آشتی و قهر انسان با طبیعت در نمایشگاههای این هفته/ نگاهی به 4 نمایشگاه تجسمی
گالری‌گردی این هفته ایران آرت به نمایشگاههای گالری هپتا، خاک، شکوه و محسن اختصاص دارد.
ایران آرت: جمعه 21 مهرماه گالری‌های تهران میزبان نمایشگاههای متعددی بودند. در این گزارش به نمایشگاه آثار آذر شریفی در گالری هپتا، نمایشگاه میرمولا ثریا در گالری خاک، نمایشگاه بیتا محبتی در گالری شکوه و نمایشگاه گروهی "پورتفولیو" در گالری محسن می‌پردازیم.
نابودگر بزرگ
گالری هپتا این هفته میزبان نقاشی‌های آذر شریفی با عنوان "وارونگی" است. شریفی در این مجموعه با نگاه انتقادی به نقش منفی انسان در طبیعت پرداخته و دخالت و دستکاری انسان در محیط زیست را که منجر به آسیب‌های جبران ناپذیر شده است، بررسی می‌کند. طبیعتی که از بدو خلقت محل زندگی انواع مختلف از حیوانات بوده، امروزه به تصرف انسان درآمده و تنها قسمت‌هایی از آن با جرح و تعدیل فراوان برای ادامه حیات در اختیار سایر موجودات قرار گرفته است.
نقش اصلی این تابلوها را حیوانات و به ویژه گاوها بازی می‌کنند و با وجود حذف و غیبت انسان، حضور او با استفاده از نمادهایی از تکنولوژی، بناها یا ابزار مورد استفاده انسان، در تابلوها مشهود است. اما تاثیرات مخرب آدمی بر طبیعت در چند شکل مختلف در این آثار نمایش داده شده است.
مالکیت انسان بر زمین و محدود کردن محل زندگی حیوانات به صورت چمنزاری، نمایش داده شده که با دیوارهای بلند سیمانی به بخش‌های مختلف تقسیم شده و گاوها در فضای اندک میان آنها سرگردان هستند. یا در آثار دیگری این حیوانات بر روی تکه زمین‌های کوچک از هم جدا افتاده‌اند و راهی برای ارتباط با یکدیگر ندارند.
آلودگی‌های محیط زیست به شکل دیگری در این آثار به نمایش درآمده است. قوطی کنسرو بزرگی که در میان دشت رها شده و حیوانات با تعجب به آن نگاه می‌کنند، یا قوطی اسپری عظیم رها شده در طبیعت به جولانگاه گاوها تبدیل شده است.
در این تابلوها با وجود تصاویر زیبا و رنگ‌های درخشان طبیعت، بیننده با مفاهیمی آزاردهنده مواجه می‌شود که او را به یاد اشتباهات ریشه‌دار خودش می‌اندازد. تصویر سفره‌ای رنگارنگ با انواع غذاها، که بدن‌های نصف شده حیوانات بر سر چنگال‌هایی بزرگ قرار گرفته است، یا تصویری از لاستیک ماشینی که گاو را به دو قسمت تقسیم کرده است نمونه‌های دیگری از این آثار هستند که هدف آنها تلنگر زدن بر مخاطب است.
فرش‌هایی که فرش نیستند
نمایشگاهی از آثار گلیم فرش‌های میرمولا ثریا با عنوان "صوف" در گالری خاک برپا شده است که نگاهی متفاوت به نقوش و همچنین ساختار فرش دارد. ثریا در این مجموعه فرش را مانند یک بوم نقاشی در نظر گرفته است که طرح‌های دلخواه خود را بر آن نقش زده است. در واقع فرش‌های این مجموعه با دوری جستن از سنت‌های رایج بافندگی، ابزاری برای یک برخورد معاصر و هنری با یک مدیوم قدیمی و شناخته شده هستند.
قصد ثریا از ارائه این آثار کار کردن در حوزه فرش نبوده است، بلکه او تلاش کرده طرح‌هایی را که روی کاغذ و بوم ایجاد می‌کند، به حوزه بافت منتقل کند. در آثار این نمایشگاه تایپوگرافی نقش زیادی دارد و تعدادی از این آثار را می‌توان تابلوهای گرافیکی دانست که با متریالی متفاوت به نمایش درآمده‌اند.
