از بحران جشنواره‌ها و احقاق حقوق حوزه تجسمی تا مشکلات موزه هنرهای معاصر و نظارت بر گالری‌ها در نشست خبری هادی مظفری
نشست خبری مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
ایران آرت: نشست خبری هادی مظفری، مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روز سه‌شنبه 13 شهریور ماه با حضور خبرنگاران رسانه‌ها در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. مظفری پس از گذشت دو ماه از انتصاب خود به عنوان مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی، در جمع خبرنگاران حاضر شد تا پاسخگوی سوالات آنها درباره چالش‌های حوزه تجسمی باشد. او از موضوعات مغفول مانده حوزه تجسمی سخن گفت.
* از همان ابتدای کار در مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد فکر کردم که باید به سراغ انجمن‌های تجسمی بروم. تفاوت این حوزه با سایر بخش‌های معاونت هنری در این است که آنها با یک انجمن مواجه هستند ولی ما با 7 انجمن تجسمی و 2 حوزه نگارگری و کاریکاتور سر و کار داریم. نشست‌های بسیار داشتیم و امروز می‌توانم ادعا کنم تقریبا با مسائل جدی انجمن‌ها آشنا شده‌ام.
* حقوق حوزه تجسمی سال‌ها مورد توجه قرار نگرفته و باید جبران شود و امسال لطف وزیر ارشاد هم شامل ما شد و با وجود اینکه اعتبار سایر حوزه‌ها ثابت ماند، اعتبار حوزه تجسمی 30 درصد افزایش داشت.
* خواست‌های جامعه هنری زمانی تحقق پیدا می‌کند که نظام صنفی هنرمندان ایجاد شود. یکی از ضروریات برای توجه به حقوق هنرمندان وجود یک نظام صنفی است. در حوزه تجسمی حتی نهادی مانند خانه موسیقی، خانه نمایش و... نداریم. این خانه‌ها می‌توانند سازمان نظام هنرمندان را شکل دهند و همانطور که در سایر اصناف اتفاق می‌افتد، بررسی تمام مسائل داخل صنف بر عهده این سازمان است. به صورت جدی این خواسته باید مطرح شود و وزیر ارشاد هم دستور ایجاد تشکیلاتی برای پیگیری آن را داده است. حوزه‌ای که پول به آن وارد شود با چالش‌های زیادی مواجه می‌شود و در زمینه هنر نیز همین‌طور است. بنابراین باید کارشناسان حقوقی آشنا به هنر برای بررسی مسائل وجود داشته باشند و در دادگستری هم افرادی با سواد هنری به بررسی مشکلات بپردازند.
موزه هنرهای معاصر
* موزه هنرهای معاصر تهران و گنجینه آن از بحث‌های مهم حوزه تجسمی است. اعلام شده که 3259 اثر ثبت شده در موزه هست و 512 اثر نیز وجود دارد که به صورت امانت در موزه قرار دارند و شرایط ثبت و ورود آنها به گنجینه در حال بررسی است. در سال‌های گذشته تلاش شد تا آثار ثبت شده گنجینه، در سامانه دولتی جام که مربوط به ثبت آثار هنری نهادهای مختلف است، ثبت شوند. اما چون آن سامانه بیشتر بر اساس آثار میراث فرهنگی طراحی شده است، امکان ثبت درست آثار موزه وجود نداشت. ظرف یک ماه گذشته مشاوری را انتخاب کردیم که تخصص کافی در زمینه بانک اطلاعاتی دارد و از ایشان خواستیم سامانه‌ای را برای موزه ثبت کند. در مرحله اول تمام آثار با مشخصات کامل در این سامانه ثبت می‌شوند و ظرف مدت 2 ماه گزارش این کار اعلام خواهد شد. پس از آن اسناد خریداری یا هدیه بودن آثار بررسی می‌شود و سپس معاینه حضوری آثار توسط کارشناسان انجام می‌شود. دوره کامل پروژه 6 ماه به طول می‌انجامد و پس از آن گزارش کامل کار ارائه خواهد شد.
* 98 روز از آغاز مرمت موزه هنرهای معاصر گذشته و 116 روز دیگر تا پایان کار باقیست و تا به حال یک و نیم میلیارد تومان برای آن هزینه شده است. در موزه 160 جبهه کاری وجود دارد و در مجموع 21 درصد پیشرفت کار داشته‌ایم که طبق برنامه باید 33 درصد می‌بود. این درصد اختلاف قابل قبول است و تا پایان شهریور جبران می‌شود. طبیعی است وقتی برای مرمت موزه‌ای با عمر 40 سال اقدام می‌شود، با گشودن بخش‌هایی متوجه مشکلاتی شوند که مدت کار را کمی افزایش دهد. از سوی دیگر شرایط اقتصادی دچار تحول شده و این مسئله در روند کار تاثیر می‌گذارد.
