کیانیان: هنوز به من می گویند چرا عکاسی می کنی؟/پاسخ کیارستمی چه بود؟

کیانیان : به من خرده می گیرند از شهرت‌ام برای عکاسی و برگزاری نمایشگاه استفاده می‌کنم...در کریستیز و بونامز مرا عکاس می شناسند.

ایران آرت : نشست خبری نمایگاه عکس های رضا کیانیان با عنوان "دچار آبی بیکران" با حضور این هنرمند و وحید ملک مدیر آرت سنتر در باغ انجمن خوشنویسان ایران برگزار شد. این نمایشگاه با اسپانسری برند دبنهامز عصر جمعه 15 بهمن برپا می شود. 

گفتند از شهرتم برای عکاسی استفاده می‌کنم

رضا کیانیان در ابتدای این نشست گفت:‌ زمانی که کلاس سوم دبیرستان بودم، عکاسی کردن را شروع  کردم. در آن دوران تمام پول، عیدی و هرچه را که داشتم، جمع کردم و یک دوربین خریدم. آن زمان این حس را داشتم که با این دوربین جهان به تسخیر من درآمد.

وی ادامه داد: من کار بازیگری، نویسندگی و کارهایی بر روی چوب انجام داده‌ام ، اما تا ده، پانزده سال پیش اصلا فکرش را نمی‌کردم که روزی بخواهم نمایشگاه عکس برگزار کنم. چهار سال تمام من از پوست درخت‌ها عکاسی می‌کردم، یک روز، دریچه‌ای رو به من باز شد که حیرت کردم. انگار پوست درختان به من می‌گفتند، ما می‌خواهیم رازی را برای تو آشکار کنیم. من در آن دوران، آمریکا بودم و درخت اکالیپتوس رنگین‌کمان را کشف کردم. زمانی که به ایران آمدم، عکس‌های این درخت را به عکاسان هم‌سن و سال خودم نشان دادم و همه گفتند که برای این عکس‌ها نمایشگاه برگزار کن و من نمایشگاه اولم را برگزار کردم.

این بازیگر سینما گفت: بعد از آن خیلی‌ها به من خرده گرفتند و گفتند از شهرت‌ام برای عکاسی و برگزاری نمایشگاه استفاده می‌کنم؛ اما من به آن‌ها جواب دادم کلکسیونر به‌خاطر شهرت، از کسی عکس نمی‌خرد و اگر کار هنری فردی تداوم نداشته باشد، خریداری نمی‌شود. خوشبختانه کار عکاسی من تداوم پیدا کرد و دو نمایشگاه انفرادی و پانزده نمایشگاه گروهی برگزار کردم.

کیانیان گفت: از همان ابتدا با خودم قرار گذاشته بودم که نمایشگاه انفرادی من هر دو سال یک‌بار برگزار شود؛ اما این‌بار شش سال طول کشید. با این وجود باز هم به من ایراد می‌گیرند که چرا عکاسی می‌کنی و من پاسخ می‌دهم، هر فیلم شامل ۱۲۰ هزار فریم عکس است. من اگر در ۵۰ هزار فریم آن حضور داشته باشم، می‌دانم نور، کمپوزسیون و مفهوم چیست. چه عکاسی تا این اندازه فریم عکس گرفته است؟ من خود به خود یک عکاس هستم.

وی افزود: یک‌بار همراه با عباس کیارستمی پیش چند نفر از استادان عکاسی بودیم. آن‌ها به شهرت من و رابطه آن با عکاسی ایراد گرفتند، اما کیارستمی به آن‌ها گفت، مگر کیانیان شهرت سینمایی خود را از جوی آب آورده است؟ او ۳۵ سال زحمت کشیده و نسبت به این کار دید پیدا کرده است.

این هنرمند عکاس گفت: کیارستمی همیشه در ذهن و یاد من زنده است. یک‌بار دیگر کیارستمی به من گفت که سه چیز را به دیوار خانه‌اش آویخته است؛ دو جایزه از ژاپن و کارت انجمن عکاسان ایران. کیارستمی می‌گفت این کارت را به دیوار زدم تا همه بدانند من عضو این انجمن هستم. خوشبختانه من نیز به عضویت انجمن عکاسان ایران و عضویت افتخاری انجمن عکاسان سینما درآمده‌ام.

کیانیان گفت: در این نمایشگاه ۲۴ عکس به‌نمایش درمی‌آید. ۱۲ عکس از مجموعه "مرداب" و ۱۲ عکس از مجموعه "کهکشان" قرار می‌گیرند. من از نوجوانی عاشق کهکشان بودم و هنگامی که در حیاط می‌خوابیدم، به آسمان نگاه می‌کردم و از وحشت به گریه می‌افتادم. یک روز در اشیای اطراف خودم کهکشان را دیدم و حیرت کردم و مدام عکس گرفتم. انگار کهکشان به سراغ من آمد و من را به خودش دعوت کرد.

