پنبه خلال 30 میلیون تومانی در گالری ویستا/ روایت جامعه شناختی یک هنرمند از یک زراعت رو به نابودی

برنده نخستین جایزه هنر معاصر ویستا که به ایده هنری برتر تعلق می گیرد، این روزها ایده اجرا شده خود را در گالری ویستا به تماشا گذاشته است.

ایران آرت : " پنبه خلال"، عنوان کنجکاوی برانگیز این نمایشگاه است که سال گذشته محمد رضا عرب خزائلی با ارائه ایده آن در میان 150 ایده و طرح رسیده، برنده جایزه 30 میلیون تومانی شد؛ 

اثر او به کشاورزان پنبه کار مازندرانی اشاره دارد؛ ویدئو و چیدمانی که با رویکردی نوستالژیک، ابعاد اجتماعی و جامعه شناختی این زراعت رو به نابودی را بررسی می کند و مخاطب را به تامل وامی دارد. 

در واقع هنر این بار با بازسازی صحنه های زیبای یک زراعت و الفتی که روستائیان با یک محصول کشاورزی نرم و لطیف و سپید برقرار می کنند درباره حذف آن هشدار می دهد و از تبعات آن می گوید. 

محمدرضا عرب خزائلی، درباره " پنبه خلال" گفت: " پنبه در ایده ای که سال گذشته به جایزه ویستا پیشنهاد دادم، نقش تعیین کننده ای داشت به همین جهت من مجبور شدم که در زمان برداشت این محصول کار را اجرا کنم و بر همین اساس، ایده هنری من در 24 شهریورماه در گالری ویستا به اجرا درآمد." 

او ادامه داد:" برداشت پنبه از اوایل شهریورماه آغاز می‌شود و باید به‌دوراز رطوبت نگه‌داشته شود لذا اجرای پروژه در فصلی به‌جز شهریور ماه در گالری کار بسیار سختی است."

این هنرمند در پاسخ به این سؤال که تا چه حد شکل اجرایی با ایده اولیه که در جایزه ویستا ارائه داد متفاوت است، گفت:" به‌طور حتم همیشه شکل نهایی اجرا با ایده اولیه تفاوت دارد، اجرای صد در صد ایده ای که در ذهن است عملاً امکان‌پذیر نیست و وابسته به متغیر های شرایط بیرونی ست." 

عرب خزائلی درباره مشکلات اجرای این اثر هنری بیان کرد: " تهیه کردن پنبه و حتی گونی های پنبه برای من کار بسیار سختی بود اما این کار را انجام دادم، منتها بر اساس تغییرات ایجادشده نوع چیدمان را در گالری تغییر دادم که باعث شد شکل اثر متفاوت با ایده اولیه باشد اما به نظر من کار نهایی بازهم به ایده بسیار نزدیک است." 

او بازخوردهای مخاطبان را مثبت خواند و اظهار کرد:" با توجه به اینکه ایده من بر مبنای کنش بین مخاطب و فضا شکل‌گرفته است، بازخورد مخاطبان بسیار خوب بود، به‌نحوی‌که من در روز افتتاحیه توانستم شکل متفاوتی از تجربه کودکی‌ام را در فضای گالری تجربه کنم.  در افتتاحیه دیدن اینکه مردم با پنبه‌ها ارتباط برقرار کرده‌اند و روی آن‌ها می‌نشینند بسیار دل‌نشین بود زیرا این اثر برای من دارای دو وجه است و یکی از مهم‌ترین وجوه آن جنبه شخصی و نوستالژیک آن است."

عرب خزائلی ادامه داد:" تجربه دوباره رویدادی که زمانی در کودکی تجربه کرده‌ام آن‌هم در محیط گالری با فاصله زمانی 20 ساله برایم بسیار دل‌نشین بود زیرا فضایی که در آن این اتفاق تکرار می‌شد دیگر روستا نبود به همین خاطر این تفاوت شکل جذابی برایم داشت."

وی افزود: "با توجه به اینکه کشت پنبه در مازندران کم رونق شده و شاید مهم‌ترین دلیلش، تعطیلی کارخانه نساجی قائم‌شهر باشد، به نظر این زراعت سال‌های پایانی عمر خود را پشت سر می‌گذارد. پنبه محصولی است که برای کاشت و برداشت آن نیروی انسانی زیادی طلب می‌کند؛ امروز به خاطر تغییر شرایط و روی آوردن مردم به باغداری و کشت مرکبات که شکلی مکانیزه‌تر دارد و به آن معنا نیروی انسانی خاصی را طلب نمی‌کند؛ جایگاه خود را در بین کشاورزان از دست‌داده است."

عرب خزائلی تعامل مخاطب با عنصر پنبه را یکی از مهم‌ترین عناصر ایده خود خواند و اظهار کرد:" بیش از هر چیزی در کاشت پنبه، نزدیکی مردم و بار اجتماعی آن مهم است، نابودی این زراعت به حتم در روند زندگی و سلیقه مردم و فضای تعاملی بین مردم روستاها تاثیرگذار خواهد بود." 

عرب خزائلی گفت: " به نظرم مسائل زیست‌محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به یکدیگر گره‌خورده و این مسائل با یکدیگر ارتباط مستقیم و غیرمستقیم دارند لذا شما در مسئله کشت پنبه نمی‌توانید تنها به وجه اقتصادی آن توجه کنید و  مسائل اجتماعی آن را در نظر نگیرید." 

او درباره نحوه اجرای ایده خود بیان کرد:" من دوست داشتم در قالب هنر بتوانم بخشی از مسائلی که مطرح کردم را برجسته کنم و البته کنشی که اجرای این چیدمان برای من دارد و تجربه‌هایی که در این مسیر کسب می‌کنم هم خودبه‌خود جذاب است. "

نمایشگاه چیدمان و ویدیو محمدرضا عرب خزائلی تا 11 مهرماه در گالری ویستا واقع در خیابان مطهری (تخت طاووس) خیابان میرعماد، کوچه دوازدهم، پلاک 11 ادامه دارد.