از خانه‌ای برای گیاهان تا انسان بی‌جان/ نگاهی به 4 نمایشگاه تجسمی
در گالری‌گردی این هفته به نمایشگاه گالری‌های محسن، ساربان، مژده و آریانا پرداخته‌ایم.
ایران‌آرت: مریم درویش؛ نمایشگاه عکس "خانه" گوهر دشتی در گالری محسن، نمایشگاه نقاشی عیسی جباری با عنوان "طبیعت بی‌جان" در گالری ساربان، نمایشگاه نقاشی‌های افروز هوشنگ با عنوان "مغاک" در گالری مژده و نمایشگاه نقاشی‌های ناصر پلنگی با عنوان "خاطره‌های قومی" ادر گالری آریانا سوژه‌های این هفته گالری گردی ما هستند.
زندگی گیاهی در یک خانه
عکس‌های گوهر دشتی با عنوان "خانه" در گالری محسن به نمایش درآمده است. دشتی در این عکس‌های صحنه‌پردازی شده، خانه‌هایی قدیمی و گاه متروکه را نمایش می‌دهد که با حجم انبوه گیاهان پر شده‌اند. در این خانه‌ها نشانی از انسان و لوازم زندگی او نیست و هرچه به چشم می‌آید دیوارها و پنجره‌های خالی و بی‌آرایه است. گیاهان در این عکس‌ها جایگزین آدم‌هایی شده‌اند که ساکنان خانه هستند، اما دیگر امکان خروج از خانه را ندارند و تبدیل شدن به گیاه، آنها را در سکونی همیشگی فرو برده است. خانه‌ای که محل ایجاد ارتباطات انسانی است به گلخانه‌ای بزرگ تبدیل شده که در سکوت و سکون، تنها فرصتی برای حفاظت از ساکنان خود را ایجاد می‌کند.
بخشی دیگری از این نمایشگاه به عکس‌های بسیار کوچکی اختصاص دارد که با عنوان "بیگانه" به نمایش درآمده‌اند. این مجموعه به عکاسی پولاروید در یک منطقه جنگلی اختصاص دارد و امکانی را به وجود آورده که عکاس به بررسی رابطه انسان با طبیعت بپردازد.
اما سومین بخش از آثار این نمایشگاه بسیار متفاوت از دو مجموعه قبلی است. دشتی کاغذهای بزرگ بدون قاب را روی دیوار آویزان کرده و آنچه بر سطح کاغذ دیده می‌شود تصاویری انتزاعی است که نمادهایی از طبیعت را با فاصله‌ای بسیار نزدیک مقابل دید مخاطب قرار می‌دهد. این بار آنچه می‌بینیم منظره‌ای زیبا یا گلی رنگین نیست، بلکه اجزایی از طبیعت مانند گلبرگ یا شاخه‌های شکسته را می‌بینیم که بدون عکاسی شدن و تنها با قرار گرفتن روی کاغذ عکاسی و نور دیدن، شکل گرفته و بعد در ابعاد بزرگ چاپ شده‌اند. دشتی در این آثار مطالعه دقیق‌تری بر اجزای طبیعت دارد و یکی از شیوه‌های ابتدایی عکاسی را بار دیگر زنده کرده است.
نمایشگاه آثار گوهر دشتی تا 15 دی‌ماه در گالری محسن به نشانی خیابان ظفر، خیابان ناجی، خیابان فرزان، کوچه نوربخش، بلوار مینای شرقی، پلاک 42 ادامه دارد.
تنزل انسان به مرتبه طبیعت بی‌جان
نمایشگاه نقاشی عیسی جباری با عنوان "طبیعت بی‌جان" در گالری ساربان برپاست. اگرچه در تعریفی کلی، طبیعت بی‌جان را چینشی از اشیاء و اجسام بی‌حرکت می‌دانیم، اما در طبیعت بی‌جان‌های جباری انسان حضوری پر رنگ دارد. کوزه‌های بزرگ سفالین اصلی‌ترین نماد از طبیعت بی‌جان هستند که در تعدادی از تابلوها تکرار شده‌اند، اما در باقی آثار چیزی که بیشتر به چشم می‌آید تصاویری از پرتره انسان است.
چهره انسان در این مجموعه مانند برشی از تصویری بزرگ‌تر به نظر می‌رسد و سطوح بریده بریده رنگی که یادآور کلاژ است، مخاطب را با این توهم درگیر می‌کند که تصاویر از جایی بریده شده و روی بوم قرار گرفته‌اند. اگر این نقاشی‌ها را نمادی از تصاویر بریده شده از روزنامه و مجلات بدانیم، از نگاه هنرمند این آدم‌ها به مرتبه طبیعت بی‌جان تنزل یافته‌اند و واقعی بودن آنها زیر سوال می‌رود.