وی اظهار داشت: چند وقت پیش به اهواز رفته بودم و صبح خیلی زود در کنار رود کارون قدم می‌زدم. اهواز بعد از جنگ، شهر غمگینی است و در کارون، غم جریان دارد. من در حالی که قدم می‌زدم، دیدم دو قایق بی‌حرکت ایستاده‌اند و این موضوع حال من را بدتر کرد؛ اما یک لحظه یک چیز جادویی دیدم، انگار قایق‌ها به من می‌گفتند درست است که غمگین هستیم، اما این زیبایی‌ها را ببین.

این بازیگر سینما و تلویزیون گفت: عکسی را که از آن دو قایق گرفتم، در نمایشگاهی که شاگردان کیارستمی به یاد او برگزار کردند، به‌نمایش گذاشتم. پس از آن احساس کردم تمام مرداب‌های ایران من را به خود می‌خوانند. بنابراین بار سفر به انزلی بستم و دوباره هم‌آغوشی آب و دریا را عکاسی کردم که حاصل آن ۳۰۰ یا ۴۰۰ فریم عکس شد که ۱۲ عدد از آن‌ها را به‌نمایش می‌گذارم.

کیانیان گفت: هنگامی که آقای سمیع آذر از من خواست وظیفه چکش زدن حراج تهران را برعهده بگیرم، به دو دلیل این کار را انجام دادم؛ اول این‌که می‌خواستم وجهه شهرتم را به عکاسی و هنرهای تجسمی بدهم تا حراج رونق بگیرد، از طرفی من آدمی هستم که در جاهای ناشناخته شیرجه می‌زنم. ممکن است آبرویم برود، اما هیجان این کار را دوست دارم. بنابراین به حراج نیز به‌عنوان یک پرفورمنس نگاه می‌کردم.

وی ادامه داد: در سه دوره این حراج، آثار من به فروش رفت، اما در سال چهارم، قیمت همین‌طوری بالا می‌رفت که من آن را روی ۶۰ میلیون نگه داشتم، زیرا نمی‌خواستم قیمت کارهایم مانند حباب رشد کند. همیشه دوست داشتم جایزه نقش دوم را بگیرم و بعد جایزه نقش اول را، زیرا هنگامی که یک دفعه پیشرفت می‌کنی، نمی‌دانی تا چه اندازه ظرفیت داری.

این هنرمند عکاس گفت: آثار من به غیر از حراج تهران در حراج کریستیز و بونامز نیز چکش خورده است. حراج تهران حراج معتبری است و چون در ایران برگزار می‌شود عده‌ای می گویند به خاطر شهرتم عکس‌های مرا خریداری کرده‌اند اما در حراج کریستیز و بونامز، کسی من را به‌عنوان بازیگر نمی‌شناسد و فقط عکس‌هایم را می‌بینند و این نکته مهمی است.

کیانیان گفت: در نمایشگاه "دچار آبی بیکران" ۱۲ قطعه مرداب در اندازه ۱۸۰ در ۱۳۰ سانتی‌متر و ۱۲ قطعه "کهکشان" در اندازه ۲۰۰ در ۱۳۰ سانتی‌متر به‌نمایش درمی‌آیند. به‌طور کلی، همه کارهای من یک ادیشن است و روی بوم و پارچه چاپ می‌کنم تا قابل لمس باشد.

وی افزود: اما چند سال است که فکر می‌کنم این آثار عکاسی فقط به‌دست کلکسیونر و افرادی می‌رسد که امکان مالی دارند و من باید چه کار کنم که این آثار به‌دست علاقه‌مندان هنر برسد که پول ندارند. بنابراین به این نتیجه رسیدم که یک ادیشن از عکس‌هایم روی بوم چاپ شود و همان اثر روی کاغذهای با کیفیت با قطع کوچک ۵۰ در ۷۰ سانتی متر با ادیشن فروخته شود که در همین نمایشگاه نیز این آثار ارائه می‌شود.

کیانیان گفت: در سال‌های اخیر، اتفاقات فرهنگی زیادی رخ داده که بسیار امیدوارکننده است و من را به آینده مردم کشورم امیدوارتر می‌کند و آن گفتمان‌های مدنی است. پیش از این، گفتمان مسئولیت اجتماعی وجود نداشت و کار خیر بود. کار خیر خیلی خوب است، اما فردی است و به تعداد محدودی کمک می‌شود، از طرفی نباید کمک خود را علنی کنی، زیرا حسابی بین ما و خدا باز می‌شود و نباید آن را هیچ‌جا بگوییم؛ اما یک نوع کار خیر است که مسئولیت اجتماعی نام دارد، یعنی در جامعه کار ایجاد کنیم که خیل بی‌کاران به سر کار بروند. ما باید این موضوع را با صدای بلند علنی کنیم تا بقیه یاد بگیرند.

