پنجاه سال زندگی آرتیستی بهرام دبیری تا سرنوشت انسانهای نوستالژی بازی / گالری گردی ایران آرت در 4 نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری گردی این نفته ایران آرت به نمایشگاههای گالری سهراب، هما، ای جی و هفت ثمر، سرزدهایم.
ایران آرت: نمایشگاه آثار بهرام دبیری با عنوان «پنجاه سال نقاشی با دبیری» در گالری سهراب، نمایشگاه نقاشیهای امیرناصر اخلاقی با عنوان «آریرگارد» در گالری هما، نمایشگاه آثار علی احدی با عنوان «گُه بله آکادمی» در گالری ای جی، نمایشگاه نقاشی غزاله محبوب و سالومه پزشکپور در گالری هفت ثمر، سوژههای این هفتۀ گالریگردی ایران آرت هستند.
خطوط پنجاه ساله
بهرام دبیری هنرمند معاصر از دوازده سالگی شروع به نقاشی میکند و از دهۀ 50 به شکل حرفهای به کار نقاشی پرداخته است، امروز در دهۀ 90 گالری سهراب تصمیم دارد آثار او را طی 50 سال کار مداوم او به نمایش بگذارد.
دبیری نقاش مدرن، تمایل بسیاری به خط دارد و همیشه در آثارش به نمایش خط بر روی کاغذ پرداخته است. میتوان دورۀ کار او را به سه دوره تقسیم کرد: دورۀ اول که در او تمایل شدید به خط دیده میشد و بیشتر به طراحی فیگور انسان روی آورده است. او در دورۀ دوم کارش که از سال 57 شروع میشود با تغییرات بسیاری در محیط پیرامونش مواجه میشود. بنابراین آثارش نیز دگرگونی زیادی در پردازش را تجربه میکند. او در این دوره بیشتر به جنبۀ فنی و پیام اثر توجه دارد. دبیری در دورۀ سوم کارش بیشتر با شیوههای جدید درگیر میشود و به تجربههای نو دست مییابد.
«پنجاه سال نقاشی با دبیری» عنوان نمایشگاه آثار این هنرمند در گالری سهراب است. در این نمایشگاه آثار متنوعی از دورههای مختلف دبیری به نمایش درآمده است. چند اثر از نقاشیهای او در اندازههایی بزرگ، چند اثر از نقاشیهای او با موضوع خروس و تعدادی از آثار جدید او را میتوان در این نمایشگاه دید. با دیدن این آثار میتوان مسیری را که دبیری در پرداختن به آثارش در این چند دهه طی کرده مشاهده کرد. اما در تمام این آثار میتوان شاهد قلمی واحد در اجرا و پرداخت بود.
نقاشیهای دبیری با مضامین اساطیری و در جستوجوی نقاشی مدرن به سوی ریشهها و میراث تصویری گرایش دارد. اغلب در آثارش او زنان سوژۀ اثر هستند، او به طرح زنان ایرانی در اشعار کهن فارسی میپردازد اما زنان آثار دبیری با رفتاری کهن اما در ظاهری مدرن ترسیم میشوند، زنانی معشوقهوار لمیده بر زمین با سیبهایی که در آغوش گرفتهاند.
در نمایشگاه جدید دبیری علاوه بر آثاری که در چند سال گذشته تولید شدهاند با آثار جدیدی از او مواجه میشویم که این آثار اغلب با قطعهای از اشعار مدرن همراه است و به شیوۀ دیجیتال نقاشی شدهاند. گویا دبیری به جهان دیجیتالآرت ورود کرده و تلاش دارد در این عرصه نیز خود را محک بزند، اما در اجرا و به ویژه در ارائۀ آثار نواقصی به چشم میخورد.
اما دیدن تعدادی از آثار یک هنرمند در طول حیات هنری او در یک مکان واحد اتفاق بسیار نیکویی است و مورد استقبال نیز قرار میگیرد.
نمایشگاه آثار بهرام دبیری با عنوان «پنجاه سال نقاشی با بهرام دبیری» تا 4 دی در گالری سهراب ادامه دارد. گالری سهراب در خیابان سمیه، قبل از رامسر، شمارۀ 142 قرار دارد.
