مناقشه اثر هنری و شی کاربردی در نمایشگاه "نقش بیگره"
نمایشگاه آثار نغمه قربانی با عنوان "نقش بیگره" در گالری سایه برگزار شد، نمایشگاهی که با موضوع طرح فرش پرداخته است.
ایران آرت: نغمه قربانی در نمایشگاه "نقش بیگره" به آثاری با موضوع طراحی فرش پرداخته است. این هنرمند فارغ‌التحصیل رشته فرش است و چهارده سال است که به طور حرفه‌ای به طراحی فرش مشغول است. این نمایشگاه اولین نمایشگاه انفرادی اوست و پیش از این در چند نمایشگاه گروهی با موضوع فرش شرکت کرده است.
او در این نمایشگاه به اقدامی جدید دست زده و مجموعه‌ای از آثار طراحی فرش خود را به نمایش گذاشته است. شاید کمتر از این دست آثار در قالب اثر هنری در گالری‌ها به نمایش درآمده باشد. قربانی در مورد موضوع آثارش گفت: کارها همه طراحی‌های فرش هستند و من این طراحی‌ها را در قالب نقاشی در آورده‌ام و هدف از این کار استفاده از آنها برای تابلو فرش است و خود اثر یک تابلو محسوب می‌شود، اما این قابلیت را دارد که تبدیل به یک تابلو فرش شود و روی دیوار نصب شود. بیشتر آثار مربوط به منطقه قشقایی است، قالی‌های قشقایی بیشتر حالت نمادین و سمبولیک دارند و در زمینه نشانه‌ها و المان‌های تصویری دنیای وسیعی دارد و جای کار زیادی دارد و به همین دلیل آن منطقه را برای بسط ایده اثرم انتخاب کرده‌ام.
شاید بهتر بود در نمایشگاهی با موضوع نقشه فرش، تعدادی تابلو فرش بافته شده در قالب چیدمان مجموعه در گالری به نمایش درمی‌آمد، قربانی در این باره توضیح داد: خیلی دوست داشتم تعدادی از کارها را ببافم و آنها را در نمایشگاه در کنار آثار نقاشی ارائه بدهم، این کار خیلی هزینه‌بر و زمان‌بر است که من هر دوی اینها را نداشتم. برای انجام این کار باید بافنده پیدا می‌کردم که در تهران پیدا کردن یک بافنده که بتواند این نقشه‌ها را به خوبی اجرا کند، کار سختی است. به همین دلیل این طرح‌ها بافته نشدند؛ اما اگر بتوانم تولیدکننده‌ای پیدا کنم که بتواند بافت این نقوش را به عهده بگیرد، این کار را خواهم کرد.
نغمه قربانی درباره دلیل برگزاری این نمایشگاه گفت: یکی از دلایل برگزاری این نمایشگاه آشنا شدن عموم مردم با نقشه فرش و طراحی فرش بود، چون خیلی از مردم شناختی نسبت به این موضوع ندارند به ویژه دنیای قالی عشایری که کمتر شناخته شده است و دیدن این آثار برای مخاطب عام خیلی جالب بود.
این آثار به شکل دستی طراحی شده است، برخلاف طراحی‌های جدید که غالباً با کامپیوتر و دیجیتال طراحی می‌شوند. این آثار ابتدا روی کاغذ طراحی شده است و سپس روی مقوا پلاس آمده و پس از آن روی مقوا با گواش رنگ‌گذاری شده، دقیقا به همان شیوه سنتی که در گذشته انجام می‌شد.
امروزه طراحی نقشه فرش مثل خیلی از هنرهای دیگر به شکل دیجیتال انجام می‌شود و کمتر طراحی دستی اتفاق می‌افتد اما در نمایشگاه "نقش بیگره" این آثار به صورت دستی انجام شده و نغمه قربانی همچنان طراحی نقشه فرش را به صورت دستی انجام می‌دهد و بر این روش تاکید می‌ورزد، او در این باره توضیح داد: تأکید من بر این موضوع بوده که حتما باید طراحی‌ها به صورت دستی انجام شود اما امروزه بیشتر طراحی‌های فرش با کامپیوتر صورت می‌گیرند. به ویژه فرش‌های روستایی و ایلیاتی به دلیل ویژگی‌ها و غلط بافی‌هایی که دارند، حتماً باید با دست طراحی و رنگ‌آمیزی شوند و اگر ما نخواهیم این کار را انجام بدهیم، کاملاً دنیای فرش عشایری و روستایی را بر هم می‌زند و آن فرش روستایی نخواهد بود.
وی افزود: در این نمایشگاه 21 اثر به نمایش درآمده است. اگر از بستر هنر فرش و فرش‌بافی بخواهیم به این نمایشگاه نگاه کنیم، در طراحی فرش به نوعی ساختارشکنی کرده‌ام و فضای جدیدتری را در نقشه‌ها به وجود آورده‌ام و آن چارچوب مرسوم در هنر طراحی فرش را نادیده گرفتم و به جریان و سبکی جدید پرداختم. برخی از نقشه‌ها حاشیه ندارند، برخی حاشیه دارند اما ترنج در گوشه کادر قرار گرفته است، مرز بین حاشیه و زمینه کار را از میان برده‌ام و برخی از تابلوها شبیه اورنک یا فقیره‌ای است که در گذشته، زمینه نوعی الگوی بافت بوده و به عنوان نقشه استفاده می‌شد.
در این نمایشگاه المان‌های فرش منفک از فضای مرسوم و سنتی آن با ترکیب‌بندی جدید و منحصر به فرد ارائه شده است، قربانی معتقد است در طراحی نقشه فرش باید از نشانه‌های سنتی مختص به دنیای فرش استفاده شود، وی توضیح داد: تابلو فرش‌های موجود در بازار بیشتر از المان‌ها و نشانه‌هایی استفاده می‌کنند که غیر فرشی هستند و خارج از محدوده نشانه‌های فرش هستند. اکثر کارها در بازار عکس‌ها یا آثار نگارگری هستند که به تابلو فرش تبدیل شده‌اند و در هیچ‌کدام از آنها ما آثاری از المان‌ها یا نقشه‌های فرش نمی‌بینیم در صورتی‌که دنیای فرش انقدر المان‌های زیادی دارد که ما می‌توانیم از آنها به عنوان تابلو فرش استفاده کنیم و در واقع الان در بازار فرش تابلو فرش‌هایی داریم که تنها متریال آنها و شیوه اجرای آن به دنیای فرش تعلق دارد و خود اثر هیچ ارتباطی به دنیای فرش ندارد.
هنر شرق باید توسط نظریه‌پردازان و هنرمندان دنیای شرق مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد، هنر شرق از منظر نظریه‌پردازان غرب به عنوان هنر کاربردی مد نظر قرار می‌گیرد و کمتر به وجه زیبایی‌شناسانه آن توجه می‌شود چنانچه در تاریخ هنر جهان نامی از هنرهای بومی و شرقی آورده نشده است و در زمره هنر سنتی و دستی مورد بررسی قرار می‌گیرد. تولید متن و برگزاری نمایشگاه‌هایی از این دست در زمره هنرهای ایرانی بسیار ضروری‌ست و باید تاریخ هنر شرق و به ویژه ایران، بازنگری شود و این مهم رخ نمی‌دهد مگر به واسطه تلاش دانشگاه‌ها، نظریه‌پردازان و منتقدان هنر در ایران.
