اعتراض بزرگان تئاتر به خود و همه/کار تئاتر به متلک گفتن به احمدی نژاد رسیده

ایران آرت : بیش از ۳۰۰ نفر از هنرمندان تئاتر در گردهمایی این صنف که با عنوان گردهمایی بزرگ خانواده تئاتر برای مشکلات صنفی بعداز ظهر شنبه ۲۲ دی در عمارت خانه تئاتر برگزار شد، حضور داشتند.

در این جلسه طوماری به‌عنوان بیانیه خانواده تئاتر آماده شد که حاضران به امضای آن پرداختند و به گفته اصغر همت که اجرای این برنامه را به عهده داشت، این طومار تا پایان هفته برای امضا از سوی هنرمندان در خانه تئاتر باقی می‌ماند.

همت: ما را جدی بگیرید

اصغر همت در این نشست با بیان اینکه این مراسم اولین گردهمایی نسبتا رسمی اهالی تئاتر در عمارت جدید خانه تئاتر است، گفت: امیدوارم در آینده اینجا را همیشه پر رونق ببینیم.

او با اشاره به هجمه‌هایی که اخیرا برای تئاتر پیش آمده است، به جلساتی که اعضای خانه تئاتر در این زمینه داشته اشاره کرد و گفت: هرچند قبلا هم اعتراض‌هایی به این اتفاق‌ها داشتیم و نمی‌دانم چرا به چشم برخی از عزیزان نیامده اما حتی اگر بگوییم این گردهمایی نخستین اعتراض ماست، فتح بابی بین اهالی تئاتر به شمار می‌رود که امیدوارم این تعامل بیشتر هم شود.

این بازیگر تئاتر خاطرنشان کرد: طی نتیجه جلساتی که داشتیم، تصمیم گرفتیم عکس‌العملی نسبت به این اتفاق‌ها داشته باشیم؛ نتیجه دورهم جمع شدن انجمن‌ها و کانون‌های خانه تئاتر و برآیند نظر آنها بیانیه کنونی شد.

همت در پایان گفت: به من گفتند چرا آنقدر نرم برخورد می‌کنید؟ باید بگویم ما نمی‌خواستیم سخت برخورد کنیم بلکه می‌خواستیم در تعامل به احقاق حق خود برسیم و قصد جبهه‌گیری نداریم. حالا که فتح بابی است به قول عزیزانی که معتقدند حرکتی نداشتیم، خیلی خاضعانه و تعامل گونه از قوای سه گانه خواستیم که تئاتر را جدی‌تر بگیرند و مسئولانه‌تر برخورد کنند و امور را به متخصص‌ها واگذار کنند. مساله‌ای که خیلی کم شاهدش بودیم و امیدوارم سرفصلی برای انسجام بیشتر ما با هم باشد.

همت یادآور شد: ما احتیاج داریم هماهنگی و یک‌دلی باهم داشته باشیم. امیدوارم مسئولان حرکت ما را جدی بگیرند و بدانند تا رسیدن به حق‌مان این مساله را دنبال خواهیم کرد. امیدوارم خیلی زود این مساله حل شود.

زنجانپور: مخاطب تئاتر از دست رفته می آیند سوپراستار ببینند

ایرج راد در ادامه به ارائه برآیند نظر کانون‌ها و انجمن‌ها پرداخت و متن بیانیه را قرائت و اظهار امیدواری کرد که نتیجه؛ طومار قابل اعتنایی باشد و هنرمندان حمایت‌شان را از این حرکت با امضایشان نشان دهند.

در حالی‌که اصغر همت قصد پایان مراسم را داشت، اکبر زنجانپور خواستار صحبت شد.

اکبر زنجانپور هم در این نشست گفت: چند سال پیش می‌شنیدیم که می‌گفتند تئاتر را خصوصی‌سازی کنید اما من مخالف این قصیه بودم و هستم. چون خصوصی‌سازی یعنی باید سالن به هر طریق پر شود و وقتی نتوانی حرفی که برای تئاتر است بزنی شروع می‌کنی از هنرمندان آن‌طرف تئاتر می‌آوری. اگر تئاتر خوب باشد خوب می‌فروشد اما این را از تئاتر گرفتند و به مخاطب تئاتر گفتند «مشتری».

