آوارگان فضای ذهنی یک نقاش تا مجسمههایی پر از تهی / گالری‌گردی ایران آرت در چهار نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی ایران آرت به چهار نمایشگاه اثر، آب‌انبار، طراحان آزاد و تم سر زده‌ایم.
ایران آرت: نمایشگاه حجم‌های محمدحسین عماد با عنوان «تُهی فعال» در گالری اثر، نمایشگاه نقاشی‌های مجید فتحی‌زاده با عنوان «اختلال» در گالری آب‌انبار، نمایشگاه نقاشی‌های احمد مرشدلو با عنوان «بی‌نام» در گالری طراحان آزاد و نمایشگاه عکس و چیدمان بابک بهاری با عنوان «پلیز کال می» در گالری تِم سوژه‌های این هفته ایران آرت هستند.
فعالیت محفوظ
محمدحسین عماد مجسمه‌ساز معاصر در آخرین نمایشگاهش تحت عنوان «تهی فعال» به نمایش آثاری از جنس چوب پرداخته است. پنج اثر در این نمایشگاه به نمایش درآمده که در شکل متفاوتند و همه درون خود فضای خالی دارند که در برخی تنها منافذی محدود شده به یک یا دو سوراخ دیده می‌شود.
اما این تهی بودن نمی‌تواند بی‌اثر باشد. از هر نبودنی نباید به راحتی گذشت، گاهی فضای منفی مؤثرتر از فضای مثبت می‌افتد. مجسمه‌های تهی عماد به محرکی برای یک رخداد بزرگ بدل شده است. به نظر می‌رسد قرار است روزی این محفظۀ چوبی تهی فعال و محرک شود و اتفاقی بزرگ را رقم بزند.
در بخشی از متن بیانیۀ نمایشگاه آمده است: «... تهی در برابر پُر به معنای پذیرندگی و شنوندگی در روابط انسانی است. فضای خالی درون انسان که چیزهای دیگر، آدم‌های دیگر با گفتار دیگر را بتواند در خود جای دهد برخلاف پُر که حالتی تهاجمی دارد و می‌خواهد داشته‌های خود را به بیرون پرتاب کند تهی می‌شود و می‌پذیرد اما لزوماً تسلیم نمی‌شود. فضای خالی درون اتاق مفهوم می‌بخشد و فضای خالی میان چرخ آن را معنادار می‌کند اما هیچ‌یک به چشم نمی‌آید.»
مجسمه‌های عماد در گالری اثر که برخی در هوا معلق و آویزان هستند و برخی بر روی یک پایه قرار گرفته‌اند، بخشی از خود هنرمند هستند و آثار او ابژهای جدا از خالقش نیستند. محمد حسین عماد در بخشی از مصاحبۀ وحید حکیم در کتاب «منتهای کمال نقصان است»، می‌گوید: «گاهی احساس می‌کنم حجمی را که می‌سازم خود من هستم. اگر کار هنری با زندگی و افکارم مطابق نباشد دلیلی برای کار کردن نمی‌بینم. هرچند که این تطابق برای دیگران نامحسوس باشد. من در دل هندسه، زندگی خود را می‌بینم ...»
احجام عماد در این نمایشگاه غالباً برگرفته از اشکال هندسی هستند که البته دو اثر او کمی از هندسه فاصله گرفته‌اند. یکی از آثارش شکل آکاردئون را در ذهن متبادر می‌کند و مخاطب احساس می‌کند نوایی از درون خالی آن در گوشش زمزمه می‌شود. مجسمه دیگر اثری تو خالی است و به نیم‌دایره‌ای با سطحی باز میماند که امواجی از چوب در آن موج می‌زنند و به جنس آلومینیوم آغشته شده‌اند و امواج دریایی را تداعی می‌کنند.
«تهی فعال» به معنای قرار گیری تهی در برابر پر است و این تقابل به معنای شوندگی است. شدن از آن حیث که باید انتضار تبدیل شدن بالقوه‌ای را به بالفعل داشت.
نمایشگاه آثار محمدحسین عماد تا 5 دی‌ماه در گالری اثر ادامه دارد. گالری اثر در خیابان کریم‌خان زند، خیابان ایرانشهر، کوی برفروشان، شماره 16 قرار دارد.
آوارگان فضای ذهنی یک نقاش
«اختلال» عنوان نمایشگاه جدید مجید فتحی‌زاده نقاش جوان ایرانی در گالری آب‌انبار است. فتحی‌زاده در آثارش به ترسیم فیگور انسان‌هایی پرداخته است که در شرایط خوبی به سر نمی‌برند. انسان‌های آثار فتحی‌زاده اغلب آوارگان و پناهجویانی را یادآور می‌شود که در فضایی خارج از شهر رها شده‌اند.
