هنری که تئاتر و رادیو را پیوند میدهد
ایوب آقاخانی میگوید وجود نمایشهای رادیویی در جشنواره تئاتر فجر و تعامل فضای تئاتر و فضای رادیو قطعا به بالندگی هر دو کمک میکند.
ایران آرت: یکی از دغدغههای ایوب آقاخانی، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر در طول سالهای متمادی فعالیتش، رادیو، نمایش رادیویی و از جایی به بعد، حضور اینگونه تئاتری در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر بوده و هست. این مدرس دانشگاه و مولف در سیوهشتمین دوره از جشنواره همراه بهرام ابراهیمی و فریدون محرابی، هیأتداوران مسابقه رادیوتئاتر را تشکیل میدهند.
ایوب آقاخانی درخصوص لزوم انکارناپذیر حضور نمایشهای رادیویی یا بنابر اصطلاح رایج رادیوتئاتر در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر به همشهری، گفت: حداقل در سیاستگذاری کلان جشنواره تئاتر فجر همواره قرار بر این است که این رویداد آینه تمامنما و ویترینی از نمایش و نمایشگری در سطح کشور باشد. زمانی که از این زاویه به جشنواره تئاتر فجر نگاه کنید، بیشک تمام گونههای نمایشی چه در ابعاد کوچک و چه در ابعاد بزرگ باید در این رویداد حضور داشته باشند؛ چراکه به این واسطه است که تمامیت جشنواره، حقانیت پیدا میکند. بنابراین بودن شکلی دیگر از گونههای نمایشی در جشنواره تئاتر فجر حتی اگر شمایلی رادیویی یا بنا بر اصطلاح رواجیافته در یک دهه اخیر، رادیوتئاتری داشته باشد، لازم است. چرا؟ چون این هم گونهای کلان با مخاطب وسیع در سطح کشور است و حتی آنهایی که به سختافزار نمایش و بهعنوان مثال سالنهای تئاتری دسترسی ندارند از طریق رادیو همچنان بهصورت پیوسته، امروز و در آیندههای دور، با نمایش در ارتباط خواهند بود؛ بنابراین نادیده گرفتن این شکل از نمایش در بدنه جشنواره تئاتر فجر حتی اگر به بهانههای اقتصادی باشد، از دید من سوءسیاستگذاری است.
این عضو هیأتداوران مسابقه رادیوتئاتر سیوهشتمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، ادامه داد: در دورههای مختلف، از زمانی که خود من جزو کوشندگان راهاندازی این بخش و پایداری آن در جشنواره تئاتر فجر بودم با دبیران و مدیران مختلف ادارهکل هنرهای نمایشی و حتی گاهی با معاونت هنری تعاملاتی داشته و مشاهده کردهام که همواره این سؤال را مطرح کردهاند که "خروجیاش چیست؟". جمله مدیریتی "خروجیاش چیست؟" جملهای مزاحم است و من پُرسندگان را به این مسئله ارجاع دادهام که سیاستگذاری و استراتژی شما برای جشنواره تئاتر فجر چیست؟! اگر نشان دادن تمامیت نمایشگری در ایران است، پس این بخشی بسیار بزرگ، حجیم، وسیع اما نادیده گرفته شده در فضای نمایشگری است که باید حضور داشته باشد
آقاخانی که گزاره مخاطب نداشتن نمایشهای رادیویی را حاصل کجنگری و کوتاهبینی میداند، افزود: توجیهات و توضیحات دبیران موسمی و دورهای جشنواره تئاتر فجر یا مدیران موسمی و دورهای ادارهکل هنرهای نمایشی را درک میکنم و میدانم به هر حال بزنگاههای اقتصادی، شرایط پیچیده و کلاننگریهایی که مدیران را ناچار به سبک و سنگین کردن میکند، همواره حضور این بخش را در جشنواره تئاتر فجر دچار نوسان کرده است و گویی باید اهرم یا بازویی معتقد وجود داشته باشد تا این بخش بتواند به حرکت و بقای خود ادامه دهد. تأکید میکنم تا بدانید در هر دورهای که این بخش در جشنواره تئاتر فجر برگزار شده است، سالن یا مجموعه برگزارکننده آن پذیرای مخاطب جدی و زیادی بوده است و جالب ، جذاب و مورد توجه بودن آن توسط مخاطب به شهادت چنین آماری اثبات شده است. بنابراین این سؤال که بگوییم مخاطب دارد یا خیر، برخاسته از کجنگری و کوتاهبینی مدیریتی است که من طی این سالها بسیار شنیده و با آن جنگیدهام.
بازیگر نمایش "روباه" در پایان گفت: هم خوشحالم که باز هم شاهد برگزاری این بخش در جشنواره تئاتر فجر هستیم و هم امیدوارم این دوره بتواند الگوسازیای برای ادوار دیگر انجام دهد تا همچنان این بخش را در کنار گونههای دیگر نمایشی داشته باشیم. به هر حال در سرتاسر ایران اگر حتی تلویزیون نیست، رادیو هست؛ بنابراین نمایش رادیویی برای بسیاری، تنها جلوهای است که از نمایش و نمایشگری در ذهنشان ثبت میشود. پس چرا از امکان توسعه رسانهای به نفع همهگیری تئاتر استفاده نکنیم و چرا رسانه برای اینکه قدرتش را در حوزه نمایشگری به منصه تجربه و ظهور برساند از امکان تئاتر استفاده نکند؟! این یک تعامل است؛ تعامل فضای تئاتر و فضای رادیو که قطعا به بالندگی هر دو کمک میکند، حال یکی بیشتر و یکی کمتر اما این همگرایی به نفع هر دو خواهد بود.