چندگانگی موجود در این آثار از طریق سطوح تخت یا بافت‌داری که کنار هم آمده‌اند و رنگ‌های سرد و گرمی که در سطح تصویر پراکنده‌اند، نشانی از تناقض در جهانی چندگانه است که حقیقت را با تردید مواجه می‌کند. در بعضی از این تصاویر انسان زیر آب نمایش داده شده و حباب‌هایی که از دهان او خارج می‌شود نشانی از زنده بودن است. اما این آدم‌ها نه تلاشی برای رهایی دارند و نه نشانی از سختی و رنج در آنها دیده می‌شود. انگار راحتی در زیر آب، نشانی از تغییر ماهیت انسان است و بار دیگر مخاطب را دچار تردید در حقیقت وجود انسان می‌کند. آدمی که توان زیستن در زیر آب را داشته باشد، موجودی دیگرگونه یا متعلق به جهانی دیگر است. شاید هم درک ما از واقعیت است که نیاز به تغییر دارد!
نمایشگاه نقاشی تا 4 دی در گالری ساربان واقع در خیابان سهروردی شمالی، خیابان هویزه غربی، نبش شهید یوسفی، پلاک 130 ادامه دارد.
سقوط در دل تاریکی
نقاشی‌های افروز هوشنگ با عنوان "مغاک" در گالری مژده به نمایش درآمده است. هوشنگ در این مجموعه آثاری را نمایش داده است که با فرم‌ها و رنگ‌های مشابه به انتقال یک مفهوم می‌پردازند و کلیتی یکپارچه را مقابل چشم بیننده قرار می‌دهند. مهمترین عنصر به کار رفته در این آثار خطوط و سطوح رنگین است که در حالات مختلف در کنار هم قرار گرفته و ترکیب بندی‌های متنوعی را به وجود آورده‌اند.
اگرچه هیچ عنصر طبیعی در این آثار وجود ندارد اما گاه ترکیب‌هایی به وجود آمده که بیننده را به یاد مناظر طبیعی یا فیگورهای انسانی می‌اندازد. تقابل رنگ‌های تیره و روشن یکی دیگر از نکات بارز در این تابلوها است که در همه آنها تکرار شده و یادآور انواع تضادهای واقعی و انتزاعی مانند شب و روز، مرگ و زندگی و... است.
سطوح تیره در این آثار گاه مانند چاله یا دره‌ای به نظر می‌رسند که خطوط رنگین در حال سقوط در آن هستند و گاه زمینه‌ای می‌شوند که این رنگ‌های شاد و زنده را در برگرفته‌اند. این تضاد میان رنگ و بافت و فرم، یادآور جهان هستی و تقابل نیروهای حیات است.
نمایشگاه مغاک تا یکم دی در گالری مژده به نشانی سعادت آباد، خیابان علامه شمالی، خیابان 18 شرقی، پلاک27، زنگ یک ادامه دارد.
نمایشی از خاطرات فراموش شده
نقاشی‌های ناصر پلنگی با عنوان "خاطره‌های قومی" این هفته در گالری آریانا به نمایش درآمد. پلنگی در این مجوعه آثاری را به نمایش گذاشته که با بهره‌گیری از کلاژ تصاویر و مواد مختلف، به بازنمایی بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران می‌پردازد. انسان در اغلب این آثار حضوری پر رنگ دارد، اما آنچه می‌بینیم آدم شهرنشین امروزی نیست. تصاویر زنان قاجاری، مردانی تفنگ به دست یا زنان عشایر، آن چیزی است که قصد دارد مخاطب را به یاد خاطرات قومی بیندازد، خاطراتی که شاید هیچ‌گاه آنها را تجربه نکرده و تنها تصوری از آنها را در پس ذهن خویش دارد.
برخورد پلنگی با نمایش این فیگورها در آثار مختلف متفاوت است. گاه پیکره‌ای بر سطح بوم نقاشی شده و گاه چند تصویر از یک شخص روی تابلو کلاژ شده است تا روایتی دیگر را به مخاطب انتقال دهد. این تنوع که نتیجه نمایش آثاری از دوره‌های کاری مختلف هنرمند در کنار یکدیگر است، باعث شده آثاری چندگانه و گاه بی‌ربط در نمایشگاه وجود داشته باشد که تنها استفاده از عناصری مانند فیگور، نقطه اتصال آنها با یکدیگر است. استفاده از نمادهای شناخته شده نگارگری و تذهیب، یکی دیگر از راه‌هایی است که پلنگی برای بیان خاطرات به کار برده تا مخاطب هرچه بیشتر با فضای ایرانی این آثار درگیر شود.
نمایشگاه نقاشی تا 3 دی به نشانی الهیه، انتهای خیابان مریم شرقی، ابتدای خیابان فرشته(شهید فیاضی)، شماره 9 ادامه دارد.
