زمان سرد شده انسانها تا نشانههای رمزدار عامیانه / گالریگردی ایران آرت در 4 نمایشگاه
سارا ساسانی: نمایشگاه عباس معیری، حامد صحیحی، حمید جانیپور و شکوفه فلاح سوسوژهگالری گردی این هفته ایران آرت است.
ایران آرت: نمایشگاه طراحیهای حامد صحیحی با عنوان «زمانی از آن خود» در گالری طراحان آزاد، نمایشگاه آثار عباس معیری در گالری شیرین، نمایشگاه عکسهای حامد جانیپور در گالری دنا و نمایشگاه چاپهای دستی شکوفه فلاح با عنوان «باغ سکوت» در گالری اُ سوژههای این هفته گالریگردی هنرآنلاین هستند.
زمانی در دنیایِ زیر زمین
حامد صحیحی از آن دسته هنرمندانی است که مخاطب را با آثارش غافلگیر میکند. صحیحی هر بار در نمایشگاه آثارش دنیای جدیدی را به مخاطب معرفی میکند. دنیایی ماورائی و آن جهانی، دنیایی که شاید در رویا به سراغ انسان بیاید.
او معتقد است: «همه چیز خیلی سریع اتفاق افتاد، همه چیز خیلی سریع در حال اتفاق افتادن است ... از میان پوستهها، دیوارها، لایهها، دامها، مرزها و اشکال. ... زمان مسئول همه چیز است ...»
زمان موجود در آثار صحیحی به مانند دنیای مردگان میمانند. دنیای زیر زمین که در اساطیر آمده انسانها پس از مرگ به جهان مردگان در زیر زمین میروند و زندگی پس از مرگ را در زیر زمین ادامه میدهند. زمان آنچنان ما را در برگرفته و تمام انسانها را از آن خود کرده که از زمان زندگی در دنیای زندگان خالی شدهاند و پر از زمان زندگی در جهان مردگان شدهاند؛ « ... زمان مدام در حرکت، مشغول به هم ریختن همه چیز، مشغول متلاشی کردن همه چیز، ساختن همه چیز، خالی و پر کردن همه چیز است ...»
آثار بیرنگ صحیحی جهانی دیگر را به مخاطب معرفی میکند آثار او اغلب فراواقعی و فضاسازی آثار، سورئال ترسیم شده است. در مجموعه اخیرش، انسانی معلق، به خواب رفته در فضایی بسته، محدود و اغلب چهارگوش قرار دارد. انسانی که بیهدف بر روی عناصری از زمین میچرخد و در حالتی از تعلیق به سر میبرد. اینگونه برخورد هنرمند با سوژۀ انسان، آثار را به فضای ابزورد نزدیک کرده و گویی به انسان مسخ شده جان داده و خود را به دست زمان مقدّر سپرده است.
ریشههای در هم تنیدۀ زیرزمین و احجامی نامشخص، انسان را هدایت میکند و به آن سو میبرد که زمان میخواهد. زمان، جسم انسان سرد، بی روح و منفعل را با خود به هر سو میکشد و انسان عافیتطلب که رضایت میدهد به حال موجود و جسم خود را میسپارد به خاک سرد زیر زمین.
عنصر انسان در آثار صحیحی اغلب وضعیت نامعلوم، نا امن و منفعل دارند او با به کارگیری نشانهایی درست و به جا ابتدا اتمسفر کنونی و خاصی در آثارش ایجاد میکند و سپس سرنوشت عنصر انسان را در این فضای ناخواسته به دست جریان موجود میسپارد.
نمایشگاه آثار حامد صحیحی تا تاریخ 18 مهر در گالری طراحان آزاد برپاست. گالری طراحان آزاد در میدان، فاطمی، میدان گلها، میدان سلماس، شمارۀ 5 قرار دارد.
