روانشناسی با لکه‌های رورشاخ روی بوم نقاشی
نیلوفر کفایتی گفت: با ایجاد لکه‌های مرکب و سپس با نگاه کردن به آنها به دنبال فرم‌هایی بودم که ضمیر ناخودآگاهم شناسایی می‌کند.
ایران آرت: نمایشگاه آثار نیلوفر کفایتی با عنوان "من و رورشاخ" در گالری نگاه برپاست. کفایتی در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره شکل‌گیری این مجموعه گفت: چند سال پیش شروع به فراگیری خوشنویسی کردم و با توجه به اینکه المان خط در نقاشی برایم بسیار جذاب بود بعد از مدتی به آموزش فرم‌های مدرن خط رو آوردم. در زمان تمرین خوشنویسی به کار با مرکب بسیار علاقمند شدم و چون از دیرباز علاقه زیادی به روانشناسی و مطالعه کتب روانشناسی دارم، هنگام کار با مرکب به یاد آزمون‌های رورشاخ افتادم.
کفایتی افزود: این سایکولوژیست با استفاده از لکه‌های متقارن مرکب و نمایش این لکه‌ها به مراجعان خود، از پاسخ‌هایی که فرد با دیدن این لکه‌ها و تصاویر درون لکه‌ها میداد، با تاکید بر شیوه‌های ناهوشیار مراجع در پاسخ دادن به آنها، جهت شناسایی و سنجش ساختار شخصیتی فرد استفاده می‌کرد. البته الهام‌بخش دکتر رورشاخ در ابداع این آزمون هم دکتر آلمانی بنام جاستینوس کرنر بود که در سال ۱۸۵۷ کتابی از سروده‌هایش را چاپ کرد که هر سروده این کتاب از یک لکه جوهر تصادفی الهام گرفته شده بود.
او با اشاره به اینکه مجموعه آثار او از تلفیق هنر و روانشناسی به وجود آمده‌اند گفت: به دلیل ایده گرفتن از آزمون‌های رورشاخ نام این مجموعه را "من و رورشاخ" گذاشتم. از سال ۹۵ شروع به نقاشی با مرکب کردم و در طی این دوسال حدود ۱۵۰ اثر خلق کرده‌ام که ۷۶ عدد از آنها جهت نمایش انتخاب شدند. همه آثار با مرکب روی کاغذ گلاسه به وجود آمده‌اند.
کفایتی درباره نحوه کار خود گفت: با ایجاد لکه‌های مرکب و سپس با نگاه کردن به آنها به دنبال فرم‌هایی بودم که ضمیر ناخودآگاهم شناسایی می‌کند. سپس شروع به برجسته کردن، وضوح بخشیدن و خراشیدن بیشتر آن شکل و فرم کردم تا آن چیزی را که در لکه‌ها می‌بینم به مخاطب هم نشان دهم. البته هر کسی به دلیل اینکه ضمیر ناخودآگاهش توسط ادراکات حسی و محیطی متفاوتی انباشته شده است تصاویر متفاوتی را می‌تواند در این لکه‌ها شناسایی کند.
او با بیان اینکه آزمون رورشاخ یکی از مهمترین آزمون‌های فرافکنی در حوزه روانشناسی است افزود: فرضیه اصلی رورشاخ آن است که محرک محیطی به وسیله نیازها، انگیزه‌ها و تعارض‌های شخص سازمان داده می‌شوند. این نیاز به سازمان دادن هنگامی که آزمودنی‌ها با محرک‌های مبهم مانند لکه‌های جوهر روبه رو می‌شوند، اغراق آمیزتر، گسترده‌تر و بارزتر است. بنابراین افراد باید تصورها، افکار و روابط درونی خود را بیرون بکشند تا بتوانند پاسخی را به وجود آورند. این فرایند مستلزم آن است که افراد این ادراکات را سازمان دهند و همچنین آنها را با تجربه‌ها و برداشت‌های گذشته خود مرتبط سازند. من هم با علاقه به این خاستگاه در صدد اجرای این آزمون همراه با تلفیقش با هنر برآمدم تا به هدف درونی‌ام که شناخت بیشتر از خود و دنیای پیرامون است نزدیک‌تر شوم.
کفایتی افزود: تصاویری که در لکه‌ها می‌بینم اعم از حیوانات، موجودات تخیلی، فضاها، مکان‌ها و حتی زمان‌هایی است که در ضمیر ناخودآگاهم ثبت و ضبط شده‌اند. این تصاویر شاید از طریقی غیر از حواس پنج‌گانه دریافت شده‌اند و شاید هم از طریق پرسه در وادی خیال، رویا و خواب رویت شده و حال مجالی برای بروز و ظهور یافته‌اند. امیدوارم بتوانم از این طریق به بسیاری از سوالات و نگاه‌های پر از شک خود به جهان اطرافم پاسخی دهم تا به آرامش بیشتری دست یابم.
نمایشگاه نقاشی نیلوفر کفایتی تا 24 مردادماه در گالری نگاه برپاست. این گالری در خیابان مطهری، خیابان جم (فجر)، خیابان غفاری، شماره 644 واقع شده است.
