انتقاد خانم بازیگر از حذف زنان بالای ۴۰ سال/ با نگاه توهینآمیز میگویند پیرزن!
الهام پاوهنژاد از جای خالی زنان میانسال در آثار هنری سخن گفت و از برخی نگاههای توهینآمیز به زنانی که وارد دهه پنجم زندگی خود شدهاند انتقاد کرد.
ایران آرت: الهام پاوهنژاد بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر همزمان با روز زن و مادر از تجربههای شخصی خود صحبت و ابراز تاسف کرد که در جامعه ما عموما تصور میشود، زن بودن تنها در محدوده سنی باروری تعریف میشود و بیشتر آثار هنری بویژه آثار تصویری مشکلات و معضلات زنان بالای ۴۰ سال را نادیده میانگارند.
او که یک دختر نوجوان دارد، در آغاز درباره تجربه شخصی خودش به ایسنا گفت: هم نشینی مادری در کنار کار هنری بسیار سخت است و اگر بخواهی در هر دو جبهه بجنگی، قطعا نمی توانی در هر دو به یک اندازه موفق باشی و حتما یکی بر دیگری می چربد.
او در عین حال ادامه داد: البته می توان هر دو را در کنار هم مدیریت کرد ولی این موضوع به حمایت خانواده و شخصی خانم هنرمند بسیار وابسته است. به طوری که گاه یک بانوی هنرمند شرایط عجیب و پیچیده نگهداری از فرزند خود را دارد.
پاوه نژاد تاکید کرد: در هر حال فرزند یک زن هنرمند قطعا در مقاطعی کمبود مادر را احساس می کند. با اینکه هر دو مادربزرگ های فرزند من تمام قد در کنارم بودند، ولی دختر من در مقاطعی، کمبود مرا حس می کرد، همچنانکه من نیز اضطراب و نگرانی های خود را درباره او داشتم.
او در پاسخ به این پرسش که آثار هنری ما تا چه حد تصویری واقعی از زن امروز جامعه ایران ارایه می دهند، گفت: بسیار کم! چون در این زمینه دستمان باز نیست. علاوه بر این زنان بالای ۴۵ سال در فیلمنامه های ما عموما نقش پیش برنده ای در روال کار ندارند. آنان اغلب به عنوان مادر انتخاب می شوند و فرزندان نقش های محوری را بر عهده دارند.
پاوه نژاد یادآوری کرد: مگر چند فیلم مانند " بانوی اردیبهشت" داریم که دغدغه ها و مشکلات زنان میانسال را نمایش دهد. عموما در آثار تصویری ما به مشکلات زنان بالای ۳۵ سال کمتر پرداخته می شود و فقط نقش مادری شان پر رنگ می شود، در حالیکه این گروه سنی از زنان هزار و یک بحران عاطفی، مالی، اجتماعی و ... دارد که بنا به دلایل متعدد هرگز به ان توجه نمی شود.
او با تایید اینکه بخشی از این بی اعتنایی به ریسک ناپذیری سرمایه گذاران سینمایی بازمی گردد، اضافه کرد: آنان برای حفظ گیشه ترجیح میدهند به کلیشه های رایج دختر پسری بپردازند و سینماگران مستقلی که خارج از کلیشه ها کار کنند، بسیار کم شمار هستند.
او با تشریح یکی از تجربه های شخصی خودش در فیلم "زندگی با چشمان بسته" کار رسول صدرعاملی یادآوری کرد: نقش من به دلیل ویژگیهای خود دچار ممیزی شد و من به آقای صدرعاملی گفتم به عنوان فیلمسازی که مدعی سینمای اجتماعی و خانوادگی هستید، جای مشکلات زنان در سینمای شما خالی است و ایشان هم گفت "ان شاالله فیلم بعدی" ولی مگر ما چند تهیه کننده داریم که ریسک پذیر باشند.
پاوه نژاد درباره اینکه فیلم های زنانه عموما انگ فمینست بودن می خورند، توضیح داد: قطعا این موضوع هم در محتاط شدن فیلمسازان برای پرداختن به مشکلات زنان بی تاثیر نیست، چون متاسفانه انگ فمینیست بودن حتی از سوی جامعه روشنفکری هم مطرح می شود.
او یادآوری کرد: در سال های جوانی ما وقتی فیلم "دو زن" به نمایش درآمد، خیلی حاشیه ساز شد و عده زبادی ان را مردستیز دانستند، در حالیکه در اطراف خودم چند نمونه از زنانی را می دیدم که سرنوشتی همچون کارکتر این فیلم داشتند. بخشی از این انگ ها از سوی همان جریان فرهنگی رخ می دهد که تمایلی به ساخته شدن فیلم های زنانه ندارد.
او با اشاره به یک معضل فرهنگی دیگر درباره زنان توضیح داد: این روزها مساله سن زنان در فضای مجازی به یک اسلحه علیه آنان تبدیل شده. به طوری که زنان بالای ۴۰ سال را پیرزن می دانند و این لفظ پیرزن را با نگاهی توهین آمیز مطرح می کنند، در حالیکه پیرزن یعنی مادربزرگهای ما که زنانی باتجربه و دانا هستند و متاسفانه همان فرهنگ زن ستیزی که مدام با عدد و رقم سر و کار دارد، در اینجا هم خود را نشان می دهد.
پاوه نژاد ابراز کرد: یک نگاه رایج و نادرست این است که زن را بعد از سن باروری از دور زنانگی خارج می کند، درحالیکه یک زن با حفظ سلامت و مراقبت از خود در سنین بسیار بالاتر هم می تواند همچنان انرژی و گرمای زندگی را ساطع کند و الهام بخش باشد.
او در پاسخ به این پرسش که این موضوع چقدر متاثر از نگاه ابزاری به زن است، توضیح داد: حتما این نگاه وجود دارد که وقتی زن به سن یائسگی می رسد، او را از دور خارج می کند و شاید همین نگاه سرکوب کننده سبب آن واکنش های فمینیستی می شود.
پاوه نژاد نگاه فرهنگی در این زمینه را موثر دانست و در پاسخ به این سخن که عموما امید به زندگی در جامعه ما پایین است، گفت: این موضوع را می پذیرم ولی کماکان جامعه ما کمتر مردان را دچار این حس می کند، شاید به این دلیل که نیروی جنسی آنان تا سال های بیشتری فعال است و جامعه هم با این نگرش که مرد بالای ۴۰ سال تازه به جذابیت می رسد، این اعتماد به نفس را به مردان می دهد که امید به زندگی بیشتری در قیاس با زنان داشته باشند، در حالیکه زنان بالای ۴۰ سال عموما با بحران های عاطفی زبادی رو به رو می شوند.