کپی اثر هنری محل مناقشه در بسیاری از جشنواره‌هاست/ مجتبی آقایی از کپی‌کاری و لزوم تغییر فراخوان جشنواره تجسمی می‌گوید
دبیر دهمین جشنواره تجسمی فجر عقیده دارد موضوع کپی اثر هنری معمولا در فضای رسانه ای مطرح می شود و به نقد و تحلیل ختم می شود.
ایران‌آرت: پرونده نهمین جشنواره تجسمی فجر اسفندماه سال ۹۵ در حالی بسته شد که بحث بر سر کپی بودن یکی از آثار برگزیده این جشنواره باعث شد پرونده این جشنواره دوباره گشوده شود و تا به امروز این چالش ادامه پیدا کند. هر چند با برگزاری جلسه فوق العاده شورای هنری نهمین دوره جشنواره تجسمی فجر که با حضور هنرمندی که اثر مورد نظر را ارایه داده بود در تاریخ ۱۵ اسفند ۹۵ و بحث های جدی ای که در این زمینه مطرح شد و هنرمند مدعو طوبای زرین خود را به دبیرخانه سپرد، عملا پرونده این بحث به طور خاص بسته شد. با این همه برگزاری نشست «کپی یا اقتباس، چالشی در هنر معاصر» که در تاریخ ۲۴ تیرماه ۹۶ در موزه هنرهای معاصر با دبیری مجتبی آقایی که دبیری نهمین جشنواره تجسمی فجر را به عهده داشت و همراهی صاحبنظران هنرهای تجسمی در این بحث، عملا پرونده این موضوع را در سطح عمومی تری باز نگه داشته است.
در جلسه ۲۴ تیرماه همانند جلسه شورای هنری جشنواره تجسمی فجر، این موضوع بیش از هر چیز به چشم می آمد که در سطح نظری و سلیقه ای میان صاحبنظران ما، مرز مشخصی میان بحث کپی یا اقتباس در عرصه هنر معاصر تبیین نشده است و شاید همین موضوع است که لزوم برپایی اینگونه جلسات تا جشنواره تجسمی بعدی را بیش از پیش مشخص می کند. با توجه به اینکه مجتبی آقایی به دبیری دور بعد جشنواره تجسمی فجر نیز منصوب شده است شاید در میان این نشست ها اگر به صورت مشخص تر و با حضور هنرمندان متنوع تری برگزار شود بتوان به راهکارهای دقیق تر و مهمتر از همه به واشکافی نظری این موضوع پرداخت.
مجتبی آقایی درباره ماحصل برگزاری چنین نشستی و به نتیجه رساندن موضوع مطرح شده در نشست ۲۴ تیرماه به خبرنگار مهر گفت: شخصا انتظار چنین استقبالی از برگزاری این نشست نداشتم. در این نشست بحث های کلانی فارغ از مصادیق مطرح شد به طور مثال درباره مشکلات کپی کاری در حوزه خوشنویسی هم بحث شد. موضوع کپی اثر هنری محل مناقشه در بسیاری از جشنواره هاست. عموما هم در فضای رسانه ای این موضوعات مطرح می شود و به نقد و تحلیل ختم می شود. در حالیکه فارغ از غلط بودن یا درست بودن هر نقد و نظری باید بفهمیم وقتی یک اتفاقی شبیه این اتفاق روی می دهد ره یافته هایمان در این باره چیست و باید چه راهکارهایی در پیش بگیریم اما ما نگاه سلبی به موضوعات داریم و نهایتا با ریش سفیدی هم این موضوعات حل می شود.
وی ادامه داد: حل مسأله در آشتی دادن طرفین و ریش سفیدی و یا حتی مصداقی بحث کردن نیست. یکی از راه هایی که پیشنهاد شد به روز کردن بحث کپی رایت مطابق قانونی است که از سال ۴۸ در اختیار داریم. این نوع راهکارها سر جای خود اما به عنوان کسی که در این رویدادها بسیار حضور داشته ام فکر می کنم یک رکن مغفول مانده این است که اینگونه مسایل به عنوان مبانی نظری و تئوریک تبیین نشده اند.
دبیر دهمین جشنواره تجسمی فجر بیان کرد: جدای از بحث تئوریک، توجه به اخلاق حرفه ای که امروزه در همه مجامع دنیا و در همه صنوف محترم شمرده می شود، اهمیت دارد. در آن نشست درباره مسایل حقوقی بحث شد. مسایل خوبی هم مطرح شد اما به گمانم خارج از بحث مصادیق بهتر است درباره کلیت رویداد از منظرهای مختلف نگاه آسیب شناسی داشته باشیم.
آقایی درباره امکان برگزاری اینگونه نشست ها به صورت منظم و تا برگزاری دوره بعدی جشنواره گفت: من هم علاقه دارم این نشست ها به صورت درسگفتارهایی تا برپایی دور بعد جشنواره به صورت ماهیانه ادامه پیدا کند. به گمانم هنرمندها هم از آن استقبال می کنند. جلسه غیر رسمی که ما بعد از برپایی نشست اول داشتیم بسیار طولانی تر از خود جلسه شد. این نشان می دهد نیاز به گفتگو و تعامل بیشتر برای نزدیک شدن به نقطه نظرات وجود دارد.
وی اظهار کرد: این گفتگوها باید دور از سلیقه مطرح شود و برای همین شخصا دوست دارم همه سلیقه ها و تفکرها در این گفتگو شرکت کنند.
وی به عنوان دبیر دهمین جشنواره تجسمی فجر درباره راهکارهای جلوگیری از این اتفاق در دوره های بعد جشنواره گفت: باید در ارایه فراخوان ها دقت عمل بیشتری شود. هر فراخوان قراردادی است میان شرکت کنندگان و برگزار کنندگان یک رویداد. اصلاح تنظیم فراخوان، شورای هنری و گروه داوران و اصلاح ساختار دبیرخانه می تواند جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرد. می توان رویه ها را به گونه ای اصلاح کرد که حقوق کسانی که صاحب اندیشه هستند رعایت شود. باید بر تقویت جزئیات اندیشه ورزی تاکید بیشتری شود.
