آدم‌های لایه‌لایه و خط‌خطی‌های سرخوشانه/ نگاهی به نمایشگاه آثار تونی کرگ در مزوه هنرهای معاصر
نمایشگاه "ریشه ها و سنگ ها" گزیده ای از آثار مجسمه و طراحی تونی کرگ است که دیدگاه او نسبت به طبیعت و انسان را نمایان می‌کند.
ایران‌آرت: مریم درویش؛ موزه هنرهای معاصر تهران این روزها میزبان نمایشگاهی از آثار تونی کرگ، مجسمه‌ساز آلمانی- انگلیسی، است. در این نمایشگاه آثاری در زمینه مجسمه، چیدمان و طراحی به نمایش گذاشته شده است و مخاطب ایرانی را با روندی از فعالیت هنری او آشنا می‌کند. در نمایشگاه "ریشه‌ها و سنگ‌ها" 60 مجسمه و 140 اثر روی کاغذ به نمایش درآمده است که قدیمی‌ترین آن متعلق به سال 1970 است و جدیدترین آنها همین امسال به وجود آمده است.
یکی از دیوارهای موزه با چیدمانی از ظروف پلاستیکی شکسته پوشیده شده و این فضای رنگارنگ "جمعیت" نام گرفته است. کرگ نخستین بار این اثر را در سال 1984 نمایش داد. او تلاش کرده تاثیر انسان‌ها بر طبیعت را مورد بررسی قرار دهد و با استفاده از مواد آماده، زندگی مصرفی انسان معاصر و تاثیرات آن بر طبیعت را نقد می‌کند.
"منظره فرسایش یافته" عنوان تعدادی دیگر از آثار اوست که باز هم با مواد آماده شکل گرفته‌اند. دو نمونه از این آثار که در تهران به نمایش درآمده است، متعلق به نیمه دهه 90 میلادی هستند و مفهومی یکسان را در ظاهری متفاوت نمایان می‌کنند. چیدمانی از ظروف شیشه‌ای که با دقت در کنار هم چیده شده‌اند، حجمی با یک فرم منحصر به فرد را به وجود آورده است. گلدان‌ها، جام‌ها، عطردانها و بطری‌هایی که با رنگ مات خود، ترکیبی یکپارچه و پیوند یافته را شکل داده‌اند. این در هم فشردگی در اثر دیگری که با تعداد بسیار زیادی "تاس" ساخته شده نیز دیده می‌شود. در این اثر حجمی که ترکیبی از فرم‌های منحنی است، تاس‌ها با نظم و ترتیب در کنار یکدیگر قرار گرفته و سطح کار را پوشانده‌اند. مجسمه‌های ساخته شده از مواد آماده برهم انباشته و فشرده، مواد ساخته دست انسان را از کارکرد اصلی آنها خارج ساخته و به آنها شکل و مفهومی جدید می‌بخشد.
توجه به ماده در آثار اولیه کرگ تا به امروز قابل مشاهده است. این دیدگاه ماتریالیستی در مجموعه دیگری با نام "متخلخل" هم به چشم می‌آید. حجم‌های گچی بزرگ که روی پایه‌های استیل قرار گرفته‌اند، بیننده را با آثاری مینیمال مواجه می‌کند. تمام سطح این حجم‌های گچی به صورت منظم سوراخ شده و بافتی اسفنجی را به وجود آورده‌اند که بر خلاف جنس زمخت و سنگین آن، ظاهری نرم و سبک دارد.
اما مهمترین بخش این نمایشگاه را می‌توان مجسمه‌های چوبی و برنزی کرگ دانست که بسیاری از آنها شباهت زیادی با هم دارند و تنها در جزییات شاهد تفاوت در فرم‌ها هستیم. در این آثار که اغلب آنها ابعاد بزرگی دارند هنرمند با الهام از فرم‌های طبیعی، گیاهی و همچنین اندام و چهره انسان، آثاری غریب را به وجود آورده است که بیننده را به وجد می‌آورند. کرگ انسان را سوژه مجسمه‌های عظیم خود قرار می‌دهد، اما به جای آنکه مخاطب را با چهره‌ای طبیعی یا زیبا مواجه کند، لایه لایه سطوح را روی هم قرار می‌دهد تا با این انباشتن‌ها، چشم‌اندازی جدید از پیکره به وجود آورد. لایه‌هایی که نامنظم روی هم قرار گرفته و پیچشی در فرم‌ها به وجود می‌آورد، مانند رسوب لایه‌های آهکی غارها یا پوسته‌های زمین، گذر تاریخ را به یاد می‌آورند.
این فرم‌ها به شدت با فضا درگیر هستند و مخاطب را وادار می‌کنند به دور آنها بچرخد تا این مجسمه‌های منحنی، خمیده، فرو رفته یا برجسته را که به نظر می‌رسد تا بی‌نهایت امکان رشد و تکامل دارند، از جهات مختلف بررسی کند تا شاید از زاویه‌ای دیگر با چهره‌ای جدید مواجه شود.
جدا از مجسمه‌ها، بخش دیگری از نمایشگاه به طراحی‌های تونی کرگ اختصاص دارد. او که علاقه اولیه خود را طراحی و نقاشی می‌داند، به صورت مداوم در حال طراحی کردن است و آنچه در نهایت بر کاغذ نقش می‌بندد، گاه نشانه‌هایی از مجسمه‌هایش را در خود دارد. تابلوهایی که بر دیوار موزه هنرهای معاصر تهران قرار گرفته است مخاطب را با طرح‌هایی مواجه می‌کند که با خطوط آزاد بر سطح کاغذ می‌‌تواند فرم چهره‌ای را نمایان کند و یا فقط برون‌ریزی انرژی باشد. اما از سوی دیگر آثاری که به شیوه چاپ اچینگ به وجود آمده‌اند با فرم‌های خاص خود یادآور احجامی سه بعدی یا بخشی از اندام انسان هستند.
سر آنتونی داگلاس کرگ از مهمترین مجسمه‌سازان معاصر بریتانیایی است که اثری از او در بسیاری از کشورهای دنیا قرار دارد. او پیش از روآوردن به هنر، تجربه کار در آزمایشگاه بیوشیمی و موسسه پژوهشی تولید کائوچو را کسب کرد و این تجربیات، پس از روی‌آوردن به هنر نقش مهمی در شناخت او از مواد و درک ساختارهای طبیعی و مواد مصنوعی داشت. کرگ در آثار خود قصد ساخت فرم‌های از پیش تعیین شده یا بازسازی طبیعت را ندارد، بلکه می‌خواهد با فرم‌هایی غریبه یا آشنا احساسات مخاطب را تحریک کند.
با نگاهی به این نمایشگاه، تجربه‌های بسیار متفاوتی به چشم می‌آید اما در نهایت به نظر می‌رسد هنرمند چند ایده و موضوع ثابت را در فرم‌های مختلف گسترش داده است. این فرم‌های پیچیده برگرفته از طبیعت و هندسه الهام گرفته از ساختار بدن انسان هستند. او طبیعت را بسیار خوب می‌شناسد و آنچه را می‌بیند به خوبی به ماده تبدیل می‌کند.
نمایشگاه "ریشه‌ها و سنگ‌ها" تا 22 دی ماه در موزه هنرهای معاصر تهران برقرار است.