وی ادامه داد:امروز موسسات نیز باید به مقوله مسئولیت اجتماعی توجه کنند. آن‌ها باید به مشتری خودشان کمک کنند تا کالایی را بخرند که در زندگی او موثر باشد.در کشورهای دیگر، سیاست و امور بین‌المللی با دولت است؛ اما بقیه کارها با ملت است. دولتی که می‌خواهد همه کارها را خودش انجام دهد، گدا می‌پرورد. گاهی پیش می‌آید نشریات می‌نویسند از دولت انتظار داریم که کار ایجاد کند، اما مگر خود ما چه کاره هستیم. مردم هم مسئولیت دارند.

این هنرمند گفت:‌ این گفتمان از زمانی که مردم ما فهمیدند کودک نیستند و سرپرست نمی‌خواهند و وظایف دولت و ملت از یکدیگر جدا شد به‌وجود آمد. یک زمان هست که ما فکر می‌کنیم، هر کاری سیاسی است و ما نباید کاری انجام دهیم، اما یک زمان، حوزه مسئولیت سیاسی و مسئولیت اجتماعی از یکدیگر جدا می‌شود. به‌عنوان مثال، ما در جریان پلاسکو مقصریم، زیرا به افراد غیرمتخصص برای ورود به شورای شهر رأی دادیم.

کیانیان گفت: حوزه مسئولیت اجتماعی، از خود شروع کردن است. من در حوزه مسئولیت اجتماعی با بسیاری از وزارتخانه‌ها و موسسات کار می‌کنم و به آن‌ها مشاوره و پیشنهاد می‌دهم.

وی اظهار داشت: این‌که می‌گویند آثار ایرانی حرف برای گفتن دارند، این یعنی چیزی در دنیای ما غلیان کرده است. سال گذشته ما بیش از ۳۷۶ جایزه خارجی در حوزه سینما برنده شدیم. خیلی‌ها ایراد می‌گیرند و می‌گویند به‌خاطر سیاه‌نمایی است که ما جایزه می‌بریم، اما اتفاقا سینمای ما خیلی سفیدنماست. سینمای ایران در انیمیشن، مستند و حوزه داستانی جایزه جهانی دارد، این یعنی اتفاقی در سینما افتاده که باعث شده این همه جایزه ببریم. اگر به فیلمی اسکار می‌دهند، در وهله اول، آن فیلم باید در شأن اسکار باشد.

این هنرمند عکاس گفت: سینمای ما هرچه قله در جهان بود، فتح کرد. در تئاتر نیز با یک جست‌وجوی ساده و کوچک متوجه می‌شوید که گروه‌های ما به هر جا رفتند، جایزه بردند. ما همواره فکر می‌کنیم خیلی عقب هستیم، اما این‌طور نیست. موسیقی ما تا بخش‌های بالای جشنواره‌های جهانی می‌رود و نوازندگان ایرانی با نوازندگان بین‌المللی هم‌نوازی می‌کنند.

به دنبال گسترش دامنه مخاطبان عرصه تجسمی هستیم

وحید ملک مدیر مجموعه گالری آرت‌سنتر نیز در ادامه این نشست گفت: فرهنگ‌سازی و هم‌افزایی مخاطبان هنری، و گسترش دامنه مخاطبان عرصه هنرهای تجسمی یکی از اهداف مجموعه ما است. در این راستا پروژه‌های مختلفی داشتیم که این پروژه شامل نمایشگاه عکس‌های آقای کیانیان نیز می‌شود. ما قبل از این اجرای دوئت مشترک نقاشی‌خط و گروه موسیقی دنگ‌شو و کار مشترک موسیقی نقاشی بزرگمهر حسین پور و رضا یزدانی را هم برای گسترش دامنه مخاطبان انجام داده بودیم

وی ادامه داد: نمایشگاه این هنرمند، ابعاد گسترده‌ای دارد و می‌تواند سیر هنر تجسمی را گسترده‌تر کند. ما در دهه‌های گذشته شاهد گسترش مخاطبان هنرهای تجسمی بودیم، اما این موضوع هنوز جای کار دارد.

مدیر گالری آرت سنتر گفت: در چند سال آینده به سال ۱۴۰۰ وارد خواهیم شد. با تغییر قرن آثار نسل یک تجسمی دچار تغییر قیمت و رشد عجیب و غریبی خواهد شد. ما بیستمین سالگرد مجموعه خود را جشن خواهیم گرفت و من آمار سالانه را در این جشن اعلام خواهم کرد. اگر در سال ۱۳۷۵ اثری را ۱۰۰هزار تومان می‌خریدند، الان باید چندصد میلیون تومان برای خرید آن هزینه کنند.

مدیر مجموعه آرت‌سنتر گفت: ما از آقای کیانیان خواستیم تا در مکتوب کردن، مستندسازی و آرشیو کردن یک نسل هنرهای تجسمی به ما کمک کند و ۲۹ بهمن‌ماه در ادامه پروژه "مروری بر آثار پیشگامان هنر مدرن" برنامه‌ در این مجموعه، به محمدعلی ترقی‌جاه اختصاص خواهد یافت.