از سوی دیگر برش‌هایی در آثارش ایجاد شده که فرش را از فرم آشنای آن خارج می‌کند. ثریا علاوه بر اینکه نقشه فرش را با تحول مواجه کرده است، در فرم فرش هم دست به ابتکار زده و تعدادی از آنها را مانند لباس‌های عشایر ایران طراحی کرده است. او در این مجموعه تلاش کرده است میان آنچه از دل فرهنگ و سنت‌های ایرانی درآمده با اقتضائات دنیای معاصر پیوند برقرار کند. او علاوه بر این فرش‌ها تعدادی از طرح‌های گرافیکی خود را نیز به نمایش گذاشته است که هرکدام می‌توانند در قالب یک فرش مدرن ارائه شوند.
طبیعتی برآمده از ذهن هنرمند
بیتا محبتی مجموعه‌ای از آثار خود را با عنوان "انعکاس"در گالری شکوه نمایش داده است. محبتی در این مجموعه به بازنمایی طبیعتی پرداخته است که در عین آشنا بودن برای بیننده ویژگی‌های غریبی نیز دارد. نقاشی‌های محبتی پرداخت عین به عین طبیعت نیستند و در آنها اثری از درخت و چمنزار و رودخانه و... نیست. آنچه مخاطب در این نمایشگاه با آن مواجه می‌شود مناظری خیالی است که در طول سال‌ها در ذهن هنرمند ته‌نشین شده و هم اکنون در شکلی فراواقعی نمود پیدا می‌کند.
دورنماهای مبهم و رنگارنگ محبتی، گاه نمایی از دریا را نشان می‌دهند و گاه منظره‌ای روستایی را بازنمایی می‌کنند، اما در هیچ کدام از آنها نشانه‌های آشنایی از تعلق به یک مکان خاص دیده نمی‌شود. استفاده بی پروا از رنگ و ضرب قلم‌های آشکار و پرانرژی محبتی، تصاویری را به وجود آورده است که بیننده را به درون خود می‌کشد و او را به سفری خیالی دعوت می‌کند.
منظره، شهر و انسان در آلبوم عکاسان
نمایشگاه آثار عکاسی شش هنرمند ایرانی با عنوان "پورتفولیو ۲" در گالری محسن برگزار شده است. در این نمایشگاه آثاری از شهریار توکلی، مهدی وثوق‌نیا، مهرداد افسری، علی و رامیار، گوهردشتی و بهنام صدیقی به نمایش درآمده است. آثاری که هنرمندان در این مجموعه ارائه کرده‌اند همانند ارائه "پورتفولیو" یک آلبوم خلاصه از آثار آنها است که بازتاب رویکرد این هنرمندان در پروژه‌ها یا مجموعه‌های مختلف آنها است. در "پورتفولیو" مجموعه‌ای از عکس‌های این هنرمندان دیده می‌شود که نشانه شیوه کاری و تجربیات گوناگون آنها است.
مهدی وثوق‌نیا در عکس‌های سیاه و سفید خود مناظر شهری را نمایش داده است که در بیشتر آنها نقایص و نابه سامانی‌ها به چشم می‌آید. عکس‌های شهریار توکلی رنگی است. او در این آثار به طبیعت و به طور خاص درختان پرداخته است. درخت‌هایی خشک و بی‌بار که در کنار جاده‌ها روییده‌اند یا شاخه‌هایی که از پس دیوار سر بلند کرده‌اند.
سوژه آثار علی و رامیار انسان است. آدم‌هایی که از پشت پنجره یا شکاف در، دیده می‌شوند و مشخصه بارز آنها تنهایی است، حتی اگر شخص دیگری در کنار آنها حضور داشته باشد. گوهر دشتی تعدادی از آثار خود را نمایش داده است که انسان را در میانه برهوتی غریب به نمایش می‌گذارد. مهرداد افسری در عکس‌های مینیمال خود به ثبت طبیعت پرداخته است. نوار آبی ساحل، کوهستان برفی یا درختانی در پس پرده مه، تصاویری آرام و ایستا هستند که مخاطب را جذب خود می‌کنند. در عکس‌های بهنام صدیقی هم رابطه انسان و طبیعت به چشم می‌آید. آدمی که برای یافتن خلوت خود به دل طبیعت زده یا فرصتی دوباره برای بودن با دیگران یافته است.
