ویستا یک جایزه برای فکر و اندیشه هنری
آزاده جعفریان: سال گذشته که جایزه هنر معاصر ویستا با رویکرد توجه به ایده اثر هنری فرخوان داد بسیاری بهت زده شدند؛ قرار این مسابقه نه یک اثر هنری بلکه ایده اثر هنری بود و هست؛ طرح خلق یک اثر.
ایران آرت: شاید این نخستین بار است که در ایران به ایده، فکر و اندیشه آفرینش اثر هنری جایزه داده می شود؛ سرزمینی که بارها و بارها شنیده ایم که در آن به ایده کم و یا حتی بی توجهی می شود و کم نبوده اند نخبگان و هنرمندانی که به جهت نادیده شدن طرح های خلاقه شان کوچ کرده و رفته اند.
جایزه 30 میلیون تومانی هنر معاصر ویستا برای ارائه یک ایده به قدر کافی جذاب بود اما پارسال شاید به جهت گنگ بودن ماجرا و ناباوری اینکه واقعا موضوع، یک ایده ناب است موجب شد شمار شرکت کنندگان چشمگیر نباشد، اتفاقی که امسال رخ داد و تیم کارشناسی و داوری جایزه را متعجب کرد؛ نکته ای که حتی در بیانیه شورای داوری، 21 دی ماه در آیین اختتامیه دومین دوره جایزه ویستا در موزه هنرهای معاصر تهران بدان تاکید شد.
داوران دومین دوره این جایزه پریسا پهلوان، حمید سوری، رزیتا شرف جهان، بهرنگ صمدزادگان، نگار تحصیلی و بهنام کامرانی با متر و معیارهایی مانند اهمیت بخشی به فکر و ایده، معاصر بودن، اجرایی بودن، ارزش های تئوریـک زیباشناسانه، چالش بر انگـیزی آثار از لحاظ زیبایی شناختـی و محتوایـی از میان 198 طرح ارسال رسیده 16 طرح را در مرحله اول پذیرفتند، سپس در گفتگو با هنرمندان 9 طرح جهت نمایش و قضاوت نهایی فرصت حضور در نمایشگاه را به دست آوردند که عبارت بودند از :
1، راه حل نهایی | آشنا مصطفوی
2. فیلی در تاریکی | مجید تبریزی
3. پیریت | معصومَه مهتدی
4. کاف | پیام قلیچی ، نازگل نیری ، صنم سایه افکن وعماد مردانی
5. نام ناپذیر | مرجان مدنی رزاقی
6. نود و دو صفحه | عماد الدین انوشیروانی
7. اتاق مادر | مریم فرشاد
8. سرزمین نابرجا | عقیل مردانی و عماد مردانی
9. هیچ سرزمینی بیگانه نیست . بیگانه تنها انسان است | پیام مفیدی
بنا بر نظر هیئت داوران تمامی طرح های ارسالی دومین فراخوان جایزه هنر معاصر ویستا از منظرنو بودن ، بکر، تازگی و جذاب بودن در مقایسه با دوره اول تفاوت مشهودی داشتند و این اتفاق امر داوری و قضاوت را پر چالش و بحث برانگیز نمود.
پریسا پهلوان: جایزه ایرانی که می‌تواند بین‌المللی شود
پریسا پهلوان، مدیر گالری ویستا و طراح جایزه هنر معاصر ویستا درباره شکل گیری این جایزه به ایران گفت: " گالری ویستا از بدو تولدش به عنوان پشتیبان هنر معاصر مطرح بود و ما در طول سال در کنار نمایشگاهی معمول نقاشی و مجسمه، از پروژه ها و نیو آرت های متعددی میزبانی می کنیم که ایده محور هستند و به طور واضح خلاف جریان رایج اقتصاد هنر قلمداد می شوند؛ ما همیشه به مقوله اقتصاد هنر به دیده احترام می نگریم و وجود و رونقش را الزامی و بدیهی می دانیم اما این نباید مانع شود که آثار هنری مانند پرفورمنس، ویدئو، اینستالیشن که بازار فروش چندانی ندارند به محاق روند و نادیده انگاشته شوند. از همین منظر ما سالی چند پروژه را در ویستا اجرا می کنیم. "
او افزود:" با مطالعه این چند سال دیدیم ایده هنری به معنای فکر شکل دهنده اثر، اندیشه ای که به اثر هنری هویت می بخشد در ایران جایگاه بایسته و شایسته را ندارد؛ در کوران برپایی رویدادها و نمایشگاه های متعدد تجسمی، ایده مغفول می ماند و احترام لازمه را نمی بیند. با همین نگاه تصمیم گرفتیم جایزه هنر معاصر ویستا را با تمرکز بر " ایده هنری" پایه گذاری کنیم تا ضمن اهمیت بخشی به این مهم، نگاه هنرمندان را به این مقوله جلب کنیم زیرا در عصر هنر معاصر این فکر و اندیشه هنرمند است که اهمیت و اصالت دارد و دوره برتری تکنیک یا فلان سبک هنری به سر آمده است. "
پهلوان خاطر نشان کرد:" مسیر جایزه طوری طراحی شده که هنرمند برای ارائه ایده خود باید بتواند از رزومه نویسی تا تولید پروپوزال حرفه ای را بیاموزد و به شکلی شایسته آن را در قالب ویدئو یا ماکت و چیدمان به مردم نسان دهد، در صورت موفقیت در تمامی این مراحل برگزیده شدن او میسر می شود. اتفاقا تجربه این دو دوره ما را متوجه این نکته کرده است که اغلب هنرمندان ما با چه کمبودهایی در زمینه معرفی ایده های خود مواجه هستند که این نقصان می تواند به هنر ما آسیب جدی برساند."
