شهردار اصلاح‌طلب به بزرگداشت پدر مرمت نوین ایران آمد
۱۰ سال از فقدانش گذشت، «مردی که شایسته‌ی تمدنی بزرگ بود»، مردی که عمرش به پایان مراسم تقدیرش قد نداد
ایران‌آرت: ۱۰ سال از فقدانش گذشت، «مردی که شایسته‌ی تمدنی بزرگ بود»، مردی که عمرش به پایان مراسم تقدیرش قد نداد و امروز ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ دهمین سال درگذشت اوست. «دکتر باقر آیت‌الله زاده شیرازی» که پدر مرمت نوین ایران نامیده می‌شد.
تا پیش از ادغام سازمان میراث فرهنگی با بخش گردشگری و سپس صنایع دستی، این بخش از سازمان زیر نظر وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی و رئیس آن به عنوان معاون وزیر ارشاد فعالیت می‌کرد، اما از ۱۴ سال گذشته یعنی از سال ۱۳۸۲، تا امروز ۱۰ رییس بر صندلی این سازمان نشستند.
به گزارش ایسنا، با روی کار آمدن دولت یازدهم و تغییر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و انتخاب محمدعلی نجفی به عنوان یکی از بهترین گزینه‌هایی که تا آن زمان برای این سمت انتخاب شده بود، او نخستین حضور رسمی‌اش را در میان اهالی حوزه‌ی میراث فرهنگی با مراسم یادبود ششمین سال درگذشت «باقر ایت‌زاده شیرازی» انتخاب کرد.
او در آن روز از چگونگی تشکیل این سازمان سخن گفت، حرف‌هایی زد که بیشتر از جنس آرزوهای زمان ایجاد سازمان میراث فرهنگی توسط وی، مهدی حجت و مرحوم باقر آیت‌الله زاده شیرازی بود.
نجفی درآن روز با بیان این‌که «به حق گفته‌اند که مرحوم شیرازی نماد میراث فرهنگی در کشور است، او مردی شریف و فاضل بود»، اظهار کرد: «یکی از افتخارات زندگی حرفه‌یی من، آشنایی و همکاری با مرحوم شیرازی و درس آموختن از او در مدت سه سال بود؛ در سال ۱۳۶۰ که مدیریت وزارت آموزش و فرهنگ عالی را عهده‌دار بودم، یکی از معاونت‌های این وزارتخانه قبل از انقلاب اسلامی در زمینه‌ی حفاظت از میراث فرهنگی و میراث باستانی بود. به همین دلیل، جلساتی با مرحوم شیرازی در این زمینه داشتیم. در آن جلسات، او چیزهای زیادی به من آموخت. دکتر شیرازی بر گردن من حق معلمی داشت. »
رییس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یکی از راه‌های شاد کردن روح مرحوم شیرازی را پیروی از وصیت اصلی‌اش می‌دانست و تأکید کرد: مرحوم شیرازی می‌خواست در عمل به ما بیاموزد که چگونه از میراث فرهنگی کشور حفاظت و مراقبت و با همه‌ی وجود از آن دفاع کنیم و حالا از بد حادثه، این مسوولیت برعهده‌ی من گذاشته شده است. امیدوارم در مدتی که در خدمت شما هستم، بتوانم این مسوولیت را به بهترین نحو انجام دهم.
او در آن جلسه اصلی‌ترین دغدغه‌ی زندگی خود را از دوران جوانی، مسائل فرهنگی بیان کرد و گفت: «فراموش نمی‌کنم که شب‌های زیادی تا دیروقت با دکتر حجت و دکتر شیرازی بر سر مباحث میراث فرهنگی و ایجاد این سازمان که در آن زمان فقط شامل میراث فرهنگی بود، می‌گذراندیم، تا امروز که به سازمانی عریض و طویل با مسوولیت‌های بسیار زیاد تبدیل شده است. آن زمان آنچه از دست‌مان برمی‌آمد انجام دادیم تا میراث فرهنگی را حفظ کنیم و به دست آیندگان بسپاریم«.