این کارگردان و بازیگر تئاتر تصریح کرد: اگر پولی (به‌عنوان بلیت) پرداخت می‌شود برای این است که احترام جمع اجراکننده تئاتر با آن مبلغ رعایت شود اگرنه تئاتر پول درنمی‌آورد و وظیفه اصلی‌اش از عهد سوفوکل تا الان، همیشه این بوده که جامعه را شاداب نگه دارد اما امروز تئاتر را به جایی رسانده‌اند که چون می‌خواهد مشتری جذب کند سر هر کاری بشکن و رقص هم داشته باشد تا هرطور شده مشتری بخندد. ما مخاطب را از دست داده‌ایم. الان در سالن عده‌ای می‌آیند سوپراستار ببینند و دیگر کسی به مفهوم تئاتر کاری ندارند.

زنجانپور با طرح این پرسش که «کجای دنیا تئاتر متفکر پول درآورده؟» با تاکید بر اینکه ضرورت دارد ارتباط پنهان تماشاگر و هنرمند اتفاق بیفتد، گفت: این را امروز از تئاتر گرفته‌اند، آن رمز و راز تئاتر که احترام بین ما باشد را از تئاتر گرفته‌اند و جایش بشکن و بالا انداز آمده و نمی‌شود تئاتر به این شکل ادامه دهد.

او با اشاره به اجرای تئاتر در آپارتمان‌های کوچک و با فلاکت، گفت این مسائل از تئاتر متفکر دور است و این حق هنرمند و تئاتر نیست. 

او تصریح کرد: هنرمند تئاتر باید مثل دوندگانی باشد که مشعل را به هم می‌دهند تا به نسل بعد برسد اما امروز ما اینها را داریم از دست می‌دهیم.

عزیزی: چرا دیگران در تئاتر دخالت می‌کنند؟

محمود عزیزی نیز در این گردهمایی با یادی از ارسطو و ورود او به فن نمایش که تفکر، اندیشه و گفتگو دارد، گفت: قبل اینکه این داستان‌ها درست شود ما از اجدادمان یاد گرفته بودیم و دوست داشتیم نسل به نسل و نفر به نفر مفاهیم موردنظرمان را منتقل کنیم اما الان در شرایطی قرار گرفتیم که با وجود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره‌کل هنرهای نمایشی، مجبور شده‌ایم تئاتر را به بخش خصوصی بسپاریم.

عزیزی با تاکید بر اینکه «انقدر بی‌حرمتی به جامعه تئاتری که تاکنون جوانمردانه ایستاده و سالن را پر کرده و چرخش اقتصادی ایجاد کرده و آنقدر بی‌توجهی به جامعه تئاتری، فرای واژه بی‌شعوری است» گفت: من فکر می‌کنم با این وضعیت باید کمی باهم روراست باشیم. اگر قرار است بخش خصوصی اداره تئاتر را به عهده بگیرد تکلیف همه روشن می‌شود و این بخش دیگر احتیاجی به معاون هنری و مدیرکل هنرهای نمایشی ندارد. مسئولیت ممیزی کردنش هم تنها یک گوشه می‌طلبد و نیازی به این تشکیلات بزرگ دولتی نیست که بخواهند اینقدر هزینه برای نگهداری این نیروها کنند.

این مدرس دانشگاه و بازیگر تئاتر ادامه داد: اگر بودجه‌ای برای تئاتر است باید به مسئولان و متولیان صنف آن که خانه تئاتر است، بدهند. ما مدام می‌خواهیم خاضعانه گفتگو کنیم، اما گفتگو طرف مقابلی هم می‌خواهد که اینجا او نیست. ما تنها می‌توانیم مونولوگ خود را داشته باشیم که این مونولوگ باید منسجم و تبدیل به جریان شود؛ ما در طول چهل سال هیچ جریانی نساخته‌ایم و این خیلی خجالت‌آور است.

عزیزی با اشاره به ظهور تئاتر لاله‌زاری در سال ۳۲ که تئاتر مجبور شد هزینه خود را دربیاورد، گفت: امروز هم تئاتر به همان سو می‌رود که سال ۳۲ رفت. با این شرایط نیازی به معاون هنری و مدیرل هنرهای نمایشی نداریم. اگرنه خودشان الان باید اینجا باشند و بیایند جواب بدهند که چرا دیگران در تئاتر دخالت می‌کنند؟

او یادآور شد: مسئولان تئاتر تنها به ارائه بیلان جشنواره‌هایشان مشغول‌اند. ما کجای قضیه هستیم؟ بعد از چهل سال هنوز جایگاه حقوقی نداریم و مثل یک زگیل در جامعه هنری زندگی می‌کنیم چون نه پشتوانه قانونی داریم نه چیز دیگر. درحالی‌که متوسط سواد خانواده تئاتر بالای لیسانس است؛ در کدام وزارتخانه این میزان مدرک را می‌بینید؟ با این‌همه وضعیت معیشتی ما کجای قضیه است؟ چقدر می‌توان با این شرایط تاب آورد؟ بعد می‌گوییم خاضعانه می‌خواهیم گفتگو کنیم؛ در حالی که گفتگو طرف مقابلی می‌خواهد که ما نداریم.

