شجریان: بنان، شهناز و پدرم اساتید من بودند/ عاشق آواز بودم ولی پدرم موسیقی را حرام می‌دانست
خسروی آواز ایران می‌گوید: وقتی هجده سالم شد و به دانش‌سرا رفتم با موسیقی و رادیو آشنا شدم و از آن زمان هر ملودی‌ای به درون جان من نفوذ می‌کرد.
ایران آرت: محمدرضا شجریان بین سال‌های 2002 تا 2010 گفت‌وگویی با راب سیمس (استاد موسیقی جهان در دانشگاه یورک) و امیر کوشکانی (نوازنده و پژوهشگر موسیقی) انجام داد که در دو کتاب به قلم راب سیمس به زبان انگلیسی منتشر شد.
در یکی از این گفت‌وگوها خسروی آواز ایران درباره علاقه‌اش به آواز خواندن در کودکی می‌گوید. در بخشی از این گفتگو که توسط ماهنامه اندیشه پویا ترجمه و بازنشر شده، شجریان گفته است: من از کودکی همیشه عاشق صدای خوش بودم. عاشق موسیقی نبودم، اما عاشق آواز بودم. اگر می‌گویم عاشق موسیقی نبودم برای این است که موسیقی هرگز در خانه ما حضور نداشت، چون پدرم معتقد بود که موسیقی حرام است. وقتی هجده سالم شد و به دانش‌سرا رفتم با موسیقی و رادیو آشنا شدم و از آن زمان هر ملودی‌ای به درون جان من نفوذ می‌کرد. بعدها در کار هنری تمام این ملودی‌ها به کمکم آمدند، آن‌چنان که هر لحظه‌ای می‌توانستم از هر کدام آن‌ها که در ذهنم نفوذ کرده بود، استفاده کنم و حتا چیزهایی به آن‌ها اضافه یا کم کنم تا ملودی جدیدی خلق کنم.
محمدرضا شجریان می‌گوید: این گنجینه ذهنی کمکم برای من تبدیل به یک زبان شد، یک نوع زبان درونی. این زبان را از قرائت قرآن نیز آموختم و همچنین از گوش کردن به ساز. من بیش‌ترِ جملات موسیقی را از تار شهناز فرا گرفتم. مهم‌تر از آن، من بارها و بارها تمام ردیف‌های ضبط‌شده در ایران را گوش داده‌ام و بنابراین تمام موتیف‌ها و جمله‌های موسیقی خودمان، مثل زبان مادری، در ذهنم حک شده است. بنابراین همه اساتید به نوعی بر کار من تأثیرگذار بوده‌اند.
خسروی آواز ایران ادامه می‌دهد: من با تقلید عین‌به‌عین از اساتید قدیمی شروع کردم و اولین کسی که به‌دقت از او تقلید کردم مرحوم پدرم بود. وقتی بچه بودم پدرم شبیه‌خوانی می‌کرد و گوشه حجاز را از او آموختم. حتا امروز هم حجاز را با اسلوب پدرم می‌خوانم. در قرائت قرآن هم از استادان بزرگ مصری تقلید می‌کردم. بعدها وقتی آواز را شروع کردم کارم را با اسلوب ظلی آغاز کردم و بعدتر به شیوه بنان روی آوردم و تلاش زیادی برای فراگیری اسلوب طاهرزاده کردم. آن‌چنان که اگر هر کدام آن‌ها امروز زنده بودند نمی‌توانستند میان صدای من و خودشان تفاوتی بیابند. من هر نفس‌شان را در آواز تقلید می‌کردم.
محمدرضا شجریان 17 مهر امسال در سن 80 سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت.
