درختانی که از سینما می آیند/ منوچهر نیازی: درختان من و درختان سپهری با هم فرق دارند

نیازی: من با سهراب چندین سال هم‌آتلیه بودم. روبه‌روی سینما شهرفرهنگ، یک آتلیه داشتم که سهراب هم می‌آمد آنجا...

ایران آرت : روز درختکاری در حالی می گذرد که قصه نقاشان ایرانی که یک عمر درخت کشیدند ناگفته ماند، از سهراب سپهری با آن تنه درختانش گرفته تا داود امدادیان، ابوالقاسم سعیدی، حسین محجوبی… اما این میان نام ماندگار دیگری هم هست که درختانش زبانزد است و هر روز اقبال بیشتری به خود جلب می کند و اتفاقا نمایشگاهی جالب و جامع از مجموعه درختان او در کنار دیگر آثارش، ماسوله، ازدحام، آینده و… در گالری بوم به تماشا است:"منوچهر نیازی"؛ نقاش 82 ساله که با وجود 23 سال اقامت در نیویورک، اواخر دهه هفتاد خورشیدی دیگر نتوانست غربت را دوام آورد و راهی وطن شد و درختان بوم هایش را در خاکی نشاند که در آن ریشه دارند.

درختان او نیم قرن، حتی بیشتر قدمت دارند و جالب است که در هر دهه بسته به حال درونی استاد نقاش و دریافتش از مردم و جامعه پیرامونی اش تغییرات معناداری یافته اند.

شاید کمتر کسی بداند منوچهر نیازی و سهراب سپهری روزگاری هم آتلیه بودند، و با این وجود هیچگاه از درختان هم تقلید نکردند؛ نیازی در این باره می گوید:" قدیم ها در ایران فقط من و سهراب روی تنه‌ی درخت کار می‌کردیم. من با سهراب چندین سال هم‌آتلیه بودم. روبه‌روی سینما شهرفرهنگ، یک آتلیه داشتم که سهراب هم می‌آمد آنجا. گه‌گاهی هم با هم دوتایی ورکشاپ داشتیم. ولی هیچ وقت مقلد همدیگر نبودیم. تنه‌های درخت سهراب، با رنگ قهوه‌ای شماره 3 (یا اَمْبَر) کار شده که قهوه‌ای تندی است. اما تنه‌های درخت من بیشتر رنگین و رنگباز است. زمینه‌ی کارهایم هم بیشتر حالت نقطه‌پردازی است. کارهای سهراب بیشتر در یک پونالیزه قرار می‌گیرد."

پیرمرد می گوید" این روزها همه تمرکزم روی مجموعه درخت ها است، خیلی تغییر کرده‌اند. این تفاوت از اولین درخت‌هایی که کشیده‌ام تا آثاری که در سال‌های اخیر از من به نمایش درآمده کاملاً مشهود است. در کارهایی که در دهه 50 و 60 کار می‌کردم، هیچ‌وقت آدم در میان درخت‌ها وجود نداشت و خود درخت‌ها شبیه آدم‌ها بودند اما در آثار سال های اخیرتر آدم واره هایی را در میان جنگل درختان می بینید.روند این تغییرات در نمایشگاه مرور بر آثار پنجاه ساله ام در گالری بوم قابل بررسی است. "

منوچهر نیازی درباره اینکه درختانش در تنه می مانند و هیچگاه شاخ و برگ آنها را نمی کشد، گفت :" در هنر چرا و باید وجود ندارد، هر کس می تواند درخت خودش را بکشد،هستند هنرمندانی که درخت را با شاخ و برگ و همه اجزایش می بینند اما آنان یک اسم دیگر و یک اخلاق دیگری دارند. من در همه کارهایم، اخلاقم، سلیقه ام و دیدم وجود دارد. خیلی‌ها از روی دست من کار می‌کنند و به قول خانم مژده طباطبایی ،مدیر برنامه هایم بعضی نمایشگاه‌هایی که این روزها برگزار می شود "نیازیسم" شده‌اند! اما هیچ یک از اینها روح آثار من، اخلاق من را نمی‌توانند کپی کنند. اخلاق من می گوید به ریشه درخت نگاه کن، شاید برای همین نقاشی هایم در همان تنه درخت می ماند.نکته دیگر اینکه این درختان گاهی شمایل انسانی می یابند و چنین به نظر می رسد انسان ها کنار هم اند."

او درباره اینکه کشیدن درختان را از کجا الهام گرفته است می گوید:" حتمن تعجب می کنید وقتی بشنوید من فرم درختان را از کجا الهام گرفتم،از پرده سینما! من در زمان گذشته وقتی برای دیدن فیلم به سینماهای لاله‌زار می‌رفتم، پرده‌ سینماها برایم جالب بود و مدام به پرده‌ها نگاه می‌کردم. در واقع من فرم‌هایی که روی پرده‌ها بود را گرفتم و با الهام از آن‌ها ریشه درخت‌ها به‌وجود آمد. "

و دستمریزاد به این روزگار: درختان سپهری در بازار هنر ایران حرف اول را می زند و درختان نیازی نیز پرطرفدارترین و پرفروش ترین مجموعه اوست.

البته نیازی تاکید می کند:" این نوع از درخت‌های من که این روزها در بازار خرید و فروش می شود، نوع جدیدی در تابلوهای من است و با درختان پنج دهه پیش تغییر معناداری کرده است."

گفتنی ست نمایشگاه منوچهر نیازی در گالری بوم تا جمعه هفدهم اسفند دایر است.