به گزارش ایسنا، عمرِ مدیریت نجفی در سازمان میراث‌فرهنگی همانطور که خودش گفته بود به «شاگردی کردن برای میراث فرهنگی» نرسید و بعد از او مسعود سلطانی‌فر و زهرا احمدی‌پور به ترتیب برای مدتی سکان این سازمان را دست گرفتند و سلطانی‌فر برای رسیدن به صندلی وزارت و احمدی‌پور نیز با روی کار آمدن دولت دوازدهم صندلی معاونت ریاست جمهوری در سازمان میراث فرهنگی را ترک کردند.
حالا علی‌اصغر مونسان قرار است روی این صندلی بنشیند، اما باید دید او چه قدر به آن چه از دید بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی باید در اولویت این حوزه از سازمان طویل و عریض معاونت ریاست جمهوری باشد، توجه می کند؟
هرچند وصیت، سفارش‌ها و منشِ دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی در طول زندگی‌اش توسط حلقه‌ی دوستان او که جمع زیادی از آن‌ها در طول سال‌های گذشته به عنوان کارشناس در بخش‌های مختلف این سازمان فعالیت می‌کردند، نام آشنا بود، اما تا امروز و با توجه به آنچه که در بخش‌های مختلف تاریخی کشور رخ داده، کمتر به نظر می‌رسد ان حلقه‌ی دوستان و شاگردان به این نوع منش و رفتار فکر کرده باشند.
پدر مرمت نوین ایران که بود؟
باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی سال ۱۳۱۵ در نجف اشرف به‌دنیا آمد و سال ۱۳۳۴ با دریافت مدرک دیپلم ریاضی تحصیل در رشته‌ی مهندسی معماری، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را آغاز کرد و سال ۱۳۴۲ از این دانشکده فارغ‌التحصیل شد. دوره‌ی عالی شهرسازی را در دانشکده هنرهای زیبا، نیمه‌کاره رها کرد و یک‌سال بعد برای تکمیل دوره تخصصی مطالعه و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، به مدرسه تخصصی مطالعه و مرمت آثار تاریخی، دانشگاه رم به ایتالیا عزیمت کرد. پس از آن، دوره‌ی مرمت بناهای سنگی، انستیتوی مطالعات پیشرفته معماری دانشگاه یورک - انگلستان - را در سال ۱۳۵۴ به سرانجام رساند.
سهم او در بنیان‌گذاری دانشکده‌ی مرمت بناها، بافت‌ها و آثار تاریخی در ایران، بنیان‌گذاری سازمان میراث فرهنگی کشور، کتمان شدنی نیست. وی تهیه‌کننده پیش‌نویس اساسنامه و لایحه‌ی قانونی تشکیل اساسنامه سازمان در سال ۱۳۶۴ بوده است.
شیرازی؛ کارشناسی بناهای تاریخی - سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران -، ریاست دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی اصفهان، ریاست و سرپرست سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، مدیر کل و سرپرستی اداره‌ی کل حفاظت آثار باستانی و بناهای تاریخی ایران، مجری طرح‌های عمرانی سازمان میراث فرهنگی کشور، معاون اجرایی سازمان میراث فرهنگی کشور، قایم مقام سازمان میراث فرهنگی کشور و کارشناسی مسوول پژوهش را در کارنامه‌ی پربار حرفه‌یی‌اش ثبت کرد و سال ۱۳۷۹ از سازمان میراث فرهنگی کشور بازنشسته شد.
در کارنامه‌ی باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی ارایه‌ی مقالات تخصصی فراوان در حیطه معماری و آثار تاریخی، ترجمه کتاب "معماری اسلامی"، تألیف "کتاب فرهنگ تاریخ معماری و شهرسازی اصفهان" نیز جای دارد. این عضو پیوسته‌ی فرهنگستان هنر که به‌عنوان چهره‌ی ماندگار معماری نیز معرفی شده بود، تا روزهای پایان حیات پربرکتش، تدریس و تحقیق را رها نکرد.
می‌توان گفت که تا پیش از آغاز فعالیت دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، معمولا مرمت‌کنندگان همان سازندگان بودند، تا این‌که با رسیدن موج انقلاب صنعتی به ایران، دو گروه معماران سنتی و جدید شکل گرفتند که از این دو گروه، عده‌ای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی را در دستور کار خود قرار دادند.
