رضا کیانیان: آزادیم و هر کی هر چی خواست می‌گوید

رضا کیانیان و پسرش این شب ها ستاره ی سیاسی ترین نمایش روی صحنه هستند.

ایران‌آرت: رضا کیانیان و پسرش این شب ها ستاره ی سیاسی ترین نمایش روی صحنه هستند. «هیچ چیز در این جهان از بنیاد عوض نمی شود و اگر می خواهی چیزی عوض شود، خودت را عوض کن» این جمله مانیفست نمایش "حرفه ای" است ؛ نمایشی در نگاه اول به شدت سیاسی و پر کنایه به نظر می رسد ولی هر قدر که در نمایشنامه ی دوشان کواچویچ دقیق شویم ، بیشتر به وجه انسانی این نوشته ی نویسنده یوگسلاو پی می بریم. این نمایش که 12 سال پیش روی صحنه رفته، این شب ها توسط رضا کیانیان کارگردانی می شود و به یکی از پرطرفدارترین نمایش های روی صحنه تبدیل شده است . به همین مناسبت هفته نامه «همشهری جوان» با رضا کیانیان، کارگردان و بازیگر این نمایش گفت وگویی ترتیب داده است:

چطور شد که تصمیم گرفتید برای اولین بار کارگردانی تئاتر را تجربه کنید؟

من اصلا تصمیم نمی گیرم. آن کار تصمیم می گیرد من انجامش بدهم؛ مثلا وقتی عکاسی و مجسمه سازی می کنم ، من تصمیم نمی گیرم که این کارها را انجام بدهم، کار به جایی می رسد که می بینم که این کارها را کرده ایم . فقط برای بازیگری است که عادتم شده اول سناریوها را بخوانم و انتخابشان کنم . به جز این مورد ، من قبل تر هم خیلی کارگردانی کرده بودم. بازیگردانی کرده ام ، دستیار و مشاورکارگردان بوده ام ، دراماتورژی کرده ام و .... همه اینها به نوعی کارگردانی هستند دیگر. من به همه می گویم که ذهنم حامله می شود، باید بزایم و حتما تا جایی که ممکن است بچه ام را سالم به دنیا بیاورم.

چرا این نمایشنامه را انتخاب کردید؟ نمایشنامه ای که وجهه ی سیاسی پر رنگی دارد و با این که در زمان و مکان دیگری نوشته شده ولی برای مخاطب ایرانی به شدت ملموس است.

مسائل کلی ما در سراسر جهان فرقی ندارد ؛ عشق، تنفر، قدرت طلبی، زورگویی، مظلومیت، قانون و بی قانونی در همه جای دنیا وجود دارد. این نمایشنامه در چندین شهر آمریکایی و اروپایی هم اجرا شده است . اگر بگوییم آن ها مثل ما نیستند ، پس چرا این نمایشنامه بارها اجرا شده است ؟ برای اینکه در این نمایشنامه یک نکته ی مهم تر وجود دارد.

حرف ها و کنایه های سیاسی که چیز مهمی نیست و هر بچه ای هم این ها را می داند. نکته ی مهم نمایشنامه جمله کلیدی انتهایش است . نویسنده می گوید همه چیز را باید از بنیاد عوض کرد ولی پیرمرد می گوید که به خدا هیچ چیز در این دنیا از بنیاد عوض نمی شود، اگر می خواهی چیزی را عوض کنی خودت را باید عوض کنی، اول تنبان خودت را بالا بکش. این نکته در همه جای دنیا معنی می دهد ، تنها تفاوتش این است که در بعضی حکومت ها قدرت طلب تر هستند و بعضی ها پنهانی این کار را می کنند؛ مثلا ترامپ یک قدرت طلب علنی است ولی باقی شان هم همین هستند. این نمایشنامه طوری نوشته شده که می شود به راحتی به جک های سیاسی و جنسی روز و سطحی تبدیل شود و می شود جلوی آن بخش را گرفت و به حرف اصلی و عمیق کار پرداخت که تغییر باید از خودت آغاز شود تا جامعه تغییر کند.

این نمایش 12سال پیش هم روی صحنه بود. کسانی که کار را دیده اند می گویند آن زمان کارگردان بیشتر روی مباحث سیاسی اش متمرکز شده بود.

من آن موقع هم همین نقش را بازی می کردم. آزادی های که الان در جامعه وجود دارد، 12سال پیش نبود. برای همین نمایش بیشتر به سمت فضای سیاسی رفت ولی الان این حرف ها معنی ندارد، چون هر کسی هر چیزی دوست دارد می گوید.

از هفت بازیگر جوان در کاری استفاده کرده اید که بازیگر های اصلی اش سال هاست بازی می کنند. اهمیت دادن به جوان ها برایتان خیلی اولویت دارد؟

ما تمام شده ایم و دیگر آینده آنچنانی نداریم. آینده برای جوان هاست. پس من باید هرقدر تجربه و دانش دارم به جوان تر ها بدهم.