طرح‌هایی فراتر از قاب/ نگاهی به 4 نمایشگاه تجسمی
این هفته در گالری‌گردی ایران آرت به نمایشگاه گالری‌های مژده، ویستا، بن و شکوه پرداخته‌ایم.
ایران‌آرت: نمایشگاه "هورخش" در گالری مژده، "حرکت جهان بسوی..." در گالری شکوه، "سورپرایز" در گالری ویستا و آثار صادق بریرانی در گالری بن، سوژه‌های این هفته گالری گردی هنرآنلاین هستند.
حروفی که جان می‌گیرند
گالری مژده این هفته میزبان نمایشگاهی با نام "هورخش" است که در برگیرنده مجموعه‌ای از آثار طراحی، نقاشی و خوشنویسی است. محسن کرمی در این مجموعه تلاش کرده است با ابزار مختلف و به شکل‌هایی متفاوت، یک مفهوم ویژه را به تصویر بکشد.
بخشی از آثار این مجموعه به طراحی‌های سیاه و سفیدی با زغال و مرکب اختصاص دارد که پرتره‌هایی از انسان در آنها دیده می‌شود. این چهره‌ها با ویژگی‌هایی مشابه خلق شده‌اند و در بیشتر آنها زنانی دیده می‌شوند که چهره آنها با خطوط گوناگون احاطه شده است. این خطوط گاه فرمی تزیینی هستند و گاه به شکل حروفی آشنا درمی‌آیند. این حروف در هیچ کدام از آثار در کنار هم قرار نمی‌گیرند تا کلمه‌ای آشنا را شکل دهند و تنها به عنوان اشیایی مجرد در فضا شناور هستند.
بخش دیگری از آثار به فرم‌های کُروی اختصاص دارد که خطوط منظم و هندسی درون آنها یادآور نقشه‌هایی کهن از علم نجوم و اخترشناسی است. این آثار هم بدون رنگ و تنها با استفاده از کنتراست سیاه و سپید شکل گرفته است و لکه‌های مرکب که روی کاغذ پخش شده با هدایت خطوط، فرمی شبیه درخت پیدا کرده‌اند.
سومین گروه از آثار کرمی به خط نقاشی‌های او اختصاص دارد که برخلاف آثار قبلی رنگ هم در آنها دیده می‌شود و در ابعادی بزرگ به تصویر کشیده شده‌اند. توده‌های حروف بر روی سطح دو بعدی بوم حجم پیدا کرده‌اند اما همچنان کلمه‌ای برای خواندن وجود ندارد و مخاطب تنها با ارزش مجرد حروف مواجه می‌شود.
هجوم دنیای مادی
نقاشی‌های جواد بیاد با عنوان "حرکت جهان بسوی..." در گالری شکوه به نمایش درآمده است. بیاد در این مجموعه که با رنگ و روغن روی بوم کار شده است انسان را در میان هجومی از مظاهر دنیای مادی قرار داده و به بررسی وضعیت او در برابر دست ساخته‌های خودش می‌پردازد.
در فضای مغشوش و غبارگرفته تابلوها انواع عناصری که انسان را درگیر می‌کند دیده می‌شود. پل‌ها و خانه‌ها از یک سو قرار دارند و عروسک‌ها و دلقک‌ها که ابزاری برای سرگرم کردن انسان و گذران وقت هستند به عنوان مهمترین نماد در آثار بیاد دیده می‌شوند. او در این مجموعه قصد دارد درگیر شدن انسان با امور سطحی دنیای مادی و دور شدن او از عمق و حرکت به سوی کمال را نمایش دهد.
زنان امروزی در کنار زنانی با پوشش قدیمی اروپایی در کنار هم قرار گرفته‌اند تا نوعی بی‌زمانی و بی‌مکانی را در آثار ایجاد کنند و موضوع مورد نظر هنرمند را به تاریخ زندگی بشر تعمیم دهند. نقاش با استفاده از رنگ‌های درخشان، همه عناصر را به صورتی چشم گیر نمایش داده شده است تا تاثیر بیشتری بر ذهن بیننده بگذارد و از این طریق مفهوم مورد نظر خود را انتقال دهد.
