وضعیت موسیقی پاپ بدون فرهاد، فریدون و حبیب
تورج شعبانخانی با اشاره به سالهای ممنوعیت فعالیت فرهاد، فریدون فروغی و حبیب محبیان، اعلام کرد که از نظر او موسیقی پاپ در چهل سال اخیر بد و بدتر شده است.
ایران آرت: تورج شعبانخانی (آهنگساز، تنظیم کننده و خواننده) یکی از قدیمیترین هنرمندان عرصه موسیقی که طی سالهای فعالیتش با خوانندگان عرصه پاپ همکاری کرده و خود نیز آثار متعددی را خوانده است، جزو معدود هنرمندانی است که بر خلاف بسیاری از همنسلانش پس از پیروزی انقلاب اسلامی ترک وطن نکرد و در ایران ماند. او در گفتگوی پیشرو که با خبرگزاری ایلنا انجام شده، از تفاوت فعالیت هنرمندان نسل گذشته و فعلی سخن گفته است.
با توجه به اینکه در سالهای پیش از انقلاب نیز به صورت حرفهای در عرصه موسیقی فعال بودهاید، نظرتان درباره فضای فعلی موسیقی چیست؟
بازار موسیقی شرایط بدی پیدا کرده است، یعنی میتوان گفت بازار موسیقی در مقاطع مختلف شکل و شمایل خود را داشته است؛ اما بهطور کلی از چهل سال پیش تاکنون وضعیت موسیقی پاپ بدتر و بدتر شده است. گویا موسیقی پاپ را به عنوان گونه و سبک نمیشناسند. در این میان اگر امتیازی نیز وجود داشته باشد متعلق به فعالان گونههای دیگر موسیقی است نه فعالان عرصه پاپ! مدتی قبل در راستای یک اتفاق به یکی از مسئولان گفتم فلان امتیاز و سهمیه چرا به من که سالهاست در زمینه موسیقی فعالم تعلق نگرفته است! ایشان در پاسخ گفت؛ شما در زمینه موسیقی پاپ فعال هستید و این سهمیه به فعالان موسیقی سنتی تعلق میگیرد! زمانی که لیست افراد مورد نظر را دیدم متوجه شدم که آنها آثار قابل قبولی در کارنامه ندارند و نامشان جایی ثبت نشده است، خب زمانی که چنین نگاه و رویهای وجود دارد و چنین پاسخی را از معاون وزیر میشنوم؛ چه جوابی میتوانم به شما بدهم!
البته طی دهههای قبل، پس از آن که فضا بازتر شده بود؛ یعنی تا اواسط دهه هفتاد و چند سال پس از آن موسیقی پاپ روند رو به رشدی را طی کرد گرچه مستمر نبود.
در آن زمان، هم هنرمندان کم سن و سال و هم با تجربهها و کاربلدها با دل و جان پای موسیقی پاپ ایستادند و برای رسیدن به اهدافشان از زندگیشان مایه میگذاشتند. اگر موسیقی پاپ در مقطعی روند روبه رشدی داشته دلیلش این است که هنرمندان آن سالها جا نزدند و به سراغ کارهای دیگر نرفتند. بیشک هنرمندان آن سالها نیز درگیریهای خود را داشتند. بسیاری از آنها زن و بچه داشتند و درگیر مسائلی چون کرایه خانه و قسط و قرض بودند، با این حال پای موسیقی پاپ ماندند و قناعت کردند به این امید که روزی فضای موسیقی وضعیت بهتری پیدا کند و حال پس از چهل سال نه تنها هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده بلکه اوضاع بدتر و بدتر شده است. البته آن هنرمندان پرتلاش هنوز هم مشغول فعالیتند و برای موسیقی زحمت میکشند.
از هنرمندان همدوره خود خبری دارید؟
بسیاری از هنرمندان هم نسل من فعالیت حرفهای و هنری ندارند و در نهایت گوشه خانه نشستهاند. مثلا حبیب محبیان خواننده پرتوان عرصه پاپ که پس از سالها به ایران آمد چه خللی در کارش وجود داشت؟ او نه سیاسی بود و نه حاشیهای داشت اما به او اجازه فعالیت داده نشد. این هنرمندان تعدادشان کم نیست. مگر مازیار خواننده بدی بود یا مگر فریدون فروغی و فرهاد مهراد اشکالی در کارشان وجود داشت که از فعالیتشان جلوگیری شد؟
شما در مقطعی که بسیاری از هنرمندان ترک وطن کردند، شرایط مهاجرت را داشتید و با وجود آنکه برخی از اعضای خانوادهتان در خارج از کشور سکونت داشتند و با وجود اصرار همکارانتان در ایران ماندید، از این تصمیم پشیمان نیستید؟
من ایرانی هستم و ایران مال من است. کجا باید میرفتم؟ شاید به لحاظ بخش تجاری حرفهام و امکاناتی که میتوانست در فضای مساعدتر برایم ایجاد شود از تصمیمام پشیمان باشم، اما عرق ملی و عشقم به ایران چه میشود؟! من زندگیام را فنای هنرم کردهام.
در میان خوانندگان حال حاضر موسیقی پاپ کدامها مورد تایید شما هستند؟
برخی از هنرمندان جوان تلاششان این است که خوب کار کنند و آثار با کیفیت تولید کنند، اما مسئله این است که شرایط نامناسب است. هنرمندان جوان باید اصطلاحأ زیر پایشان را سفت کنند و قدمهای محکمی بردارند که این اتفاق با وجود شرایط فعلی غیرممکن است.
در حال حاضر چه فعالیتهایی دارید؟
قرار است شرکتی را راهاندازی کنم. حدود بیست سال به دنبال تاسیس آن بودم و پس از راهاندازی به فعالیتهای هنری و فرهنگی خواهم پرداخت. شاید طی فعالیتهای آینده این شرکت بتوانیم تاثیرات مثبتی ایجاد کنیم تا کشورهایی چون تاجیکستان در زمینه موسیقی از ما جلو نزنند. دلم میخواهد هنرمندان و رسانهها و فعالان رسانهای اعم از روزنامهها و خبرگزاریها دست به دست هم دهند تا به این ترتیب باعث تغییر وضعیت موجود شویم. در حال حاضر نیز با توجه به بلایایی چون سیل و زلزله مردم ما از شرایط روحی مناسبی برخوردار نیستند که همین موضوع کار را سختتر میکند.