مدیر گالری ویستا توضیح داد:" در دنیای امروز بسیار حیاتی ست هنرمند بتواند فکری که در ذهن دارد را به درستی انتقال دهد، این مهم نیازمند دانش و مهارت در زمینه پروپوزال نویسی ست، جایزه ویستا تلنگری به هنرمندان زده تا این مهم را دریابند. "
پهلوان گفت:" از نکات هیجان انگیز این است که دور دوم جایزه با اتفاقات مثبت بسیار روبرو شده و هم از حیث کیفیت طرح های رسیده و هم ظرافت های ارائه ایده ها شاهد تحولات عیان بوده ایم که همین مولفه ها ما را نسبت
او ابراز امیدواری کرد در روزگاری نه چندان دور جایزه هنر معاصر ویستا بتواند در گستره های منطقه ای و بعدتر بین المللی برگزار شود، او گفت:" متاسفانه رویدادهای تجسمی فرامرزی که ایران طراح آن باشد کمتر وجود خارجی دارند و از این نظر با فقر غریبی روبروئیم که به هیچ وجه شایسته غنای هنری مان نیست، این جایزه پتانسیل فرا مرزی شدن را دارد که ما امیدواریم با تجربه اندوزی در داخل و روشن شدن همه چارچوب هایش آن را منطقه ای برگزار کنیم.
پهلوان با اشاره به اینکه جایزه نقدی 30 میلیون تومانی ویستا در واقع کمک هزینه اجرای ایده ای ست که رتبه نخست را به دست می آورد، گفت:" تلاش ما در این دو سال این بوده که آیین اختتامیه این جایزه را به جشنی برای جامعه تجسمی بدل کنیم و در آن علاوه بر گزیدگان، از همه کسانی که با ایده های پیشرو به ارتقای هنر ایران کمک می کنند، تجلیل کنیم."
برنده دومین جایزه ویستا چه گفت؟
پیام مفیدی برنده دومین جایزه ویستا که چند سالی ست به کانادا مهاجرت کرده هم درباره این رویداد گفت: احساسم بیش از اینکه معطوف به گرفتن جایزه باشد در مورد وجود چنین امکانی برای آرتیست های ایرانیست, که امیدوارم این جنس اتفاقات برای حمایت از هنر معاصر و غیر تجاری بیشتر شود. شاخه هایی از هنر معاصر مثل پرفورمنس و اینستالیشن ها و اینتراکتیو ها, هنوز چندان جایی در بازار هنر ایران پیدا نکرده اند و موسساتی که باید از آنها حمایت کنند یا وجود ندارند یا به وظایف خود عمل نمیکنند یا میلشان بیشتر به مصرف کردن است تا تولید و ..., مثل موزه هنر های معاصر, و بعضی بنیاد های هنری. البته در وجود این بنیاد ها همیشه نکات مثبت زیادی هست که موضوع صحبت ما نیست. ولی انتقادی که وارد می دانم نپرداختن یا کم پرداختن به جریان سازی و بستر سازی برای هنر مستقل ایرانی است. از جنسی که ایران تولید کننده اش باشد خارج از نفوذ دید کولونیالیستی موسسات فرهنگی-هنری غربی که عموما به دنبال تصویر خاصی از هنر ایران هستند.هستند."
