اشعار ماندگاری که تبدیل به نمایش شدند/ از "پریا" شاملو تا "علی کوچیکه" فروغ
شاید تصور این که می‌توان از یک شعر یا حتی یک بیت شعر نمایش نامه نوشت، کمی سخت باشد اما تجربه نشان داده این کار شدنی است
ایران آرت: ظرفیت‌های ادبیات فارسی بی‌شمار است و تنها همت و عزم جدی برای بهره‌برداری از آن‌ها در زمینه‌های گوناگون لازم است. یکی از این زمینه‌ها، صحنه هنرهای نمایشی به ویژه تئاتر است. هنرمندان ایرانی به جای این که دست به دامان آثار خارجی شوند، می‌توانند به سراغ منبع سرشار ادبیات فارسی بروند و آثاری ماندگار خلق کنند.
به گزارش خراسان، شاید تصور این که می‌توان از یک شعر یا حتی یک بیت شعر نمایش نامه نوشت، کمی سخت باشد اما باور کنید این کار شدنی است و تازه‌ترین نمونه‌اش هم نمایش نامه‌ای است که قرار است سال آینده بر اساس شعر مشهور "کتیبه" مهدی اخوان ثالث به کارگردانی پرستو گلستانی روی صحنه برود.
در ادامه از این نمایش‌نامه‌های شاعرانه بیشتر می‌خوانید.
نمایشی بر اساس "کتیبه" اخوان ثالث
روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر این که پرستو گلستانی، بازیگر و کارگردان تئاتر قصد دارد در سال 99 نمایشی برگرفته از شعر "کتیبه" مهدی اخوان ثالث را روی صحنه ببرد. گلستانی گفته این نمایش نامه را با همراهی زرتشت اخوان ثالث، پسر این شاعر بزرگ معاصر نوشته است. "کتیبه" یکی از معروف‌ترین اشعار اخوان ثالث است که فضای تصویری و نمایشیِ منحصر به فردی دارد. ابیات آغازین "کتیبه" از این قرار است: "فتاده تخته سنگ آن سوی‌تر، انگار کوهی بود/ و ما این سو نشسته، خسته انبوهی/ زن و مرد و جوان و پیر/ همه با یکدیگر پیوسته، لیک از پای/ و با زنجیر/ اگر دل می‌کشیدت سوی دلخواهی/ به سویش می‌توانستی خزیدن، لیک تا آن‌جا که رخصت بود/ تا زنجیر..."
نمایشی بر اساس "به علی گفت مادرش روزی... " فروغ
یکی از اشعار مشهور فروغ فرخزاد، شعر "علی کوچیکه" است که در دفتر "تولدی دیگر" منتشر شد. این شعر فضایی محاوره ای، نوستالژیک و صمیمانه دارد و با این بیت‌ها شروع می‌شود: "علی کوچیکه/ علی بونه‌گیر/ نصف شب از خواب پرید/ چشماشو هی مالید با دس/ سه چار تا خمیازه کشید/ پا شد نشس/ چی دیده بود؟/ چی دیده بود؟/ خواب یه ماهی دیده بود...". در مهر ماه 97 بر اساس این شعر نمایش نامه‌ای به نویسندگی سارا تقوی و کارگردانی حسین فرخی، در خانه نمایش اداره تئاتر اجرا شد. این نمایش نامه شعر فروغ را دستمایه‌ای قرار داد تا بتواند زندگی زنی تنها را با مشکلات خاص خودش روایت کند. "علی کوچیکه" یک نمایش تک نفره و مونولوگ بود که سارا تقوی آن را اجرا کرد.
نمایشی بر اساس " قصه پریا" شاملو
"پریای نازنین/ چه‌تونه زار می‌زنین؟/ توی این صحرای دور/ توی این تنگ غروب/ نمی‌گین برف میاد؟/ نمی‌گین بارون میاد؟/ نمی‌گین گرگه میاد می‌خوردتون؟/ نمی‌گین دیبه میاد یه لقمه خام می‌کندتون؟/ نمی‌ترسین پریا؟/ نمیاین به شهر ما"؟ این شعر صاف و ساده و پر از مفهوم از احمد شاملوست که در سال 1381 توسط نوید قاسمی به شکل یک نمایش نامه درآمد و در قالب یک کتاب الکترونیک منتشر شد. در سال 93 گروه تئاتری "ریشه در خاک" به کارگردانی نفیسه توسلی و آزاده مشکی این نمایش نامه را در سالن نمایش موزه زمان روی صحنه برد.
نمایشی بر اساس "آب را گل نکنیم" سهراب
یکی از زیباترین اشعار سهراب سپهری که خیلی‌ها از حفظ اند، "آب را گل نکنیم" است؛ شعری روان، پرتصویر و بامفهوم که هنوز هم حرف روزِ جامعه است. 15 مرداد 97 بر اساس این شعر دوست‌داشتنی نمایشی به نام "کمانچه آب و دیگران" به کارگردانی علیرضا ناصحی و با همراهی صدای شهرام ناظری اجرا شد. جالب این که روایت این نمایش با همراهی راویانی عروسکی و بدون کلام بود. طرح کلی نمایش هم این بود که خشکسالی دنیا را فرا گرفته است و در این وضعیت، قهرمان داستان به دنبال آب برای گُلش می‌گردد.
نمایش نامه‌هایی بر اساس شعر کلاسیک
علاوه بر شعر معاصر فارسی، شعر کلاسیک فارسی هم ظرفیت‌های فراوانی برای تبدیل شدن به نمایش دارد که بسیار از آن غفلت شده است. پری صابری، از کارگردان‌های خوش‌نام و باسابقه تئاتر می‌گوید: "در برخورد با آثار شاعری چون حافظ، متوجه شدم این اشعار بسیار قابلیت های اجرایی و نمایشی دارند و هرچه بیشتر این آثار را مطالعه می‌کنم، این قابلیت‌ها برایم اعجاب آورتر می‌شود. چرا که این آثار ساختار قدرتمندی دارند. پرداختن به شاعری مثل حافظ و نمایشی کردن اشعار وی، زنده نگه داشتن ادبیات کهن ایرانی است که همچون گنجینه‌ای از گذشتگان برای ما به ارث گذاشته شده است". علاوه بر این، بسیاری از اشعار شاعرانی مانند سعدی و خاقانی هم به دلیل دارا بودن فضایی نمایشی و تصویری قابلیت تبدیل شدن به نمایش نامه را دارند.
