پشت پرده "شهر قصه" بیژن مفید به روایت بازیگر قدیمی‌اش / حسین والامنش به ایران آمد
بازیگر نقش فیل نمایش "شهر قصه" که پس از 45 سال اقامت در استرالیا به ایران آمده، روایت جالبی از تولید این نمایش در سالهای قبل از انقلاب دارد.
ایران آرت: این روزها در گالری پروژه‌های آران نمایشگاهی قابل توجه از آثار حسین والامنش با عنوان "از کجا آمده‌ام؟" برپا شده که اولین نمایشگاه آثار این هنرمند در زادگاهش است. حسین والامنش سال‌هاست مقیم استرالیا و یکی از هنرمندان مطرح این کشور محسوب می‌شود و آثارش در بسیاری از موزه‌های استرالیا و جهان وجود دارد. این چهره بین‌المللی هنر ایران اما در خاطرات بسیاری از دوستداران هنر بوسیله فعالیت‌های تئاتری‌اش ماندگار شده، او که با بازی در نقش منوچهر (فیل) "شهر قصه" بیژن مفید در یادها مانده و سابقه حضور در کارگاه نمایش و همکاری با هنرمندانی همچون آربی آوانسیان و عباس نعلبندیان را دارد، خیلی زود به استرالیا مهاجرت کرد. حضور والامنش در استرالیا مصادف شد با ظهور جریانات هنر مفهومی و این هنرمند نیز از این موقعیت بهره برد و آثار شاخصی را در این حیطه ارائه کرد.
حال بخشی از این آثار در اولین نمایشگاه این هنرمند در ایران در معرض دید علاقمندان قرار گرفته که نمایانگر زوایا و لایه‌های مختلف زندگی هنری اوست.
حسین والامنش که این روزها به عنوان هنرمندی مطرح در عرصه هنرهای مفهومی شناخته می‌شود درباره نمایش "شهر قصه" گفت: در سال سوم هنرستان و زمانی که 17 یا 18 سالم بود، آقای آرش استادمحمد (برادر محمود استادمحمد) هم‌کلاسی من بود و یک‌بار به من گفت که آقای بیژن مفید می‌خواهد یک تئاتر کار کند و به دنبال بازیگرهای جدید است. آقای استاد محمد گفت می‌خواهم بروم خودم را نشان بدهم و اگر می‌خواهی تو هم بیا شانست را امتحان کن. من متوجه شدم که آقای مفید این‌بار می‌خواهد یک تجربه جدید با آدم‌های کم تجربه یا حتی بی‌تجربه انجام بدهد و آن‌ها را مثل یک گِل شکل بدهد. با آرش استادمحمد به محل تمرینات تئاتر "شهر قصه" رفتم و خودم را معرفی کردم و آقای مفید هم مرا پذیرفت. بیژن مفید خیلی کاریزما داشت و آدم با صفایی بود. تمریناتم را با ایشان و گروهش آغاز کردم و این تمرینات به مدت 2 سال به طول انجامید. تمرینات آن تئاتر مثل کلاس رفتن می‌ماند که موضوع اصلی کلاس، نمایش "شهر قصه" بود. ما از "شهر قصه" برای یاد گرفتن تئاتر، ریتم و موسیقی استفاده می‌کردیم. بعد از دو سال تمرین، یک گروهی شامل بیژن صفاری، آربی آوانسیان و دیگران که با جشن هنر شیراز ارتباط داشتند، اجرای ما را دیدند و ما را برای ضبط تلویزیونی آن تئاتر دعوت کردند. ما به جنش هنر شیراز رفتیم و در آنجا هم اجرا رفتیم و بعد از آن هم نمایش‌مان را به مدت 3 ماه در تالار "25 شهریور" (سنگلج) به روی صحنه بردیم. چندی بعد هم به علت استقبال مردم در یک تالار کوچک در اطراف امجدیه آن را اجرا کردیم ولی بعد از یک ماه دیگر حاضر نشدیم روی صحنه برویم چون دستمزدی که به ما داده می‌شد خیلی ناچیز بود. پول خوبی از آن تئاتر عاید گروه می‌شد ولی بچه‌های گروه چیزی از آن را نمی‌دیدند و فقط مبلغ خیلی ناچیزی به بچه‌ها داده می‌شد. این مسئله را با آقای مفید مطرح کردیم اما ایشان حاضر نشد پول بیشتری به ما بدهد و گفت می‌روم یک سری بازیگر دیگر را می‌آورم که دستمزد بیشتری نخواهند. من بعد از تجربه "شهر قصه" در تئاتر "ماه و پلنگ" هم با بیژن مفید کار کردم و طراحی صحنه آن تئاتر را انجام دادم. بعد از آن دیگر با ایشان همکاری نکردم و به کارگاه نمایش رفتم. در آنجا افرادی نظیر بیژن صفاری، آربی آوانسیان، عباس نعلبندیان، عباس جوانمرد و هوشنگ توزیع حضور داشتند. دیگر هیچوقت هنرپیشگی نکردم اما یک‌بار طراحی جلد یکی از کتاب‌های آقای نعلبندیان را انجام دادم و برای برخی از نمایش‌های کارگاه نمایش طراحی صحنه کردم. آنجا با ایرج انور دوست شدم و هنوز هم با او در تماس هستم. زمانی که می‌خواستم به استرالیا بروم، همه دوستان می‌گفتند بهتر است نروی، اما ایرج انور نظر دیگری داشت چون می‌دانست عشق من جای دیگری است.