او در عین حال گفت: در هر حال خوشحالم که قدم اول برای ساخت کارم را میتوانم بردارم، اثر "بدن-جزیره‌های مستعمراتی و عمق استراتژیک" تمثالی از بدن مهاجر است که من اجرای کار را شروع کرده ام, البته چون مراحل مختلفی دارد و بخشی مکانیکی است نمیتوانم زمان قطعی برای تکمیل شدن کار تعیین کنم ولی پیش بینی من از زمان اجرا بین ۹ ماه تا یک سال است, که بخشی البته صرف محاسبات و ساخت قطعات و احتمالا رفع مشکلات احتمالی در پروسه ساخت خواهد شد."
کامرانی و فکرهای برتر
بهنام کامرانی، استاد دانشگاه و عضو هیئت داوران دومین دوره جایزه هنر معاصر ویستا درباره اهمیت ایده در این رویداد گفت:" در این رویداد ایده، محور قرار دارد اما به طور حتم در کنار توجه به ایده نحوه اجرا و نوع آن نیز بسیار اهمیت دارد لذا اینکه چطور هنرمند ایده را با اجرا همراه می‌کند و با استفاده از اجرا ایده را حمایت و هدایت می‌کند، نیز در مرکز توجه ما قرار دارد."
او درباره دلیل شکل‌گیری این جایزه اظهار کرد: "در جایزه ویستا تلاش بر این است که خارج از جنبه‌های مارکتینگی که اغلب گالری‌ها به آن توجه دارند، فکرهای برتر هنرمندان معاصر را مورد توجه قرار دهیم که بسیار اتفاق مغتنمی است زیرا بسیاری از پروژه‌های حاضر در جایزه ویستا به خاطر جنبه‌های اجتماعی که دارند گاهی اجازه اجرا پیدا نمیکنند لذا این مسابقه علاوه بر شکل دادن رقابت بین هنرمندان این ایده‌ها را به بهترین شکل هدایت و حمایت می‌کند."
صمدزادگان و تشریح ایده برتر
بهرنگ صمدزادگان، عضو هیئت داوران جایزه ویستا ضمن تاکید بر وجود این جایزه، درباره ایده ای که دومین نشان ویستا را از آن خود کرد، گفت:" ایده برتر "بدن، جزیره‌های مستعمراتی و عمق استراتژیک" متعلق به پیام مفیدی ظرافت جذابی دارد، زیرا در عین تصویرگری یک امر تاریخی اجتماعی، توانسته بود مسیر حرکت را به سمت خویشتن تصویر کند. در واقع او بدن را بستر تجربه مهاجرت قرار داد و توانست مساله مهاجرت را بعنوان یک تجربه استعماری بر بدن مطرح کند."
صمدزادگان ادامه داد: "در اثر مفیدی بدن عرصه تجربه ظلال مهاجرت در نظر گرفته شده. این اثر نگاهی گسترده به مسئله مهاجرت در دنیای امروز و فجایع آن دارد."
او افزود:" در اثر "بدن، جزیره‌های مستعمراتی و عمق استراتژیک"، مهاجر به تولید صدایی می‌پردازد که جهان آن را نمی‌شنود ضمن اینکه مفیدی این اثر را در قالبی کاملاً هیجان‌انگیز و عجیب ارائه کرده بود."
شرف جهان: این جایزه مشابه ندارد
رزیتا شرف‌جهان دیگر عضو هیئت داوران دومین دوره جایزه هنر معاصر ویستا گفت:" ما در ایران مشابه چنین جایزه‌ای را نداریم و جای خالی آن بسیار حس می‌شد. چون معمولا چنین کارهایی برعهده دانشگاه‌ها و بنیادهای فرهنگی است و هزینه‌های زیادی برای آن صرف می‌شود. ولی در ایران حمایتی از آثار ایده محور نمی‌شود و هنرمندانی که چنین کارهایی را انجام می‌دهند باید برای اجرای ایده خود به دنبال اسپانسر بگردند."
شرف جهان با بیان اینکه نگاه جهان به ایده است گفت:" ما در ایران برای محور قرار دادن ایده مشکل زیادی داریم. اگرچه جایزه ویستا فقط به یک نفر تعلق می‌گیرد و باز هم بسیاری از هنرمندان از آن بی‌بهره می‌مانند، اما کار بسیار بزرگی است و به بخشی از هنر که تجربه‌گرا هست کمک می‌کند. در نبود چنین حمایت‌هایی آن هنر کلیشه‌ای که در بازار موفق است مدام تکرار می‌شود و ما در یک نقطه درجا می‌زنیم. برای حمایت از جریان‌های نو و آمدن آثار جدید، لازم است که چنین رویدادهایی وجود داشته باشد."
اکنون در کنار چندین جوایز ادبی بخش خصوصی ، حالا هنرهای تجسمی هم جایزه بخش خصوصی دارد؛ مهم البته ماندگاری و استمرار این جوایز است که می تواند آنها را تاثیر گذار و جریان ساز کند.