گذشتۀ رو به اضمحلال
نمایشگاه نقاشیهای امیرناصر اخلاقی با عنوان «آریرگارد» در گالری هما افتتاح شد. این نمایشگاه به گذشتهای کهولت یافته و رو به اضمحلال میپردازد. آریرگارد کیست؟ اخلاقی در بیانیۀ نمایشگاهش به شرح آریرگارد میپردازد: «آریرگارد کسیست که چیزهای در حال زوال را دوست دارد؛ ویرانی برای آریرگارد مترادف شکوه است. انسان آریرگارد در شناختن اکنون ناتوان است، او خودش را متعلق به اتوپیا میداند. آریرگارد انسان نوستالژیست و در نوستالژیا زندگی میکند و این بحرانیست که از ناهمخوانی وضعیت موجود و شرایط مطلوب ناشی میشود. در نوستالژی نازمانی و نامکانی حاکم است؛ انسان در این سرزمین ابدی در سرخوشی بیپایان نفس میکشد. در نوستالژی جایی برای مرگ نیست؛ پس نوستالژی نوعی از آرمان است. تنها نقص نوستالژی در هنر آنجاست که توهم جای خیال مینشیند؛ سعی دارم توهم نوستالژی را نوعی از انتزاع ببینم.»
اخلاقی در نمایشگاه جدیدش به گذشتهای پرداخته است که همیشه زنده است و در زمان حال ادامه مییابد او در بیانیۀ اثرش به ستایش پدیدۀ نوستالژی پرداخته و آن را به آرمان شهری نامیرا و جاودانه تعبیر میکند. همیشه در طول تاریخ جاودانگی تمنای بشر در این دنیا بوده است اما این خواسته هیچگاه جز در اسطورهها تحقق نیافت. اما در گذشته و یاد آن انسان و تمام متعلقاتاش میتواند جاودانه باقی بماند. نمایشگاه «آریرگارد» نیز به گذشته تعلق دارد. گذشتهای که از ظاهر آثار برمیآید که رو به نابودی و اضمحلال است اما هنوز وجود دارد و میتوان در آن ادامه پیدا کرد.
آثار اخلاقی به نمایش سوژههایی انسانی در حالتهایی آرمانی میپردازد، حالتی مطلوب که از رضایت آنها از زندگی در گذشته حکایت دارد. مخلوقات او از بودن و ماندن در گذشته خوشنود هستند هرچند که لایههای رویی آنها از بین رفته و سطح نقاشیها مندرس شده ناشی از گذشت زمان را نشان میدهند و نابودی از سطح به عمق میرسد اما عناصر این آثار با این اضمحلال کنار آمدهاند و در اتوپیای تاریخ گذشته ادامۀ حیات میدهند.
انسان حاضر در زمان حال به حضور این انسانها در جهان نامیرای گذشته غبطه میخورند و تمایل به ترک این جهان نابود شونده و حضور در دنیای مستمر و پابرجای درگذشتگان دارند. غرق شدن در نوستالژی انسان را در بخشی از این آرمانشهر شریک میکند، نوستالژی همچون آرامبخشی برای انسان معاصر تکساحتی عمل میکند.
نمایشگاه آثار امیرناصر اخلاقی با عنوان «آریرگارد» تا 4 دی در گالری هما ادامه دارد. گالری هما در خیابان کریمخان، خیابان سنایی، کوچه چهارم غربی، شمارۀ 8، واحد 1 قرار دارد.
آوردن سرگین به گالری
علی احدی در نمایشگاه زبان، عکاسی، مجسمه و چیدمان با عنوان «گُه بله آکادمی» به شرح و توضیح سرگین یا همان گُه پرداخته است او در یکی از توضیحات اضافه شده بر عکس آورده است؛ «گُه، [گُ ه] (ا) همانگونه است به معنی سرگین است. (شعوری ج 2 ص 328) (آنندراج) (غیاث اللغات) (ناظم الاطباء) (از لغت فرس اسدی). سرگین و مدفوع آدمی و جز آن. نحاله غذا که از شکم بیرون آید. پلیدی. براز. فضله. عذره. غایط. هار. در تداول کودکان شاش بزرگ. سنده. رجوع به گوه شود
پیری و درازی و خشکی شنجی / گویی به گه آلوده لتره غنجی / منجیک- لغت فرس ...»
علی احدی در نمایشگاه جدیدش به شرح این واژه در زبان و از طریق عکس و چیدمان پرداخته است. او علائه بر شرح این واژه در موقعیتهای مختلف به شرح کاربردهای آن در باورهای قدیمی نیز پرداخته است. احدی عکسهایی از فضای بیرونی و پرتره انسانی در اندازههایی متوسط به نمایش درآورده است. این عکسها و تصاویری از حروف در قابهایی قرار گرفتهاند که با پارچههایی از جنس تور نقشدار به رنگ مشکی پوشیده شدهاند این پارچهها به صورت دو لایه بر روی آثار قرار گرفتهاند، بنابراین عکسها قابل مشاهده و تشخیص دقیق نیستند. پس مخاطب برای دریافت اثر باید به متنهای مرقوم شده در کنار آثار مراجعه کند. احدی زبان را در قالب یک متن برای شرح عکس به خدمت گرفته است.
