سلیقه سهراب سپهری در نقاشی/ مقایسه منظره سرایی یکتایی، صدر، سعیدی، عصار

نقاشان صاحب نام دهه طلایی چهل خورشیدی از قاب منظره سرایی جهان بینی خود به زندگی را ترسیم می کردند.

ایران آرت :  علیرضا بخشی استوار : دور نخست سلسله نمایشگاه های منظره سرایی به همت مدرسه هنرهای تجسمی ماه مهر در گالری این موسسه برپا شده است؛  این نمایشگاه ها قصد دارد  "منظره سرایی" نقاشی نوگرای ایران را در آثار هنرمندان مدرن ایران به بحث و تبادل نظر بنشیند؛ د

در دور نخست که 15 بهمن آغاز  به کار کرده است  آثاری از سهراب سپهری، ابوالقاسم سعیدی، بهجت صدر، ناصر عصار، حسین کاظمی و منوچهر یکتایی به تماشا در آمده است.

نمایش نقاشی‌های هنرمندان مدرنیسم ایران و روایت منظره‌های طبیعی از دریچه تکنیک‌ها و سبک‌های شخصی هنرمندان برجسته این دوره از هنر ایران در شرایط نامتعارف امروز در نمایشگاهی مستقل می‌تواند از چند جهت قابل بررسی باشد.

اما نکته مورد توجه در این آثار بازخوانی نوع برخورد هنرمندان با پدیده‌ها و نگرش آن‌ها در به تصویر در آوردن پدیده‌ها به واسط سبک بیان خاص هنری آن‌هاست.

دیدگاه منوچهر یکتایی در خلق تصاویری که رنگ و بویی از اکسپرسیونیسم انتزاعی را در خود گنجانده به نوعی با زیبایی و روزمرگی زندگی ترکیب شده که به راحتی می‌توان گفت او نه تنها زیبایی را منهدم معرفی نمی‌کند بلکه زیبایی فرم را صیقل داده و برای مخاطبش نمایان می‌کند. سطح در آثار او از رنگ و یا سطوح دیگر پوشیده می‌شود و بنابراین نوعی عمق در کار به وجود می‌آید که این عمق، سطح اصلی کار را در خود حل می‌کند و بنابراین نوعی پوسته متافیزیکی روی کار ایجاد می‌شود و این‌گونه است که توهم در اثر هنری به وجود می‌آید. در حالی که در این گونه آثار، شخص بیننده با هر نوع احساس خاصی در برابر این اثر نوعی واکنش از خود نشان می‌دهد ولیکن انتزاع، برعکس، احساسات افراد را به صورتی عمومی و یکسان بر می‌انگیزد.

تنه درخت جانمایه اصلی نماد‌پردازی بهجت صدر از دگردیسی طبیعت به‌وسیله صنعت است. او با ایجاد شکل‌ها و رنگ‌ها، و مرتب‌کردن‌شان، نشان می‌دهد که چه‌طور بی‌نظمی و اتفاق می‌تواند چیزی قابل‌ پیش‌بینی را به رخدادی شگفت‌انگیز تبدیل کند. آشکار و پنهان‌کردن نور و سایه نیز به عنوان یک عنصر همیشگی در آثار این نقاش ایرانی وجود دارد او توانسته به واسطه این پوشیدگی و در خلال رنگ‌های روی هم قرار گرفته، ردی از خاطرات را به زیر لایه‌های اثرش منتقل کند که همگی در تغییر نوع بیان هنری این هنرمند جهت پیدا کرده‌اند. نقاشی‌های صدر می‌کوشد از مرزهای انتزاع و فیگوراتیو بگذرد و در نتیجه به کشف‌های جدیدی در ماده و بافت می‌انجامد.

سهراب سپهری و دیدگاه او در نقاشی به شدت وابسته به ناتورالیست‌هاست او به صورت هدفمندی در آثارش به دنبال تصویری کردن نظم، انسجام و زیبایی طبیعت است که به عنوان یک قدرت محض در جهان پیرامونی حاضر است. سپهری تنها می‌خواهد زیبایی طبیعت را به تصویر بکشد و در نقاشی‌های او زشتی هیچ جایگاهی ندارد. او به واسطه تصویری کردن این حالت درونی که در رابطه با طبیعت دارند در انتخاب رنگ به سمت امپرسیونیست‌ها گرایش پیدا می‌کند و در نهایت بیان شخصی او  که با نگاه به طبیعت و خلق آنی تصویر و رنگ آمیزی آن گره خرده است.

درخت‌ها در آثار ابوالقاسم سعیدی هم به نوعی عنصر اصلی محسوب می‌شوند. نگرش انتزاعی سعیدی به درختان که برگرفته از دیدگاه‌های هنری غرب است در یک تقابل متجانس با مفاهیم و نوع کاربرد رنگ‌ها که بیشتر در آثار نگارگری ایران مشاهده می‌شود نگاهی شخصی را به وجود می‌آورد. این زمینه‌های تک رنگ که در پس زمینه آثار او شکل گرفته این نگرش را تعمیم می‌بخشد که او به نگارگری توجه ویژه‌ای داشته است. از سویی دیگر او به واسطه ریتمی که در حرکت و رقص شاخ و برگ درختانش در سطح آثارش به وجود می‌آورد از نظر تصویری به نوعی به نگرش نقاشان غرب گرایش دارد و ادغام این دو نگرش در یک مسیر آثار او را از اهمیت ویژه‌ای برخوردار کرده است.

سطوح ساده و متضادی که حسین کاظمی در آثارش به نمایش در می‌آورد در عین سادگی، تصویری که در دل خود جای داده‌اند به شدت انتزاعی است. انتزاعی که در دل خود می‌خواهد هویتی نهفته در پدیده‌ها را برجسته کند. او در نوع نگرش خود به پدیده‌ها تمایل فراوانی به سمت چیدمان گستره رنگ‌ها نشان می‌دهد. چیدمانی که به نوعی وام‌دار امپرسیونیست‌هاست. او به واسطه همسانی رنگ‌های حاضر در محیط و در جریان وام‌گیری از بیان احساس درونی خود پدیده‌ها را آن گونه که در درونش وجود دارند به نمایش در می‌آورد و به همین دلیل است که این تضاد درونی هنرمند با تضادی که میان تصویر ذهنی او با واقعیت پدیده در بیرون وجود دارد در سطح بوم شکلی انتزاعی به خود می‌گیرد.

ناصر عصار نیز در نقاشی‌های خود برای بیان حس آمیزیش با جهان طبیعی و تلقی‌اش از فضا و جو اطراف به سراغ روش بیانی می‌رود که رنگ‌ها در آن درخشان و زنده‌اند. این درخشندگی به گونه‌ای است که عواطف مخاطب را بر می‌انگیزد و مخاطب را به گردش در فضای درونی هر اثر مجاب می‌کند و در نهایت در پس این احضار  به احساسات عمیقی که بر می‌انگیزد پاسخ می‌دهد. بهره جستن او از ته‌مایه‌های کالیوگرافی به خصوص در وجه شرقی آن در میان این سطوح رنگی چون امری متضاد در دل هر اثر این احساسات عمیق را از بین می‌برد.

این نمایشگاه تا 20 اسفندماه در گالری ماه مهر برپاست و علاقمندان می‌توانند همه روزه از ساعت 14 تا 20 و روزهای جمعه از 16 تا 20 به این گالری واقع در خیابان آفریقا، کوچه نیلوفر، پلاک 7 مراجعه کنند.