* تا زمانی که ارزش آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر به شکل دقیق مشخص نباشد امکان بیمه کردن آنها نیست. در بسیاری از موزه‌های دنیا هم به دلیل ارزش بالای آثار، امکان بیمه واقعی آنها وجود ندارد. اما مشاوری را مامور کرده‌ایم که این حوزه را بررسی کند و در صورتی که اعتبار لازم را داشته باشیم این کار را انجام خواهیم داد.
* زمانی که موضوع واگذاری موزه هنرهای معاصر مطرح شد با واکنش به موقع هنرمندان مواجه شد و بعد با پیگیری مسائل اداری امیدوارم پرونده آن بسته شده باشد.
نظارت بر گالری‌ها
* در حوزه فرهنگ و هنر دو نوع نظارت وجود دارد. یک نوع آن که در سینما، کتاب و... اعمال می‌شود به این شکل است که برای انتشار یا اکران باید مجوز از ارشاد دریافت شود. در نوع دوم که برای مطبوعات اعمال می‌شود، مسئولیت نظارت بر عهده مدیرمسئول رسانه است. درباره گالری‌ها نیز از نظارت نوع دوم استفاده می‌شود و مسئولیت آثار نمایش داده شده بر عهده مدیر گالری است.
* بر اساس آمار 261 گالری در تهران و 273 گالری در شهرستان‌ها مجوز فعالیت دارند. اما اگر وظیفه هنرمند را که معرفی هنرمند به جامعه و گردش آزاد اقتصاد هنر است در نظر بگیریم، تنها 60 تا 70 گالری در کشور هستند که به این کار مشغول هستند. سهم ایران 1.5 درصد از گالری‌های دنیا است و ما وضعیت مناسبی از نظر تعداد گالری‌ها داریم، اما باید تعداد گالری‌های فعال را بالا ببریم و اگر مدیران گالری‌های فعال در کنار هم قرار بگیرند می‌توانند اتفاقات خوبی را رقم بزنند.
جشنواره‌ها و بی‌ینال‌های تجسمی
* ما دچار بحران جدی جشنواره‌ها هستیم و در حوزه تجسمی این بحران پر رنگ‌تر است. 83 جشنواره تجسمی توسط بخش خصوصی و دولتی در کشور برگزار می‌شود و اگر روزهای سال را تقسیم بر آنها کنیم، زمان محدودی برای هر کدام می‌ماند که باعث می‌شود اثرگذاری چندانی نداشته باشند. تعداد زیاد جشنواره‌هایی که در سال‌های گذشته نتوانستند اثرگذار باشند باید تعطیل یا در هم ادغام شوند. فقدان خلاقیت در جشنواره‌ها دیده می‌شود و همه آنها به یک شکل برگزار می‌شوند، در حالی که قرار بود هر کدام از آنها نوآوری داشته باشند.
* سال گذشته انجمن‌های تجسمی دور هم جمع شدند و توافق کردند که در یک سال 4 بی‌ینال و سال دیگر 5 بی‌ینال برگزار شود. اگر به این تعداد، دو جشنواره تجسمی فجر و تجسمی جوان را هم اضافه کنیم، سالانه حدود 7 رویداد بزرگ خواهیم داشت، اما واقعا از نظر ساختاری امکان چنین کاری را داریم؟ هر رویداد چند ماه کار جدی و با برنامه‌ریزی نیاز دارد. یکی از دستاوردهای نشست با انجمن‌ها این بود که شاید لازم نباشد تمام 9 شاخه تجسمی، بی‌ینال برگزار کنند و به عنوان مثال "ده روز با عکاسان" انجمن عکاسان یا "سرو نقره‌ای" انجمن طراحان گرافیک، چیزی از بی‌ینال کم ندارد. برگزاری بی‌ینال کار دولت نیست و انجمن‌ها باید خودشان این کار را انجام دهند، اما با تعدد رویدادها در طول سال کیفیت آنها حفظ می‌شود؟
اقتصاد هنر
* حراج یکی از ضروریات اقتصاد هنر در تمام دنیا است. اما بخشی از مشکلات ما به این برمی‌گردد که در کشور آرت‌فر نداشتیم و مستقیم به سراغ حراج رفتیم. در یک روند درست باید گالری‌ها هنرمندان را کشف کنند و بعد آن افراد به آرت‌فر راه پیدا کنند و پس از ارزیابی شدن به حراج راه پیدا کنند. نفس حراج ضرورت دارد و حراج‌های سال‌های اخیر به اقتصاد هنر کمک زیادی کرده است، اما پله‌های اولیه آن طی نشده است.