احدی در این مجموعه علاوه بر شرح واژه گُه به تعابیر و تفاسیر مختلف در باورهای قدیمی پیرامون این واژه پرداخته است. او حکایتی از کمینۀ اسیر الجوال میآورد که از گلمژهای بر روی چشم یک کودک حکایت میکند و در پی آن تلاش مادر برای بهبود آن. سرانجام او به پیری به نام «کبلادخو» نامهای میدهد و از او راه چارهای برای درمان میطلبد. کبلای نیز پس از پیشنهاد چند راه درمانی از خواص سرگین برای از میان بردن گلمژه میگوید: « … گلاب بروتان، میبری توی جایی و بهش یاد میدهی که هفت دفعه این ورد را بگوید: سنده سلامت میکنم / خودم و غلامت میکنم / یا چشممو چاق کن / یا هپلو هپولت میکنم ...»
در این میان کشیدن پای این واژه در گالریها و شرح و توضیح باورهای قدیمی حول این محور در عرصۀ هنر مدرن چه قدر ضرورت دارد، سؤالیست که باید در جایی به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. اما اینکه هنرمند چقدر توانسته به این موضوع نزدیک شود و اجرا تا چه اندازه به این ایده نزدیک شده است بحثی است که در همینجا مختصر میتوان به آن پرداخت.
احدی بیش از اینکه به اجرا توجه کند از زبان برای شرح آثار کمک گرفته است که البته این امر در جای خود درست است و رخدادی معمول. هنرمند در عصر رسانههای جدید از هر ابزار و رسانهای برای به ابژه رساندن ایده میتواند کمک بگیرد اما به نظر میرسد در اینجا کنار هم قرار گرفتن این رسانهها در شرح و بسط ایده خیلی موفق عمل نکرده است.
نمایشگاه آثار علی احدی با عنوان «گُه بله آکادمی» تا 5 بهمن در گالری AG ادامه دارد. گالری AG در خیابان کریمخان، خیابان عضدی (آبان) جنوبی، شمارۀ 43 قرار دارد.
خلوت رها شده
غزاله محبوب و سالومه پزشکپور در یک نمایشگاه دو نفره نقاشی با عنوان «کُنج» در گالری هفتثمر به ارائۀ آثارشان پرداختند. در نمایشگاه کنج با آثاری در اندازههای بسیار کوچک مواجه میشویم. آثار سالومه پزشکپور که سیاه و سفید و در قالب طراحی هستند به ترسیم موقعیتهای رها شده در فضای داخلی میپردازند. این آثار اشیایی مانند، صندلی، میز و گوشههایی از خانه را نشان میدهند که توسط افرادی مورد توجه و استفاده بودهاند و الان برای مدتیست که رها و فراموش شدهاند.
او با توجه به شرایط موجود در این روزهای ایران آثارش را در سایز کوچک پرداخته و به نمایش درآورده است. او بر این باور است که شادیهای ما این روزها کوچک و گذرا شده است و برای همین است که محیطهای در نظر گرفته شده در طراحیهایش خلوت و عاری از عنصر انسانی است، گویی انسانها پس از لحظات بسیار کوچک شادی که بر آنها میگذرد برای سپری کردن باقی عمر آن مکانها را ترک میکنند و اندرونیها را خالی از سکنه میکنند.
آثار غزاله محبوب که در بخش دیگر نمایشگاه به نمایش درآمده آثاری در اندازههای کوچک هستند که توسط مدادرنگی خلق شدهاند. محبوب در این آثار سعی در به نمایش درآوردن محیطهایی پرداخته که کمتر مورد توجه انسان است. او به ترسیم گوشههای خانهاش پرداخته است و نقاط بیاستفاده اما مهم از منظر معماری را به نمایش درآورده است مانند پایین چارچوب در و پنجره، کنج ستون خانه و غیره.
محبوب تلاش کرده مقطعی از زندگیاش را به تصویر بکشد که بسیار خلوت و سرشار از سکوت بوده است. خانهای که علی رغم سکون و سکوت حاکم بر آن برای او اهمیت پیدا میکند و برای غزاله محبوب به گوشهای امن برای زندگی بدل میشود.
اگرچه محبوب و پزشکپور در میانۀ راه تصمیم میگیرند که نمایشگاهی مشترک داشته باشند اما ارائۀ این آثار در کنار هم متناسب و همسو به نظر میرسد.
نمایشگاه آثار غزاله محبوب و سالومه پزشکپور با عنوان «کنج» تا 28 آذر در گالری هفتثمر ادامه دارد. گالری هفتثمر در خیابان مطهری، کوه نور، کوچه پنجم، شمارۀ 8 قرار دارد.