حسین والامنش که آثارش را تحت عنوان "از کجا آمده‌ام؟" در گالری پروژه‌های آران به نمایش گذاشته است درباره این نمایشگاه گفت: زمانی که صحبت‌های اولیه برای برپایی این نمایشگاه با خانم نازیلا نوع بشری مدیر گالری آران انجام شد، به آثار این نمایشگاه فکر کردم و برایم امکان‌پذیر بود که آثار جدیدترم را به این نمایشگاه بیاورم ولی احساس کردم که چون قرار است آثارم را برای اولین بار به جامعه هنری ایران معرفی کنم، بهتر است آثاری را به تهران بیاورم که تبیین‌کننده پیشینه هنری‌ام باشد. قدیمی‌ترین اثر این نمایشگاه متعلق به سال 1992 است که قرار دادن آن در کنار آثار جدیدتر می‌تواند نشان بدهد که من در این سالها چطور با متریال‌های مختلف بازی کرده‌ام و چه تغییراتی در آثارم به وجود آمده است؛ زیرا همه این آثار با هم رابطه دارند.
او درباره عنوان نمایشگاهش نیز که به سالها دوری او از ایران ربط دارد گفت: عنوان نمایشگاهم را از اثری که در رابطه با شعر "از کجا آمده‌ام؟" مولانا کار کرده‌ام گرفته‌ام. این اثر مربوط به یک رزیدنسی در سوئیس است. من نقشه‌ای را که برای آشنایی با محیط گرفته بودم با کار خودم که پیراهن بود ترکیب کردم. این شعری است که همیشه در ذهنم وجود دارد و آن را در اثری که در نمایشگاه دارم نوشته‌ام. چند سال پیش این نقشه را به صورت نواری بریدم و به یک فرم رسیدم. منظور مولانا از شعر "از کجا آمده‌ام؟" این نیست که از کدام منطقه آمده و اهل چه کشوری است. سؤال مولانا جغرافیایی نیست و او به دنبال چیستی وجود آدمی و تعلق خاطر است. او خودش هم نمی‌دانست که از کجا آمده که چنین شعری سروده است.
والامنش درباره دیگر فعالیت‌هایی که قصد دارد در ایران داشته باشد اشاره کر و گفت: مرکز فرهنگی هنری چارسو تصمیم دارد کتاب آثار م را که در استرالیا منتشر شده، ترجمه و به شکل کامل‌تری در ایران چاپ کند. جمع‌آوری و آماده‌سازی این کتاب به همت آقای سعید روانبخش اتفاق افتاده است. کتاب در سال 2011 منتشر شد. من در همان سال برای اولین بار به تنهایی به ایران آمدم و در مرکز فرهنگی هنری چارسو در استودیو آقای روانبخش بودم. ایشان کتاب مرا دید و گفت که حیف است اگر این کتاب در ایران ترجمه و چاپ نشود. من هم گفتم خیلی ایده خوبی است و خوشحال می‌شوم اگر این اتفاق بیفتد. از ناشر کتاب در استرالیا اجازه این کار را گرفتم و کتاب را با همان طراحی به ایران آوردم. آقای مسعود روانبخش برادر آقای سعید روانبخش آن را ترجمه کردند. 25 صفحه هم به کتاب اضافه شده و یک آلبوم دیگر را هم به قلم حمید سوری به آن اضافه خواهیم کرد. ضمن آن‌که طراحی این کتاب هم ممکن است تغییر کند. خوشبختانه در ایران هنرمندان جوان زیادی وجود دارند که امیدوارم چاپ این کتاب برای آن‌ها مؤثر واقع شود. بنا بود که آن را برای نمایشگاه "از کجا آمده‌ام؟" آماده کنیم که این اتفاق نیفتاد اما امیدوارم تا 3-4 ماه آینده آماده چاپ شود و موقعیتی فراهم شود که دوباره به ایران بیایم. در استرالیا هم خیلی هیجان‌زده هستند که قرار است این کتاب به زبان فارسی ترجمه و چاپ شود. آقای مسعود روانبخش مترجم خوبی هستند و این کتاب را طوری ترجمه کرده‌اند که شما بتوانید لحن نویسنده را در آن پیدا کنید.
نمایشگاه "از کجا آمده‌ام؟" حسین والامنش تا 22 آبان ماه در گالری پروژهای آران ادامه دارد و علاقه‌مندان می‌توانند برای بازدید از این نمایشگاه به نشانی خیابان نوفل‌لوشاتو، کوچه لولاگر، پلاک 5، ورودی حیاط مراجعه کنند.
