سه سریال تلویزیونی که مهر توقیف روی آنها خورد/ از "سرزمین کهن" تا "کتونی زرنگی"

مابین سریال‌های توقیفی، بی‌تردید پرسروصداترین عنوان، "سرزمین کهن" به کارگردانی کمال تبریزی است.

ایران آرت: خراسان نوشت: دیروز علی ملاقلی‌پور کارگردان سریال "کتونی زرنگی" در گفت‌وگویی درباره این مجموعه، به توقیف این سریال اشاره کرد و با اشاره به عذرخواهی چندین باره خودش، تداوم توقیف این مجموعه را به اختلافاتی مرتبط دانسته که میان مدیران تلویزیون دیده می‌شود.

نگاهی داریم به مجموعه‌های توقیفی رسانه ملی:

گران‌ترین و پرسروصداترین توقیفی

مابین سریال‌های توقیفی، بی‌تردید پرسروصداترین عنوان، "سرزمین کهن" به کارگردانی کمال تبریزی است. 3 قسمت نخست این مجموعه که به "سرزمین مادری" تغییر نام داده، سال 93 به پخش رسید، اما بعد از اعتراضات قومیتی، به محاق توقیف رفت. این مجموعه بعد از تلاش‌های بسیار و رایزنی با نمایندگان استان خوزستان و... به صداگذاری و حتی تصویربرداری مجدد هم رسید. حتی در حاشیه این تلاش‌ها، قول و قرارهایی برای بزرگداشت مفاخر ایل بختیاری داده شد و در نهایت سریال "بانوی سردار" با هزینه‌ای فراتر از تولیدات مراکز استان‌ها، برای ادای احترام به "بی‌بی مریم بختیاری" تولید و از شبکه 3 پخش شد. با این حال، همچنان مشکل "سرزمین مادری" (سرزمین کهن) حل نشده است. سریال کمال تبریزی در این مدت چندین بار به پخش نزدیک شده و حتی تیزرهای آن نیز پخش شده، اما هرگز رنگ آنتن را ندیده است. برای حل مشکل این مجموعه، پیشنهادهایی از گوشه و کنار، مانند توزیع سریال در نمایش خانگی نیز رسیده، اما در نهایت مهر توقیف همچنان بر "سرزمین مادری" باقی مانده است.

دردسرهای یک کامنت برای "کتونی زرنگی"

سریال توقیفی شاخص یک سال اخیر، همین مجموعه "کتونی زرنگی" است که ذکر آن آمد. این مجموعه طنز، محصولی از باشگاه فیلم سوره (زیرمجموعه حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی) است که در 18 قسمت برای شبکه 3 سیما تولید شده، اما اواخر سال 98 و چند روز پیش از موعد پخش، به دلیل انتشار یک اظهارنظر نامتعارف از سوی کارگردان مجموعه، توقیف شد. یکی،دو روز بعد معاون سیما درباره این سریال گفت: "اعلام شد که کار از نظر کیفی صلاحیت پخش ندارد و بعد از این که این مسئله مطرح شد، جنبه‌های دیگر هم در کنار آن قرار گرفت." .بلافاصله قائم‌مقام شبکه سه درباره این مجموعه گفت: "به دلیل خطای فاحش کارگردان، شبکه تصمیم به توقف پخش این سریال گرفت." در نهایت بحث نه فقط بر سر حواشی، بلکه بر سر کیفیت آن هم به وجود آمده است. سازندگان "کتونی زرنگی" مدعی هستند که سریال نه‌تنها کیفیت پایینی ندارد، بلکه از تولیدات در حال پخش تلویزیون هم باکیفیت‌تر است. کارگردان و تهیه‌کننده مجموعه توقیف این اثر را با وجود عذرخواهی کارگردان بابت اظهارنظرش، تنها به دلیل اختلافات بین مدیران سازمان می‌دانند. مدیران سیما به جز همان یک اظهارنظر، درباره این مجموعه سکوت کرده‌اند.یک هفته بعد مدیر گروه فیلم و سریال شبکه سه نیز این‌گونه توضیح داد: "همان طور که شبکه سه بدون درنگ و با قاطعیت در برابر کامنت توهین‌آمیز کارگردان این سریال در فضای مجازی موضع گرفت و پخش سریال را داوطلبانه متوقف کرد، با همان قاطعیت نظر شبکه این است که این سریال مشکل فنی و محتوایی عمده‌ای ندارد؛ مگر این که نقد و شوخی با رویه‌های غلط در دولت و مجلس را در این سریال، اشکال محتوایی بخوانیم."

تولید و توقیف بی‌سروصدای "ع.ش.ق"

در این میان مجموعه "ع.ش.ق" (با همین نگارش) به کارگردانی قاسم جعفری هم از توقیفی‌هاست که تاکنون کمترین اخباری از جانب سازندگان آن منتشر نشده است. گویی تهیه‌کننده و کارگردان سریال هیچ تمایلی به پخش آن ندارند. این در حالی است که چندی پیش نامه‌ای از سوی 10 بازیگر جوان سریال که قرار بوده با این مجموعه به سینما و تلویزیون معرفی شوند، رسانه‌ای شد، اما عوامل اصلی سریال در برابر توقیف این مجموعه که سال 97 تولید شده است، هیچ واکنشی نشان نداده‌اند. از تیزر و تصاویر مجموعه "ع.ش.ق"، به نظر می‌رسد که فضای آن کمی شبیه به "خط قرمز" اثر موفق همین کارگردان در دهه هفتاد باشد. شاید اصلاً دلیل توقیف این مجموعه، مسیر قصه و برخی روابطی باشد که در سریال به تصویر کشیده شده است، اما در این باره هیچ اظهارنظر رسمی منتشر نشده و به نوعی مجموعه "ع.ش.ق" و بازیگران جوان آن فراموش شده‌اند. مدیران تلویزیون درباره این سریال نیز سکوت پیشه کرده‌اند.

سوال‌های بی‌پاسخ

جالب این جاست که برخی سریال‌های توقیفی در سال‌ها و ماه‌های گذشته به پخش رسیده‌اند. "بی‌قرار 2" به کارگردانی فلورا سام، "زیر همکف" به کارگردانی بهمن گودرزی و این اواخر دو مجموعه "پرگار" و "آخر خط" جزو سریال‌های توقیفی رسانه ملی بوده‌اند که در نهایت به آنتن رسیده‌اند. آن چه مشخص است، این که در این توقیف‌ها که گاه به دلیل حواشی یک بازیگر رخ می‌دهد و گاه به دلیل محتوای مجموعه، وقت، هزینه و زحماتی که برای تولید مجموعه صرف شده، قربانی اصلی است. در این گونه موارد مشخص نیست که چگونه می‌شود با وجود فیلم نامه‌ای که در چندین مرحله به تأیید می‌رسد، تهیه‌کننده‌ای که از سوی مدیران سازمان معتمد شناخته می‌شود و همچنین حضور ناظر کیفی، سریال‌ها چگونه به محاق توقیف می‌روند. مدیران تلویزیون عموماً علاقه‌ای به پاسخ گویی درباره این مجموعه‌ها ندارند و سرنوشت آن‌ها به مرور زمان سپرده می‌شود.