حجت‌الاسلام‌حسین انصاری‌راد: لاریجانی حق فتوا در مسائل شرعی ندارد/ حاشیه های تازه ربنا
نامه محمدجواد لاریجانی درباره «خلاف موازین شرع‌بودن تلاوت ربنای شجریان» همچنان واکنش چهره‌های فرهنگی و هنری را در پی دارد.
ایران آرت: نامه محمدجواد لاریجانی درباره «خلاف موازین شرع‌بودن تلاوت ربنای شجریان» همچنان واکنش چهره‌های فرهنگی و هنری را در پی دارد. این عضو شورای نظارت بر صداوسیما، در نامه‌ای خطاب به صالحی‌امیری، درباره عدم پخش این اثر نوشت: «در تلاوت مذکور توجه به آیات تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و این امر خلاف موازین شرعی تلاوت است». حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین انصاری‌راد، نماینده ادوار مجلس، ضمن رد ادعای لاریجانی، پاسخ صریحی به گفته‌های او داد. انصاری‌راد در گفت‌وگو با «شرق»، درباره اظهارنظر لاریجانی مبنی بر اینکه پخش ربنای شجریان خلاف موازین شرعی تلاوت است، گفت: «دو موضوع مطرح است؛ یکی مسئله سیاسی که در ادامه به آن اشاره می‌کنم و دیگری مسئله شرعی. اینکه آقای محمدجواد لاریجانی می‌گویند شرایط تلاوت را با صوت آقای شجریان حفظ نمی‌کنیم، به این معنی که شرایط تلاوت که در حقیقت حرمت و شکوه و لطافت قرآن است را تحت شعاع قرار می‌دهد، این حرف واقعا عجیب است».
او ادامه داد: «آقای محمدجواد لاریجانی حق فتوادادن در مسائل شرعی را ندارد. تا جایی که خبر دارم، ایشان فیزیک‌دان و سیاست‌مدار است و تحصیلات فقهی که بتواند اظهارنظر کند، ندارد. ثانیا عکس مطلب ایشان درست است. مرحوم فیض کاشانی درباب موسیقی جمله‌ای دارد که در کتاب وافی نوشته شده است، همه علما و طلاب این کتاب را می‌شناسند و فیض کاشانی نیز به‌عنوان یک حکیم الهی، فقیه و متکلم شناخته می‌شود. فیض کاشانی یکی از معتبرترین علمای تاریخ شیعه است و در کتاب وافی اشاره می‌کند که موسیقی در مواردی انسان را از جهان طبیعت به جهان ملکوت سیر می‌دهد. به‌علاوه درباره قرآن مجید هست که می‌گویند قرآن را با صوت نیکو بخوانید. بنابر این سخنانی که درباره ربنا از سوی آقای لاریجانی گفته شده، نادرست است».
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «٣٠ سال است این صدا در اوقات ماه رمضان به هنگام افطار قرائت شده و هیچ‌یک از علما و فقهای ما حتی فقهای سنتی ایرادی به این موضوع نگرفته‌اند و جناب آقای لاریجانی به چه دلیل این حرف را می‌زند؟ طبق نظر آقای لاریجانی، ربنای آقای شجریان، معنا، طراوت، معنویت و ظرافت کلام خدا را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد درصورتی‌که عکس این موضوع است و این صوت ظرافت کلام خدا را تجلی می‌بخشد و مؤثر می‌کند. مردم ما در زمان افطار نگاه، گوش و قلبشان وقتی این صدا را می‌شنود انگار قرآن را می‌شنوند و از قرآن لذت می‌برند. ضمن اینکه این صدا به قرآن طراوت می‌بخشد و آن را مؤثر می‌کند. بنابراین حرف ایشان از نظر شرعی درست نیست».
او ادامه داد: «از نظر سیاسی نیز آقای شجریان شخصی است که بالاخره فرزند یک قاری قرآن است و خواندن را در آغاز پیش پدر قاری قرآن تلمذ کرده است. علاوه بر اینکه در این سال‌ها هرچه خوانده است سنتی بوده و ندیدم تا به‌حال عالِمی علنی و به‌طور عمومی به خواندن ایشان اعتراض داشته باشد. آقای شجریان درون جمهوری اسلامی زندگی می‌کند و از احترام ویژه‌ای برخوردار است و شاید انتقاداتی هم داشته باشد».