آوارگان ذهن فتحی‌زاده ظاهر و حال مساعدی ندارند. آنها ناخواسته در نقطه‌ای ناشناخته و دور از شهر رها شده‌اند. این پناهجویان می‌دانند که شرایط خوبی ندارند و شانس نجات کمی دارند اما این ترس از آینده در چهره‌های آنها دیده نمی‌شود حتی نگرانی از آینده و اینکه قرار است چه اتفاقی برای آنها رخ بدهد. آنها در کنار هم جمعی را تشکیل می‌دهند و حرف‌ها و نظراتی را به شور می‌گذارند.
اما در بخشی دیگر از آثار مجید فتحی‌زاده انسان‌هایی در شرایطی بد و ناگوار دیده می‌شوند و همچون اسرایی می‌مانند که در وضعیت شکنجه شدن ترسیم شده‌اند. فتحی‌زاده به کار بستن رنگ را به خوبی می‌داند اما در آثارش اغلب رنگ را به کار نمی‌گیرد و بیشتر آثار او در اختلال فاقد رنگ هستند.
انسان‌های رها شده در آثار فتحی‌زاده اغلب خنثی و منفعل هستند آنها در حلقه‌هایی گرد هم آمده‌اند و دور باطل می‌زنند. لباس‌های آنها مندرس، تیره، کثیف و نامناسب است و این نشان می‌دهد که آنها مدت زیادی است که در این شرایط آوارگی به سر می‌برند. در بیشتر آثار پسزمینۀ اثر را مناظر شهری مدرن تشکیل می‌دهد و دودی که از لوله‌های کارخانه‌های صنعتی حاشیۀ شهرها متصاعد می‌شود، نشان می‌دهد که زندگی در این شهرها ادامه دارد و خالی از سکنه نیستند اما از سویی به نظر می‌رسد تعدادی از سکنۀ این شهرهای مدرن، طرد شده‌اند و از شهر اخراج شده‌اند.
در پسزمینۀ برخی از آثار چهرۀ انسان‌هایی به چشم می‌خورد که به عنوان عکس‌های یادگاری بر دیوار آویخته شده‌اند و این نشان می‌دهد که سرنوشت تلخ تبعید، اسارت، مهاجرت، پناهندگی و در نهایت آوارگی از خانه، پدیده‌ای جدید نیست و بارها پیش از این رخ داده است.
نمایشگاه آثار مجید فتحی‌زاده با عنوان «اختلال» تا 24 اسفند در گالری آب‌انبار ادامه دارد. گالری آب‌انبار در میدان هفت تیر، خیابان مفتح جنوبی، خیابان بوربور، خیابان خاقانی، بن‌بست روشن‌منش، شمارۀ 2 قرار دارد.
جزئیات در چهرۀ مردم شهر
احمد مرشدلو با آثاری شناخته شده که با خودکار تولید شده‌اند، در جامعه هنری شناخته می‌شود. مرشدلو مهارت بسیار زیادی در طراحی فیگور دارد و با تبهر خاصی به ترسیم جزئیات، تناسبات و حالات انسان می‌پردازد.
احمد مرشدلو در جدیدترین نمایشگاهش با عنوان «بی‌نام» در گالری طراحان آزاد علی رغم نمایشگاه‌های پیشین به نمایش آثار رنگی پرداخته است. در بخشی از نمایشگاه، پرتره‌های مرشدلو که تعدادی از آنها در نمایشگاه‌های پیشین به نمایش درآمده بود دیده می‌شود. مرشدلو در طراحی و نقاشی پرتره بسیار ویژه عمل می‌کند و مخاطب را مجاب می‌کند در مواجهه با آثارش دست به کشف بزند. او چهرۀ انسان را با جزئیات بسیاری ترسیم می‌کند و مخاطب را حیرت‌زده می‌کند. بیننده در مقابل اثر او می‌ایستد و برای لحظاتی چشم را در میان اجزاء چهرۀ نقاشی شده می‌چرخاند و هر لحظه دست به کشف جزئیات بارز می‌زند.
شاید از نظر برخی منتقدان این شکل از نقاشی به رخ کشیدن مهارت هنرمند است و اینچنین جزئی نقاشی کردن ضرورت چندانی ندارد و هنرمندان در تاریخ هنر تا آنجا پیش می‌روند که در قرن بیستم سبکی به وجود می‌آید به نام «هایپر رئالیسم»، که در این روش نقاشی به اندازه‌ای با دقت و جزئیات پرداخته می‌شد که گاهی تمیز دادن آن از عکس بسیار سخت است. به هر صورت آثار مرشدلو همیشه با خصوصیت پرداختن و به نمایش دادن جزئیات همراه بوده است.
