خودنویس عامل پیشرفت و رشد خط و خوشنویسی / پیوست جدا نشدنی قلم با فرهنگ / ابتکار 7 برند در "گذر قلم"

نمایشگاه "گذر قلم" با تاکید بر استفاده از خودنویس و اهمیت آن در رشد خطاطی برگزار شد.

ایران آرت: 21 تا 24 آبان ماه و طی چهار روز نمایشگاهی با عنوان "گذر قلم" در موسسه فرهنگی هنری پژوهشی صبا، گالری استاد لرزاده میزبان علاقه‌مندان و دوستداران قلم بود.

این رویداد به ابتکار و همکاری برندهای "فابر-کاستل"، "استدلر"، "پارکر"، "مونته‌گراپا"، "واترمن"، "کاوکو" و "لامی" هم‌زمان با اول نوامبر که به عنوان روز جهانی "قلم خودنویس" نام گرفته، برگزار شد.

برپایی چنین نمایشگاهی در روزهای غبارآلود تهران فرصت مغتنمی را برای نفس کشیدن در هوای خاطرات و نوستالژی فراهم کرد به ویژه این که در ساختمانی قدیمی با پنجره‌های رنگی و معماری بسیار زیبا چیدمان شده بود. طی حضور در این نمایشگاه گذری بر قلم و خودنویس داشتیم و با برندهای شرکت‌کننده گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که بازتاب آن را می‌خوانید.

خودنویس عامل برای پیشرفت رشد خطاطی / وقتی افکار تجمیع می‌شوند نتیجه خوبی حاصل می‌شود

"فابرکاستل Faber-Castell" با توجه به برگزاری نمایشگاه "گذر قلم" به مناسبت روز جهانی "قلم خودنویس" تمرکز خود را بیشتر بر عرضه خودنویس‌های نفیس گذاشته بود.

فابر-کاستل از قدیمی‌ترین کارخانجات تولید لوازم تحریر دنیا به شمار می‌آید و به نوعی عموم مردم حداقل یک بار از مدادهای (فابر-کاستل) استفاده کرده‌اند. این برند نزدیک به سه قرن است در سطح جهان به عنوان بهترین تولید کننده لوازم‌ تحریر و فنی مهندسی شناخته می‌شود.

سیف‌الله پویاراد مدیرعامل شرکت دنیای آدریان و نماینده انحصاری فابر-کاستل در ایران با اشاره به نام‌گذاری روز جهانی "قلم خودنویس"، اظهارداشت: برای نخستین بار چند برند با همکاری یکدیگر نمایشگاه "گذر قلم" را برگزار کرده‌اند که نشان می‌دهد همکاری بسیار نزدیکی در این عرصه آغاز شده است. معتقدم  در کل جهان چه از نظر شغلی چه از نظر عاطفی هر چه افراد به همدیگر نزدیک‌تر باشند ثمرات بهتری به همراه خواهند داشت تا این که کمپانی‌ها به شکل انفرادی فعالیتی را انجام دهند. در واقع وقتی افکار تجمیع می‌شوند نتیجه خوبی حاصل می‌شود.

او با این توضیح که در زمان‌های نه چندان دور مصرف خودنویس در مدارس خیلی متداول بود، گفت: متاسفانه در سال‌های اخیر مصرف خودنویس در مدرسه‌ها کمرنگ شده و دانش‌آموزان از خودنویس استفاده نمی‌کنند. خودنویس می‌تواند عامل خوبی در پیشرفت خط و رشد خطاطی باشد. زبان فارسی نیز در این رابطه امکانات خوبی دارد و بسیار حیف است نسل فردای ایران از خصلت خط خوش بی‌بهره بماند.

پویاراد با بیان این که در مدارس اروپایی جزو تکالیف درسی است که بچه‌ها با خودنویس بنویسند و خوش خط شدن دانش آموزان برای آن‌ها بسیار اهمیت دارد، افزود: این در حالی است که خطوط لاتین امکانات و انعطاف‌پذیری لغت فارسی را ندارد. هنرمندان با لغات فارسی می‌توانند هنرآفرینی کنند مانند آثار خط و نقاشی. ریشه این اتفاق باید از دوران تحصیل و در مدارس ابتدایی پا بگیرد. برای این که وقتی شاگردی خطش خوب باشد تشویق می‌شود و این موضوع در آینده او تاثیرگذار است.

