سخنرانی تند نویسنده "ملت عشق" / نویسندگان نمی‌توانند ژست غیرسیاسی بودن بگیرند
الیف شافاک گفت: نویسندگان در دنیایی که ترس و تفرقه در آن حکم‌فرماست نمی‌توانند ژست غیرسیاسی بودن بگیرند.
ایران آرت: الیف شافاک، نویسنده شناخته‌شده ترک که امسال جزو داوران جایزه گلد اسمیت بود در مراسم اهدای این جایزه در دانشگاه گلداسمیت درباره اهمیت رمان در عصر خشونت سخنرانی کرد.
این نویسنده که رمان "ملت عشق" از او جزو پرفروش‌ترین آثار ادبی چند سال اخیر در ایران بوده، درباره اهمیت رمان گفت: رمان اهمیت دارد زیرا ما را به تجربه افرادی که هرگز ملاقات‌شان نکرده‌ایم، دوره‌هایی که هرگز در آن‌ها نزیسته‌ایم و مکان‌هایی که هرگز در آن‌ها نبوده‌ایم پیوند می‌زند. رمان اهمیت دارد؛ نه فقط به خاطر داستان‌هایی که برایمان به ارمغان می‌آورد، بلکه به خاطر سکوت‌هایی که جسارت کشف آن‌ها را می‌یابد.
به گزارش ایبنا، شافاک در ادامه صحبت‌های خود گفت: کار یک نویسنده نه پاسخ دادن است، نه موعظه کردن، نه آموختن. برعکس؛ نویسنده باید دانش‌آموز زندگی باشد و نه لزوماً بهترین دانش‌آموز؛ چرا که ما هرگز نباید از آن مدرسه فارغ‌التحصیل شویم. ما باید به طور پیوسته ساده‌ترین، اساسی‌ترین و سخت‌ترین پرسش‌ها را طرح کنیم و در پایان جواب‌ها را به خوانندگان واگذار کنیم. تجربه هر خواننده‌ای منحصر به فرد است و هر کدام پاسخ‌های خود را دارند. و نویسنده باید به آن‌ها احترام بگذارد.
شافاک که از نویسندگان پرفروش در ترکیه به شمار می‌رود و تاکنون چند بار از سوی دادگاه‌های ترکیه متهم به نقض قوانین شده و به دادگاه‌ها فراخوانده شده، در ادامه صحبت‌های خود گفت: رمان نیاز به فضای آزاد و برابری دارد تا اختلاف و تنوع صداها در آن شنیده شود و ناگفته‌ها گفته شود.
شافاک در ادامه گفت: اگر جهان در حال دگرگونی است بنابراین جهان ادبیات نیز نیاز به تغییر دارد. نویسندگان از کشورهایی با دموکراسی‌های آسیب‌پذیر مانند ترکیه، پاکستان، مصر و ونزوئلا هرگز نمی‌توانند ژست غیرسیاسی بودن بگیرند. اما مسأله جالبی که اتفاق می‌افتد این است که نویسندگان غربی روزبه‌روز بیشتر آن ضرورتی را احساس می‌کنند که مدت‌ها قبل نویسندگان غیرغربی دریافته بودند. دوریس لسنیگ ادبیات را تحلیل بعد از واقعه خوانده است. نویسنده‌ها به زمان نیاز دارند تا بتوانند اطلاعات را پردازش کنند، هضم کنند و درباره‌اش بنویسند؛ اما شاید امروز چنین فوریت و اضطراری وجود دارد که نویسندگان بیشتری از سراسر جهان در طی حادثه پاسخ دهند.
به نقل از مجله نیواستیتمن، این نویسنده ترک در ادامه سخنرانی خود در دانشگاه گلداسمیت افزود: من پیشنهاد نمی‌کنم که هر نویسنده‌ای باید سیاسی یا حزبی باشد و یا حتی به سیاست‌های حزب علاقه‌مند باشد. من از سیاست در گسترده‌ترین حالت ممکن آن حرف می‌زنم. به عنوان یک فمنیست می‌دانم که جسم و بدن سیاسی است. و هرجا قدرت و نابرابری است سیاست نیز وجود دارد. رمان‌نویسان باید درباره از دست دادن ارزش‌های اصلی مانند تعدد، آزادی بیان، حقوق اقلیت‌ها جدایی قدرت دموکراسی حرف بزنند. بنیامین اعتقاد داشت که داستان‌گویی باید اطلاعات را به خِرد تبدیل کند. امروز اما چالش بزرگ‌تری پیش روی نویسندگان قرار دارد که چطور اطلاعات نادرست را به خرد و دانایی تبدیل کنند.
او گفت: من از سرزمینی می‌آیم که کلمات وزن دارند. هر نویسنده، شاعر یا روشن‌فکر اهل ترکیه می‌داند که به خاطر یک شعر، رمان، مصاحبه یا حتا یک توئیت می‌تواند در مظان تهمت قرار بگیرد و به دادگاه هم احضار شود و در نهایت تبعید و یا زندانی شوند. با بیش از 120 روزنامه‌نگار که بعد از کودتای ناموفق علیه اردوغان هنوز در زندان به سر می‌برند ترکیه تبدیل به بزرگ‌ترین ندامتگاه روزنامه‌نگاران شده است.
شافاک در پایان سخنرانی خود بار دیگر به اهمیت رمان در چنین وضعیتی پرداخت و گفت: رمان اهمیت دارد زیرا داستان‌ها ما را از آن سوی مرزها به هم وصل می‌کند و کمک می‌کند تا ورای دسته‌بندی‌های مصنوعی نژاد، جنس و طبقه به انسان و جهان بنگریم. جهان به طرز وحشتناکی به هم ریخته است. اما جهانی که عاطفه و تخیل را از دست دهد به مکان تاریک‌تری تبدیل خواهد شد.