او در بخش دیگر دو اثر در ابعاد بزرگ را به نمایش گذاشته است که بخش‌هایی از اسکلت گوسفند است. این استخوان‌های عریان، بی‌جان و وحشت‌زده بر روی پس‌زمینه‌ای به رنگ سبز روشن آرامش خاصی را به همراه دارند. در قسمت دیگر چهار اثر از چاپ‌های دستی مرشدلو در ابعادی متوسط به نمایش درآمده است. این چهار اثر حکاکی بدن ماهی بر روی پلیت‌های فلزی است که چاپ‌های دستی مرشدلو نیز همراه با جزئیات بسیاری است.
نمایشگاه آثار احمد مرشدلو با عنوان «بی‌نام» تا 18 دی‌ماه در گالری طراحان آزاد ادامه دارد. گالری طراحان آزاد در میدان فاطمی، میدان گلها، میدان سلماس، شمارۀ 5 قرار دارد.
حاضر آماده‌های چیدمان شده
«... آثار بابک بهاری که به مانیفست مارسل دوشان (تقدّم ایده بر اجرا و اهمیت بیننده) وفادار است در دو فضای «فتوآماده‌ها» و «یافت شده‌ها» با تأکید بر ماهیت اثر، مخاطب را به چالش در تعاریف دعوت می‌کند. از ویژگی‌های این نمایشگاه مخاطب و نقش آن در بازتعریف آثار است، همانگونه که مارسل دوشان در این باره گفته است؛ «اثر خلاق را هنرمند به تنهایی به وجود نمی‌آورد، بلکه بیننده نیز با رمزگشایی و تعبیر کیفیت‌های درونی اثر آن را با دنیای بیرون پیوند می‌دهد و به این ترتیب سهم خود را به کار خلاق اضافه می‌کند. ...»؛ بخشی از متن نمایشگاه بابک بهاری با عنوان «پلیز کال می» در گالری تم که توسط کیوریتور این نمایشگاه، مهدیار پیرزاد نوشته شده است.
نمایشگاه فتوآماده‌های بابک بهاری ترکیبی از حاضر آماده‌های مارسل دوشانی و عکاسی واقعگرایانه و فرمالیستی برسون است. در فتوآماده‌ها شیء هدف و غایت اثر است. بهاری در نمایشگاه «پلیز کال می» به بازتعریفی از اشیاء پرداخته است او به اشیاء هویتی جدید داده است. نمایشگاه بهاری دو بخش است، در بخش اول او از اشیایی در طبیعت عکس گرفته است و آن شیء را در فضای واقعی نمایشگاه بر روی اثر نصب کرده است و به بازنمایی دوبارۀ اثر پرداخته است به عبارتی اگر عکس را کپی آن سوژه در طبیعت بدانیم او با آوردن آن شیء عکاسی شده به شکل واقعی به بازنمایی واقعیت دوبارۀ کپی (افلاطونی) پرداخته است.
بهاری میان شیء واقعی و کپی آن دائم در رفت و آمد است و همانطور که در بیانیۀ اثر آمده، قصد داشته پای مخاطب را وسط بیاورد و او را بخش اعظمی از دریافت اثر قرار بدهد.
در بخش دیگر نمایشگاه بوم‌هایی را می‌بینیم که علیرغم بخش اول متأثر از اشیاء بر روی آنها نقش‌هایی ترسیم شده است. در اینجا اشیاء نقش اول را بازی می‌کنند و هنرمند با توجه به شیء، هویت و موقعیت آن در طبیعت به نقاشی پرداخته است.
بابک بهاری در نمایشگاه جدیدش دائماً در حال رفت و آمد میان شیء و کپی آن است. او بخشی از طبیعت را متأثر از ذهن خود در میان آثارش قرار می‌دهد و به آنها جان بخشی می‌کند.
او به بازنمایی اشیاء در طبیعت غیرواقعی می‌پردازد و برای مخاطب فضایی برای رخدادهای ذهنی در مورد طبیعت اطراف ایجاد می‌کند و ذهن او را نسبت به اطراف حساس و مداخله‌گر می‌کند. اما این نمایشگاه در بخش ارائه ضعیف عمل کرده و در برخی آثار اجرای خوبی از سوی هنرمند را شاهد نیستیم.
نمایشگاه آثار بابک بهاری با عنوان «پلیز کال می» تا 13 دی‌ماه در گالری تم ادامه دارد. گالری تم در خیابان کریم‌خان زند، خیابان نجات اللهی (ویلا) شمالی، انتهای کوچه زبرجد، شمارۀ 10 قرار دارد.