سهرابِ نقاشیهای معیری
عباس معیری متولد 1317 خورشیدی در شهر رشت از خانوادهای ادیب و موسیقیدان پرورش یافته است و دوران کودکی خود را در رشت و دوران نوجوانی را در تهران سپری کرده است. زندگی معیری بسیار متأثر از دایی مادرش ابراهیم پورداود، ایرانشناس، اوستاشناس و استاد فرهنگ ایران باستان و زبان اوستایی در دانشگاه تهران، است.
معیری معیری از چهارسالگی شیفتگیاش را به نقاشی نشان میدهد و از سوی خانواده نیز مورد حمایت قرار میگیرد؛ شانزده ساله بود که به آتلیه استاد بهزاد راه یافت و به این ترتیب اولین دورۀ حرفهای نقاشی را شروع کرد. معیری در دوران مختلف حیات هنریاش شاخههای مختلف هنر را آزمود و در عرصههای موسیقی، بازیگری تئاتر و سینما و مجسمه سازی را فعالیت کرد.
اما معیری سراسر عمر را در عرصه نقاشی سپری کرد و آثار بسیاری وام گرفته از نگارگری ایرانی از خود به جا گذاشت. در نمایشگاه آثار معیری در گالری شیرین علاوه بر مروری بر زندگینامه و دوران سپری شدۀ عمر این هنرمند و دیدن و شنیدن مصاحبههای مختلف او در این سالها، بخش نیز به نمایش نقاشیهای او اختصاص داده شده است.
معیری با توجه به خانوادهای که در آن به دنیا آمده و غلبۀ فرهنگ ایرانی در ذهن او و از همه مهمتر تعلیم نزد استاد حسین بهزاد به کار نقاشی و نگارگری با به کارگیری فرمها و عناصر ایرانی پرداخته است. آثار او در این نمایشگاه به نقاشیهایی تک پرسوناژ که اغلب زنانی با هویت و ظاهری برگرفته از فرهنگ ایرانی هستند پرداخته است. معیری سعی کرده در آثارش نگارگری ایرانی را با شیوهای مدرن و ساختارشکنانه به نمایش بگذارد او در این آثار از نگارگری فاصله گرفته است و عناصر جدید و شیوۀ نوینی در نقاشی را به کار بسته است.
نمایشگاه آثار عباس معیری تا 18 مهر در گالری شیرین ادامه دارد. گالری شیرین در خیابان کریمخان، خیابان سنایی، کوچه سیزدهم، پلاک 5 قرار دارد.
نشانههای عامیانه
«اینجا پلاک شما قیچی میشود» عنوان نمایشگاه عکس حمید جانیپور در گالری دنا است، در این نمایشگاه عکسهایی از یک انسان و پلاک به نمایش گذاشته شده اما مسئلهای که در این نمایشگاه مورد توجه است اجرای عکسها بر روی دیوار گالری است.
اغلب اجراهای جانیپور در نمایشگاههایش متفاوت و جدید است. جانیپور در مقابل عکسها از تلق موتور سیکلت به عنوان شیشۀ قابها استفاده کرد و بر روی تلقها نشانههایی قرار گرفته است که تصاویر پشت آنها را همپوشانی میکند. به نظر میرسد عکسهای پلاک خودروها در پسزمینه بهانهای برای اجرایی شدن ادوات موتور سیکلت است.
این نشانهها و شمایل، تصاویر هنرپیشههای فیلمهای دهۀ چهل و پنجاه است و همچنین تصویری نگاتیو از چهرۀ یک زن و بخشهایی از صورت انسان. این تصاویر عامیانه بخشی از حافظۀ تاریخی بصری ایرانیان است. تصاویری که اغلب بر روی وسایل نقلیه دیده میشود به علاوه عباراتی چون؛ «نیم کیلو باش، مرد باش» و «هر آنکس که در کیسهاش زر بود کلامش متین است اگر خر بود» و ... این تصاویر و عبارات نمایندۀ ادبیات و علایق قشر اجتماعی خاصی است که اغلب اوقات زندگی را در جاده به سر میبرند که به ادبیات جادهای معروف است.