زبانی جدید برای طنزی همیشگی
کامبیز درم‌بخش در نمایشگاه جدید خود با نام "سورپرایز" آثاری را ارائه کرده است که با کارهای همیشگی او تفاوت‌های زیادی دارد. روحیه شوخ و طنز عمیق این هنرمند این بار در قالب حجم و چیدمان بروز یافته و بیننده را با چهره‌ای جدید از هنرمند مواجه می‌کند.
بخشی از این نمایشگاه به آثاری اختصاص دارد که با استفاده از مواد آماده و ترکیب آنها در شرایطی غیرمعمول به وجود آمده‌اند. به این نمونه‌ها توجه کنید: صندلی سفیدی که یک پایه آن درون لیوان آب قرار گرفته و چوب مرده آن جوانه زده است. ترازویی که دو ساعت شماطه‌دار روی کفه‌های آن قرار دارد و کفه‌ای سنگین‌تر شده که عقربه‌های ساعت آن 5 دقیقه جلوتر از دیگری است. کمد لباسی که رخت‌آویز، چتر و کفش‌های درون آن چهره انسانی را ساخته‌اند.
بخش دیگری از آثار مانند همیشه به طراحی‌های درم‌بخش اختصاص دارد، اما نحوه برخود با این آثار هم متفاوت از همیشه است. این تفاوت‌ها از گل خشک یا قلمی که روی طرح کلاژ شده، تا کرکره‌ای که مقابل طرحی مینیاتوی قرار گرفته و باعث می‌شود مخاطب برای دیدن زنان اندرونی با دشواری مواجه شود، متغیر است. در بعضی از آثار طرح‌ها پا را از کادر خود فراتر نهاده و تلاش کرده‌اند بخشی از قاب چوبی تابلوها را هم در اختیار خود بگیرند.
درم‌بخش در این مجموعه تلاش کرده است با شکستن قالب‌های مرسوم هنری، زبان جدیدی برای بیان افکار خود ایجاد کند. بسیاری از هنرمندان در هنر جدید با استفاده از یک معنا یا سنت تصویری گذشته در پی ایجاد یک معنا در بستری جدید هستند و حالا کامبیز درم‌بخش به عنوان یک طراح و کاریکاتوریست شناخته شده تلاش کرده از یک مدیوم همیشگی جدا شود و تعامل دیگری با مخاطب اثر هنری داشته باشد.
تکرارهای ذکرگونه یک هنرمند
مجموعه‌ای از آثار صادق بریرانی با فاصله 24 سال از آخرین نمایشگاه او، در گالری بن به نمایش درآمده است. در این مجموعه آثاری از زمان‌های مختلف کار این هنرمند 94 ساله به نمایش درآمده که در ادامه همان دست خط‌های قدیمی اوست. آثار بریرانی نوشته‌هایی هستند که در قالب نقاشی ارائه می‌شوند اما نام نقاشی خط بر آنها نمی‌نشیند.
آنچه در آثار بریرانی دیده می‌شود، رهایی، آزادی و در عین حال تکراری است که ریشه در عالم معنا و ذکرهای صوفیانه دارد. او شعرهای عارفانه فارسی را با شیوه‌ای خاص خود می‌نویسد، اما در نوشتن این حروف و کلمات توجهی به خوانایی آنها وجود ندارد و هنرمند ورای معنای درونی اشعار و کلمات، به معنای تصویری کلمات به عنوان عناصری مجرد و مستقل توجه دارد.
اگرچه این آثار از هنر خوشنویسی ایرانی ریشه می‌گیرند، اما برخورد هنرمند با آنها مانند نقاشیِ حرکتی است و سرعت عمل و بیان لحظه‌ای، مهمترین نقش را در این نوشته‌ها دارد. آثار بریرانی پیوندی میان نقاشی، گرافیک و خوشنویسی هستند که خلوت برخاسته از فلسفه شرق در آنها مشاهده می‌شود.