او که قریب به نیم قرن است نماینده فابر-کاستل است و در ۱۵ سال اخیر با تاسیس دوسالانه نقاشی "دامون‌فر" توانسته دست کم ۱۰هزار نقاش جوان را به جامعه هنری معرفی کند، با این توضیح که مدتی است ورود کالاهای نوشت‌افزار و رنگ‌ها ممنوع شده و از این حیث جامعه هنری و مردم دچار مشکلات عدیده شده‌اند، گفت: برای ممنوعیت هر چیزی باید کار کارشناسی دقیق صورت بگیرد مثلا فابر- کاستل قریب به 450 نوع مداد دارد مدادهایی که در ایران به هیچ وجه قابلیت تولید ندارند و اکنون از طرق مختلف قاچاق در حال ورود به کشور است.

پویاراد اضافه‌کرد: در سطح مدادهای مهندسی هنری هیچ نوع تولیدات داخلی نداریم و هنرمندان مشکلات زیادی پیدا کرده‌اند. جعی از هنرمندان در همین باره نامه‌ای برای وزیر محترم صمت نوشته‌اند ولی هنوز جوابی دریافت نشده است. امیدواریم این مشکلات با تدبیر مسئولین هر چه زودتر برطرف شود.

نقش فضای مجازی در فاصله انداختن بین دانش‌آموز و قلم / همه چیز از نوک یک قلم شروع می‌شود

مهراد امیدپور معتقد است، نظام آموزشی با ارائه سیاست‌هایی باید تسهیل‌گر برقراری پیوند بین دانش‌آموز و نوشتن با خودنویس باشد.

برند "استدلر STAEDTLER" بیشتر با هدف عرضه محصولات پرمیوم که شامل مجموعه قلم‌های نفیس می‌شود در نمایشگاه "گذر قلم" حضور داشت. استدلر در حوزه نوشت‌افزار دو دسته محصول ارائه می‌کند. محصولات جنرال یا همان نوشت‌افزار با مصرف عمومی و تخصصی و محصولات پرمیوم که شامل مجموعه قلم‌های نفیس استدلر است.

خودنویس "پرسپولیس" که در مجموعه "استدلر پرمیوم" است قلمی با طرح‌واره‌هایی از تخت جمشید که بدنه آن با تکنولوژی چاپ برروی چرم خلق شده در این نمایشگاه به نمایش درآمد. سر این قلم از طلای 18 عیار و در و قسمت فوقانی قلم از آب طلا پوشیده شده است و به مناسبت تاسیس رسمی این برند در سال 1978 در ایران و به پاسداشت آن، در تعداد انحصاری 78 عدد ساخته شده.

مهراد امیدپور مدیر بازاریابی استدلر، با این توضیح که استدلر سابقه دیرینی در ایران دارد، گفت: بسیاری از ما نوشت‌افزار را با استدلر شناختیم. در سال 2013 از قلم‌های نفیس استدلر در طیفی با نام "پرمیوم" رونمایی کردیم که پاسخی فراتر از نیاز منحصربه فرد، طراحی شده است. سه ویژگی اصلی این محصول نیز دقت کم نظیر، طراحی مینی‌مال و کیفیت مثال‌زدنی آن است.

او با بیان این که گروه محصولات پرمیوم به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند، افزود: گروه اینتیوم شامل قلم‌هایی با بدنه چرم، چوب، رزین و فلز است. گروه دوم تحت نام جی. اس. استدلر که در آن مجموعه قلم‌های کلکسیونی ارائه شده. قلم‌هایی که به صورتی محدود و فقط برای یک بار تولید شده‌اند و دارای ارزش کلکسیونی هستند.

مدیر بازاریابی استدلر برپایی نمایشگاه‌هایی چون "گذر قلم" را فرصت منحصربه‌فردی دانست که از همکاری گرم و صمیمی برندها شکل گرفته و تصریح کرد: این رویداد سال‌ها پیش باید اتفاق می‌افتاد تا عموم مردم خود‌نویس و روان‌نویس را از نزدیک ببینند و این پیوند کمی محکم‌تر شود.