پلاکهایی که جانیپور در این نمایشگاه تصویر کرده نشان هویت شهروندی شهروندان است. با قیچی شدن این پلاکها در مکانی مد نظر هنرمند هویت افراد مورد تهدید و هجوم قرار میگیرد. قیچی شدن پلاک به منزلۀ نابودی موقت است، نابودی موقت هویت انسان و شاید پدید آمدن آن از نو اما با ساختار هویتی جدید.
باید مد نظر داشته باشیم که این مکان خاص و تهدید آمیز توسط پوششهایی بزک شده با شمایل شخصیتهایی محبوب و معروف پوشیده شده است و زشتی و تیرگی رخدادهای مکان خاص را زیبا و جذاب میکند و پوششی است تظاهری بر ناراستیها.
نمایشگاه حامد جانیپور با عنوان «اینجا پلاک شما قیچی میشود» تا 16 مهر در گالری دنا برپاست. گالری دنا در خیابان قرنی، کوچۀ سوسن پلاک 4 قرار دارد.
باغ بیبرگی
درختان خشک، بیبار و نه چندان تنومند، درختان سرزمین ذهن شکوفه فلاح را شکل میدهند. فلاح از دنیای درون خود میگوید، دنیایی که نیازی به سرسبزی و شکوفایی ندارد. شکوفه فلاح در نمایشگاه چاپهای دستیاش با عنوان «باغ سکوت» به حکایتدرون میپردازد.
باغ سکوت نمایشگاهی است از چاپهای دستی در ابعادی واحد، این آثار چهرهای از زمستان در فضایی ساکن و بیتحرک را نشان میدهند. در پس شاخ و برگ آنها نمیتوان به دنبال امید رفت و زندگیای را جستجو کرد. در پسزمینۀ آثار عنصری وجود ندارد و هر آنچه قابل رؤیت است خود درختان بیحاصل خشکِ یخزده هستند.
آثار فلاح پوشیده از خطوط متراکم و پراکنده تنه و شاخه درختان هستند که با سطوح خاکستری که به برخی از آثار اضافه شده است فضایی مهآلود و وهمآور پدید میآورد. فضایی که مخاطب را نسبت به حضور و ادامۀ خود در زندگی دچار تردید میکند به علاوه کم عمق بودن آثار بر ترس از فقدان میافزاید. چاپهای دستی فلاح تخت و بیتحرک هستند و انسان را در ابتدای مسیر از هر نوع تحرکی باز میدارد و مسیری را برای او در ذهنش تصویر نخواهد کرد، چنانکه در بخشی از بیانیۀ باغ سکوت آمده است: «... درختانی وهمآلود و تنها در دنیایی سرد که برای نور و روشنایی تلاشی بیوقفه دارند. انگار در خواب ایستادهاند. ...»
در نمایشگاه باغ سکوت ویدئویی از تصاویر باغ سنگی در کرمان پخش میشود. باغ سنگی کرمان که در 40 کیلومتری سیرجان قرار دارد این باغ در اعتراض به جریان اصلاحات ارضی به این شکل درآمده است، درختان باغ سنگی هیچ ثمرهای ندارد جز سنگ.
در باغ سنگی همۀ عناصر و وابستهها منجمد شدهاند؛ شاخههای درختانی که در باد نمیرقصند، برگهایی که تکان نمیخورند و میوههایی که از سر شاخ درختان نمیافتند. سنگهای آویخته از درختان باغ سنگی نیز فرمی جدید و منجمد شده را به ذهن متبادر میکنند، سنگهایی که هرگز از شاخۀ درختان به زمین نمیافتند.
نمایشگاه باغ سکوت تا 17 مهر در گالری اُ ادامه دارد، گالری اُ در خیابان کریمخان، خیابان سنایی، خیابان خدری (شاهین)، پلاک 18 قرار دارد.