بهزاد فراهانی: امروز تئاتر به متلک انداختن به احمدی‌نژاد رسیده/ ما می‌توانیم کارهای غلامحسین ساعدی را روی صحنه ببریم؟

بهزاد فراهانی نیز در این مراسم با بیان اینکه «ما هیچ‌وقت آنقدر کنارهم و جیک تو جیک ننشسته بودیم» گفت: من در زندگی اجتماعی‌ام به کسی آزاری نرساندم اما گوشه و کنار چیزهایی شنیدم که آزارم می‌دهد و با اینکه تقاضای بازنشستگی کردم مورد پذیرش واقع نشد. نمی‌دانم چرا ما گاهی شجاعت و رشادت نداریم در چشم‌های هم بگوییم از تو بدم می‌آید.

این بازیگر تئاتر با بیان اینکه «ما در خانه تئاتر دو هزار عضو داریم و بد نیست خودمان را گاهی نقد و کالبدشکافی کنیم تا ببینیم مشکل چیست؟»

گفت: ما همان مردمان قبل انقلاب هستیم؟ همان موقع که خیلی‌ها آرزو داشتند بازیگران تئاتر بپذیرد در سینما بازی کند. اما امروز علاوه بر مسائل سیاسی، شایستگی ما هم لطمه خورده و رنجور شده‌ایم و در این شرایط جز وحدت هیچ کار دیگری نمی‌توانیم بکنیم.

فراهانی با اشاره به اینکه «وحدت، این فضیلت تاریخی بین ما گم شده است» گفت: هزار دغدغه برای امروز می‌توان برشمرد اما ما جزو کسانی بودیم که در بدترین شرایط بهترین کار را کردیم. این وحدت را کمی خدشه‌دار کردیم. ما هیچ راهی نداریم جز اینکه همدیگر را دوست داشته باشیم. امروز تئاتر ما به متلک انداختن به احمدی‌نژاد رسیده، اما این تئاتر نیست. ما می‌توانیم کارهای غلامحسین ساعدی را روی صحنه ببریم؟ حالا بگذریم که اجازه اجرایش را نمی‌دهند. باید به این بپردازیم که حرمت هم را نگه داریم. این روزها مطالعه را کنار گذاشته‌ایم و کمتر دورهم جمع می‌شویم. ما آرزومند وحدت هستیم و جز آن راهی نداریم.

او با تاکید بر اینکه «وضعیتی که بر تئاتر فرود آمده بهبود پیدا نمی‌کند مگر اینکه ما دست هم را بگیریم» گفت: میزان سنجش و انگاره ارزش‌های تئاتر شده گیشه. این سالن‌ها تنها شرایطی بود که کمک‌های دولتی به تئاتر را حذف کنند، سالن‌های خودمان مثل تئاتر شهر و تالار وحدت را بگیرند و ارزش افزوده‌ای از ما بگیرند که ربطی به ما ندارد. می‌گویند چرا خانه تئاتر چرا خاموش بوده؟ ما خاموش نبودیم اما نیرویی باید پشت سر ما باشد.

فراهانی با بیان اینکه «ما باید تنهایی به جنگ وزارت ارشاد برویم» یادی از وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی کرد و گفت: آقای صفار هرندی یکبار گفت تئاتر مثل ماکارانی می‌ماند و ماکارانی چندجور است... گفتم وای بر ما که می‌بینیم تئاتر به چه روزگار بدی افتاده است.

فراهانی در پایان خاطرنشان کرد: وقتی کینه‌هایمان را نسبت به هم دور بریزیم به هم نزدیک می‌شویم. تئاتر بدون وحدت هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.

اصغر همت نیز در پایان مراسم به پخش برنامه‌ای درباره تئاتر از صداوسیما اشاره کرد و گفت: در برنامه‌ای در رسانه ملی چند شب پیش گفتند چه تئاتر فاخری وقتی بازیگری نقش سگ را بازی می‌کند! اینها فکر می‌کنند ما آنی هستیم که بازی می‌کنیم و برای همین نهی می‌شویم از ایفای نقش منفی.