امیدپور درباره مهم‌ترین موانع بر سر راه عرضه‌کنندگان خودنویس، گفت: واردات قاچاق و غیرقانونی از یک سو و عدم وجود قوانین و سازوکارهای مناسب برای حمایت از نمایندگی‌های رسمی برندها از مهم‌ترین موانع بر سر راه شرکت‌ها هستند.

او با این توضیح که در استدلر قول معروفی داریم "همه چیز از نوک قلم شروع می‌شود"، اظهارداشت: صفحات تاریخ، شعر و نثر، طرح و ایده‌های مهندسان و حتی قطعه‌های موسیقی همه از نوک یک قلم آغاز شده است. امروز فضای مجازی فاصله بسیاری بین محصل و قلم انداخته است. مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد استفاده از قلم و کاغذ به شکل‌گیری خلاقیت دانش‌آموز کمک می‌کند. برگزاری ورک‌شاپ‌های آموزشی و رویدادهای از این دست می‌تواند مفید واقع شود. اگر نظام آموزشی هم به این جمع‌بندی برسد که پیوند نگارش دانش‌آموزان با خودنویس بسیار سست‌تر از نسل‌های پیشین است و با ارائه سیاست‌هایی تسهیل‌گر برقرارکننده این پیوند باشد.

قدرت نوشتن در حال از بین رفتن است / تشویقی برای نگارش با خودنویس

مهدی قائمی، نماینده سه برند شاخص خودنویس پارکر، مونته گراپا و واترمن در ایران معتقد است، بزرگ‌ترین مشکل تکنولوژی این است که باعث شده لذت دست‌خط و شوق نوشتن با قلم را آرام آرام فراموش کنیم و قدرت نوشتن در حال از بین رفتن است.

سه برند "پارکر parker"، "مونته گراپا Montegrappa" و "واترمن Waterman" از قدیمی‌ترین برندهای خودنویسی در جهان هستند. نوددرصد خودنویس‌های این سه برند دست‌ساز هستند و به دلیل دست‌ساز بودن دقت خاصی روی هر کدام انجام شده است. "واترمن" قدیمی‌ترین خودنویس است و بالای 138 سال عمر دارد. لوئیس ادسون واترمن مخترع این خودنویس کارشناس بیمه در شهر نیویورک بوده. او بیمه‌نامه‌ای می‌نویسد و می‌برد برای مشتری که امضا کند. جوهر قلم فرانسوی قدیمی مشتری روی کاغذ می‌چکد و قرارداد را خراب می‌کند. واترمن می‌رود دوباره قرارداد بنویسد و تا این کار انجام شود یک کارشناس بیمه با آن مشتری قرارداد می‌بندد. واترمن بسیار ناراحت می‌شود و تصمیم می‌گیرد قلمی درست کند که هم جوهر داخل آن باشد و هم از آن جوهر نچکد که به خودنویس "واترمن" معروف می‌شود. جورج استفورد پارکر مبدع خودنویس "پاکر" است. پارکر یک معلم مدرسه بود جوهر خودنویس‌های برخی از شاگردان او می‌چکید و این معلم را ناراحت می‌کرد چرا این خودنویس‌ها خوب نیستند. بنابراین خودنویسی را ابداع می‌کند که از آن جوهر نچکد و به کمک یک وکیل که شریک او بوده شرکت "پارکر" را راه‌اندازی می‌کنند. تولید "مونته گراپا" از سال 1912 شروع شده است در یک کارخانه خانوادگی کوچک در ایتالیا. خودنویس‌ها همه دست‌ساز هستند از خودنویس‌های معمولی تا خودنویس‌های نسخه‌های محدود که برای افراد سرشناس فرهنگی و حتی فوتبالیست‌ها درست کرده‌اند. یکی از مصرف‌کننده‌های این برند ارنست همینگوی بوده است.

مهدی قائمی مدیرعامل شرکت بیدار، نماینده انحصاری برندهای پارکر، مونته‌گرا و واترمن در ایران با این توضیح که پیشنهاد برگزاری این نمایشگاه دو سال پیش با صاحبان برندهای دیگر مطرح شد، افزود: لازم بود نمایشگاهی مجزا از لوازم‌ تحریر برپا شود چون این محصولات جایی فراتر از لوازم‌تحریر دارند. مخاطبان آن بیشتر ادیبان و هنرمندان هستند. اما مخاطب لوازم‌تحریر حتی کودکان را دربرمی‌گیرد و تا دانشگاه مطرح است.

