموعه خانم هدایت هستند در معرض دید مخاطبان قرار دارد و آثاری هستند که به شکل ثابت در این فضا حضور خواهند داشت.
در ادامه برنامه نوبت به بازدید از "جامعه نیومدیا" و پروژه گپ و گفت دور یک میز پینگ پنگ رسید. این پروژه با فراخوانی در میان هنرمندان تجسمی شکل گرفته و در مرحله نخست بیش از 30 هنرمند که با پینگ‌پنگ آشنایی داشتند در این رقابت‌های حذفی حضور پیدا کردند. ما شاهد نخستین رقابت از دور دوم بازی‌ها بودیم که در ضمن هر بازی، دو هنرمند باید علاوه بر تلاش بر حفظ تمرکز بر روی بازی تنیس، به گفت و گو با یکدیگر بپردازند.
پس از آن راهی آتلیه حسین ماهر شدیم و این بار در میان نقاشی‌ها، چاپ‌ها، مجسمه‌ها و موسیقی کلاسیکی که در فضا پخش می‌شد، با این هنرمند و شیوه کار او آشنا شدیم. در آتلیه ماهر یک قفسه پر از دفترهای طراحی وجود دارد که در طول روزها و سالها توسط این هنرمند پر شده‌اند. مهمانان آتلیه حسین ماهر ضمن ورق زدن دفترچه‌ها و تماشای آثار روی دیوارها، شنونده توضیحات این هنرمند بودند و با چند دوره کاری او آشنا شدند.
مقصد بعدی ما موزه هنرهای معاصر تهران بود. این موزه که چند ماهی است به دلیل بازسازی تعطیل است به محلی برای ارائه پروژه کیوریتوریال پیمان پورحسین تبدیل شد. در فضای مقابل موزه یک استند فلزی قرار دارد که به طور معمول پوستر نمایشگاه‌های در حال برگزاری موزه در آن قرار می‌گیرد. پورحسین که یک طراح گرافیک است که با هدف حساس کردن مردم به موزه و تعطیلی آن، این پروژه را تعریف کرده است. او دارای آرشیوی غنی از آثار گرافیکی قدیم ایران است و پوستری از مرتضی ممیز را که به مناسبت افتتاح موزه هنرهای معاصر تهران در سال 56 طراحی شده بود، در این قاب فلزی قرار داده است. اما این پوستر برخلاف همه پوسترها که باید اطلاعات زمان و مکان را ارائه دهند، فاقد زمان است و می‌تواند بار دیگر خبر افتتاح موزه در آینده‌ای نزدیک را بدهد.
در ادامه راهی گالری راه ابریشم شدیم که دو مجموعه عکس از آثار حنا میرجانیان و شاهین اسفندیاری را به نمایش گذاشته است. عکس‌های حنا میرجانیان در طول سفرهای مختلف او و پناه بردن به طبیعت شکل گرفته‌اند. نکته جالب در این مجموعه آن است که میرجانیان عکاسی آنالوگ را انتخاب کرده و برای نمایش عکس‌ها، اغلب به چاپ نگاتیو عکس‌ها پرداخته است. در نتیجه آنچه دیده می‌شود مانند خاطره‌ای رنگ باخته است که در ذهن انسان باقی مانده است.
عکس‌های شاهین اسفندیاری نیز با موضوع طبیعت شکل گرفته اما آثار او برخلاف کارهای میرجانیان، به طبیعت بکر و خالی از حضور انسان پرداخته است. نگاه کردن به این عکس‌ها از فاصله دور، مخاطب را با این تصور مواجه می‌کند که با آثار چاپ دستی مواجه شده است، اما در واقع این عکس‌ها با نورپردازی خاص تهیه شده و سپس بر روی کاغذهای دست ساز ژاپنی چاپ شده‌اند و به همین دلیل با آنچه به طور معمول از یک قطعه عکس انتظار می‌رود متفاوت هستند.
پایان‌بخش تور ما با تیرآت تماشای پروژه کیوریتوریال سهراب کاشانی بود. این هفته اگر پس از تاریک شدن هوا در پیاده‌رو بلوار کشاورز قدم بزنید، ممکن است نگاه شما به برج‌های سامان بیفتد و پنجره‌ای را ببینید که نور آن خاموش و روشن می‌شود. این پنجره محل نمایش پروژه "بالابر" است که توسط سیاوش نقشبندی شکل گرفته است. نقشبندی در طول سه سال عکس‌های بسیار زیادی از محل زندگی خود و آنچه از این پنجره شاهد آن بوده است تهیه کرده بوده که حالا آنها را در پس پنجره خانه خود در معرض دید عموم قرار داده است.
گفتنی است نخستین هفته هنر تیر که 14 دی آغاز به کار کرده، تا 21 دی ماه با مشارکت 21 گالری و چند مرکز فرهنگی میزبان حدود شصت نمایشگاه و رویداد هنری است. تور عمومی و رایگان هفته هنر تیر روز پنج‌شنبه ساعت 14 تا 20 در سه مسیر مختلف برای علاقه‌مندان برگزار می‌شود و آنها می‌توانند با مراجعه به سایت evand.ir برای حضور در تور ثبت نام کنند.
