مرگ تلخ کارگر شرکت نفت و نمونه‌هایش در ادبیات
پرداختن به زندگی کارگران شرکت نفت و سختی معیشت آنان در ادبیات داستانی ما پیشینه و سابقه دارد.
ایران آرت: احسان رضایی در اعتماد نوشت: خبر درگذشت نگهبان یک شرکت نفتی که خودش را از چاه نفتی در هویزه آویخت، همه ما را متاثر ساخته. البته می‌دانیم که خودکشی، نتیجه فقط یک عامل یا حادثه نیست و معمولا ترکیب پیچیده‌ای از عوامل روحی و جسمی و خانوادگی و باقی فشارهای زندگی است که فرد را به این سمت می‌برد. اما باز هم مرگ نمادین این جوان، توجه‌ها را به معیشت کارگران و به خصوص آنهایی که بر سر خوان نعمت نفت کارگری می‌کنند جلب کرده.
چنین تاملاتی در ادبیات داستانی ما هم پیشینه و سابقه دارد. هرچند تعداد این آثار چندان زیاد نیست. چند موردی را که خودم خوانده‌ام، اینجا معرفی می‌کنم.
*همسایه‌ها (احمد محمود، ۱۳۵۳): راوی اصلی این رمان، خالد است و رمان روایت تحول زندگی او، از یک نوجوان به یک مبارز سیاسی. با این حال تصویرها و خرده‌روایت‌هایی که این رمان از اهالی شهر، مراجعان به قهوه‌خانه و زندانی‌هایی که خالد دوره زندان با آنها آشنا شده به دست می‌دهد، یکی از زنده‌ترین تصاویر درباره طبقات فرودست جامعه به خصوص کارگران صنعت نفت و تاثیر آنها در در حرکت ملی شدن نفت است. داستان این رمان در نهایت با کودتای ۲۸ مرداد به پایان می‌رسد، هرچند در کل رمان هیچ‌وقت وقایع سیاسی به صورت مستقیم به چشم نمی‌خورد و بازتاب آن در زندگی مردم دیده می‌شود.
*بوی خوش آویشن (فرهاد کشوری، 1372): کتاب مجموعه 9 داستان است که همگی درباره زندگی کارگران شرکت نفت قبل از انقلاب است که زیر دست امریکایی‌ها کار می‌کنند؛ کارگرانی که از ترس اخراج جرات کوچک‌ترین اعتراضی ندارند و حتی گاهی مجبور می‌شوند رفقای‌شان را بفروشند تا کار خود را از دست ندهند. داستان‌ها اغلب پایانی دردناک دارند. فرهاد کشوری خود اهل خوزستان و مسجدسلیمان است و جغرافیای خشن جنوب و آدم‌های زحمتکش آن را به‌خوبی در این کتاب بازتاب داده.
*اندکی سایه (احمد بیگدلی، ۱۳۸۴): نویسنده که خودش فرزند یکی از کارگران نفت در شهر کوچک آغاجاری بوده، در این رمان فرمگرا به روایت اعتصاب کارگران نفت در این شهر می‌پردازد که در جریانش عده‌ای کشته و زخمی می‌شوند. یکی از دو شخصیت اصلی رمان، نگهبان شرکت نفت است که زمانی خودش در خدمت ارباب‌هاست و یک بار به بهانه سرقت انبار، کپرهای مردم را به آتش می‌کشد تا ترفیع بگیرد. ولی بعد، از این کار توبه می‌کند و حتی دست به خودسوزی و زخمی کردن مستر مایکل انگلیسی می‌زند و برایش مشکلاتی پیش می‌آید. این رمان جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را هم برنده شد.
*فوران (قباد آذرآیین، ۱۳۹۷): نویسنده مسجدسلیمانی، در این اثر زندگی سه نسل از یک خانواده را تعریف می‌کند؛ روایتی هزار و یک شبی که در واقع تاریخ نفت جنوب را به تصویر می‌کشد. شخصیت اصلی داستان، یک کارگر نفتی سالخورده است که در آخرین شب زندگی‌اش در بیمارستان شرکت نفت داستان زندگی خودش را برای پرستارش بازگو می‌کند. کتاب جزییات زیادی از زندگی این کارگران دارد، چیزهایی مثل زندگی 12 نفر در یک خانه کوچک.