او با اشاره به جهان تکنولوژی طی سخنانی اظهارداشت: با توجه به اتفاقاتی که در بحث تکنولوژی و جهان صنعت افتاده است همه ما یک همراه هوشمند داریم و بیشتر پیام‌ها را از این طریق دریافت می‌کنیم و چیزی نمی‌نویسیم. اگر به فرض تلفن همراه جدید بخریم تمام پیام‌ها و نوشته‌هایی که برایمان آمده اکثرا از بین می‌روند ولی دست نوشته زیبایی که برایمان فرستاده‌اند برای تشکر، یا برای تبریک تولد و دعوت عروسی نگهداری می‌شود و از بین نمی‌روند. اصولا سراغ دستگاه‌های قدیمی نمی‌رویم ولی یک خودنویس قدیمی را از جعبه در می‌آوریم چون خاطرات زیادی در خود نهفته دارد. بزرگ‌ترین مشکل تکنولوژی این است که باعث شده نوشتن را آرام آرام فراموش کنیم و قدرت نوشتن در حال از بین رفتن است.

به گفته قائمی، بیشتر بزرگان از ملک الشعرا بهار تا صادق هدایت و احمد شاملو خودنویس‌های این سه برند را داشته‌اند.

بخش نوشت‌افزار ضعیف شده / بسترسازی برای رواج خوشنویسی در مدارس

لیلی پیشدادیان، مدیر فروش برند کاوکو اظهارامیدواری کرد برگزاری نمایشگاهی چون "گذر قلم" شروعی برای بسترسازی و رواج خوشنویسی در مدارس باشد.

قلم‌های کلاسیک و اسپرت برند "کاوکو  Kaweco" طرف‌داران بسیاری نزد هنرمندان و نسل جوان دارد. با توجه به این که مدیریت برند جهانی کاوکو چندین دهه است تغییر کرده افراد حاضر سعی دارند طراحی مدرن، جدید و مینی‌مال را با فضای سنتی و اصالت آلمانی تلفیق کنند تا کالاهای جدیدتری عرضه شوند؛ در نتیجه سیستم عرضه این محصولات هم به این شکل مدرن، مینی‌مال و قابل استفاده‌تر شده است.

کاوکو سالانه آیتم‌های جدیدی را روانه بازار می‌کند. اما از دهه 90 میلادی خودنویس‌های چند وجهی و شش ضلعی جزو کالاهای شاخص این برند است و تا به امروز ماندگار شده و هر ساله متریال آن جدیدتر می‌شود.

لیلی پیشدادیان مدیر بخش فروش کاوکو، با بیان این که در شرایط امروز مردم از خوشنویسی، نوشتن و خواندن دور مانده‌اند، گفت: روزگاری نوشتن و خواندن همزاد یکدیگر بودند اما در یک روند جهانی متاسفانه ما مردمان این روزگار از فضای مطالعه، نوشتن دور شده‌ایم. به همین نسبت در گذشته در مدرسه زنگ خوشنویسی داشتیم و گذراندن دوره‌های خوشنویسی اجباری بود و بچه‌ها خط بهتری داشتند اما اکنون چنین الزامی نیست و اهمیت خط خوش از یاد رفته است.

او با این توضیح که خوشنویسی جزیی از اصالت‌های فرهنگی ایرانیان به شمار می‌آید، ادامه داد: اما به طور آشکار نسل جدید از آن دور مانده است. همه برندهای حاضر در نمایشگاه "گذر قلم" متفق‌القول بودند باید تلنگری زده شود و بستری فراهم آید تا شاید نهادهای بزرگ‌تر هم‌چون آموزش و پرورش و یا وزارت ارشاد به این فکر کنند که این فرهنگ را در مدارس دوباره باب کنند. امیدواریم نمایشگاهی که برپا شد شروعی باشد برای بسترسازی و رواج خوشنویسی در مدارس.