حجت‌الاسلام انصاری‌راد در بخش پایانی صحبت‌هایش افزود: «البته حق انتقاد را همه دارند و می‌توانند استنباط خودشان را بیان کنند، اما سخن جناب لاریجانی به‌لحاظ فقهی و شرعی نمی‌تواند منشأ اثری باشد. اگر مرجع تقلیدی فتوا بدهد، حرف دیگری است و آن هم جای بحث دارد. اما این صدا و این قرائت نه‌تنها ضرری به قرآن نمی‌زند، بلکه قرآن را متجلی می‌کند. اکثر مردم کشور درخواست پخش این دعا را هنگام افطار دارند و درخواست نامشروعی هم نیست. دوست دارند اول افطار این صدا را بشنوند و روزه را با کلام خدا با ربنا آغاز کنند».
اما در روزهای گذشته مدیرعامل خانه موسیقی هم ضمن رد ادعای لاریجانی، پاسخ صریحی به گفته‌های وی داد. حمیدرضا نوربخش با اشاره به موضع‌گیری لاریجانی درباره ربنای شجریان، گفت: «ایشان تشکیکاتی کرده‌اند که به‌ظاهر بیشتر از زاویه علم قرائت بوده است که البته مشخص نیست ایشان اساسا چقدر با مسئله قرائت آشنایی دارند؛ این یک مسئله است. اما مسئله اصلی من این است که نامه‌ای از سوی وزیر محترم ارشاد به رئیس سازمان صداوسیما نوشته شده؛ آقای دکتر محمدجواد لاریجانی ظاهرا مثل دیگر مواردی که از ایشان سراغ داشته‌ایم و تمایلشان برای پاسخ‌گویی به مسائل مختلف، دراین‌باره هم ظاهرا جسارتشان از بقیه بیشتر بوده که پاسخ به این مسئله را شخصا برعهده گرفته‌اند».
محمد قمی نیز در نشست علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی گفت: «عامه مردم از صداوسیما توقع دارند صدای ملکوتی ربنای آقای شجریان از تلویزیون پخش شود. با توجه به مشتاق‌بودن همه مردم نمی‌دانم چرا صداوسیما از پخش آن امتناع می‌کند».
امیر اثنی‌عشری، خواننده موسیقی ایرانی، هم که سابقه همکاری با گروه «شیدا» و استاد محمدرضا لطفی را دارد و پیش‌تر نیز مناجات‌هایی را در ماه مبارک رمضان منتشر کرده، یادداشتی برای «شرق» ارسال کرده که در بخشی از آن می‌خوانیم: «بر همگان روشن است که اختلافات فقهی در موضوعات مختلفی وجود دارد؛ اما مبنای عمل سه قوه و صداوسیما در موضوعات مشابه دیگر به‌نقل از متولیان امر «مر قانون و بیانات مقام معظم رهبری» است؛ درصورتی‌که نه در قانون منعی برای پخش آثار مذهبی با صوت و لحن ذکر شده است، نه در استفتائات مقام معظم رهبری در نهی خواندن ملحون قرآن و ادعیه مطلبی ذکر شده؛ و گواه آن هم برگزاری منظم مسابقات قرآن کریم در ماه مبارک رمضان، در حضور ایشان است.
بنابراین اگر قرار بود علاوه بر «مر قانون و بیانات مقام معظم رهبری» نظرات برخی از فقها اعمال می‌شد، اکنون باید پخش هرگونه اذان (ازجمله اذان ماندگار مرحوم موذن‌زاده‌اردبیلی)، مناجات، موسیقی، نمایش بانوان بی‌حجاب در فیلم‌های خارجی، مسابقات ورزشی مانند شطرنج و حتی تماشای تلویزیون و... هم ممنوع و حرام اعلام می‌شد! که چنین امری غیرممکن است».