مدیر بخش فروش کاوکو با اظهار تاسف از این که برخی مشکلات سبب شده واردات نیازهای ضروری مردم مانند لوازم تحریر سخت شود، تصریح کرد: بحث ارز هم در کار ما تاثیرگذار است. همچنین با نگاه فرهنگی می‌توان گفت نوشتن کم کم در حال فراموش شدن است. فضای مجازی، تبلت، موبایل و لپ‌تاپ دارد جای خود را به نوشتن می‌دهد. نوستالژی نوشتن در دفترچه‌های یادگاری تا نامه و یا نگهداری متن‌های خاطره‌انگیز از دست می‌رود و باید این لحظه‌های خوش را با احیای دوباره استفاده از قلم به زندگی‌مان برگردانیم.

خودنویس جزو اقلام مصرفی است نه لوکس / استفاده از قلم باعث خوش‌خطی می‌شود

به اعتقاد شهرام فرهنگ، مدیر و نماینده انحصاری برند پیشرو لامی در ایران خودنویس ابزار کار است و باید به عنوان نوشت‌افزار مصرفی در دسترس همگان باشد.

 برند "لامی LAMY" صدرصد در آلمان ساخته می‌شود. طراحی این برند خاص است و شرکت لامی از پیروان مکتب باهاوس، مکتب شناخته شده و تحول آفرین آلمانی‌ها محسوب می‌شود. باهاوس گروهی از طراحان آلمانی بودند که بین جنگ جهانی اول و دوم شعارشان این بود "اول کاربری بعد طراحی". برای همین در طراحی لامی هیچ چیز اضافی دیده نمی‌شود و طرح‌ها بسیار ساده است. این برند بیشترین جوایز طراحی را بدست آورده است و در واقع تمام محصولات آن جوایز متعددی را از آن خود کرده‌اند.

شهرام فرهنگ عضو هیات مدیره لامی، اظهارامیدواری کرد برگزاری نمایشگاه "گذر قلم" که با همکاری برندهای دیگر شکل گرفت راه جدیدی را در پیشبرد ترویج استفاده از خودنویس و بازیابی اصالت خوشنویسی در ایران باز کند.

او با اشاره به این که تا سال‌ها پیش مسئله‌ای برای استفاده خودنویس در ایران وجود نداشت، افزود: در بالاترین سطح تحصیلات و تعداد جمعیت جوان در سطح خاورمیانه هستیم و تا سال‌ها پیش بالاترین فروش خودنویس را در کل خاورمیانه، ایران داشت. به دلایلی استفاده از خودنویس کم شده و سال‌هاست در مدارس کاربرد ندارد؛ دانش‌آموزان از مداد استفاده می‌کنند. وقتی بچه‌ها از کلاس اول خط را با خودنویس یاد بگیرند باعث دقت بیشتر و خوش خطی آن‌ها می‌شود که روزگارانی جزو خصوصیات هر ایرانی به شمار می‌رفت.

فرهنگ با تاکید بر این که محصولات لامی مصرفی هستند نه لوکس، ادامه داد: 95درصد دانش‌آموزان دبستان‌های آلمان با خودنویس لامی شروع به نوشتن می‌کنند. دوست داشتیم چنین اتفاقی درایران هم می‌افتاد ولی متاسفانه نوسانات ارزی موجب شده این محصولات کم کم تبدیل به اجناسی لوکس شوند. خوشنویسی و خطاطی در حال از دست دادن جایگاه خود هستند. به دلیل تحریم‌ها مشکلات بیشتر شده و امیدوارم این مسایل حل شود. این موضوعی است که می‌خواهیم به آن برسیم. چون خودنویس ابزار کار است و به عنوان نوشت‌افزار باید در دسترس همه اقشار جامعه به ویژه دانش‌آموزان باشد.

نماینده لامی در ایران اضافه کرد: کامبیز درم‌بخش از استادان کاریکاتور با خودنویس لامی طراحی می‌کند و چند کار خود را به لامی تقدیم کرده است. در حال حاضر تنها عکسی که در دفتر مدیرعامل شرکت در آلمان آویخته شده کاریکاتوری از استاد درم‌بخش است. در ایران نیز در ساختمان کارخانه لامی یک گالری برای این هنرمند درست شده که دائمی است.