برای ما طرح مهم بود نه فرد..../ پریسا پهلوان از جایزه ویستا میگوید
پهلوان میگوید قصد داشتیم هنرمندان ایرانی، از جوان‌ترها گرفته تا آنها که سال‌هاست کار می‌کنند، پروپوزال‌نویسی را تجربه کنند.
ایران آرت: جایزه ٣٠ میلیون تومانی ویستا یکی از تجربیات نوپا در میان فعالیت‌های بخش خصوصی در حوزه هنرهای تجسمی است. این جایزه که امسال دومین دوره خود را پشت سر می‌گذارد از سال گذشته با هدف تاکید بر ایده در کار هنری کار خودش را شروع کرد تا بعدها با انتخاب و داوری آثار نام محمدرضا عرب خزائلی را به عنوان برگزیده نخستین دوره‌اش اعلام کند. فراخوان دومین دوره این جایزه چندی پیش اعلام شد تا هنرمندان تا پایان مهرماه امسال برای شرکت در آن فرصت داشته باشند. گفت‌وگو با پریسا پهلوان، مدیر گالری ویستا را به بهانه برگزاری این جایزه در ادامه بخوانید.
ایده برگزاری جایزه «ویستا» از چه زمانی شکل گرفت و چه مراحلی طی شد تا به برگزاری نخستین دوره آن در سال گذشته رسید؟
چهار سال پیش و در شروع فعالیت این گالری مروری داشتیم بر فعالیت‌های دیگر گالری‌ها و برنامه‌هایی که هر کدام از آنها برگزار می‌کردند. همان زمان به اینکه قرار است گالری ویستا در فعالیت‌هایش چه مسیری را طی کند و چه برنامه‌ها و رویدادهای متفاوتی را نسبت به بقیه گالری‌ها می‌تواند رقم بزند هم فکر کردیم. درباره این موضوع با چهره‌های مختلفی در حوزه هنر هم گفت‌وگو کردیم و در نهایت به برگزاری چنین رویدادی رسیدیم. تاکید ما بر این بود که چون با ظهور نسل جدید هنرمندان مواجه هستیم و از طرفی هم رسانه‌های جدید گسترش زیادی پیدا کرده‌اند، می‌توانیم روی «ایده» تمرکز کنیم. اما در مورد این جایزه به این فکر کردیم که آیا جریان هنری یا فکری ایران بوده که به ایده هنرمند بها بدهد و برای آن جایزه‌ای تعیین کند یا نه؟ در هنر معاصر ما هیچ‌وقت اتفاقی به این شکل نیفتاده بود و بنابراین چنین ایده‌ای با استقبال روبه‌رو شد.
با این حساب همه‌چیز این جایزه از صفر تعریف شد و دست‌کم نمونه‌ای مشابه در ایران یا خارج از کشور بازسازی نشد؟
البته در همه جای دنیا نهادها و موسساتی هستند که با بودجه‌ای که تعریف می‌کنند هنرمندان را برای کار هنری تشویق می‌کنند. این موضوع هم شامل موزه‌ها و نهادها می‌شود و هم دولت‌ها و بنابراین نمی‌شود گفت چنین جایزه‌ای بی‌سابقه است. اما در عرصه هنر معاصر ایده هنرمند است که جایگاه خاصی دارد و همین باعث تفاوت هر هنرمندی با دیگری می‌شود. این کلیت موضوعی بود که ما در این جایزه دنبال کردیم و البته در بررسی‌هایی که داشتیم به نمونه مشابهی برنخوردیم. اما خب، این را هم می‌دانستیم که چه جوایزی در دنیا معروف هستند و کدام موسسه متولی برگزاری آن است. اما شرط ما پرداختن به یک ایده مشخص بود و در نهایت تهیه پروپوزال را هم به آن اضافه کردیم. قصد داشتیم به این موضوع هم تلنگر بزنیم و هنرمندان ایرانی هم، از جوان‌ترها گرفته تا آنها که سال‌هاست کار می‌کنند، پروپوزال‌نویسی را تجربه کنند. این موضوع در زمان برگزاری نخستین دوره برای خود ما هم چالش‌برانگیز بود. وقتی در دوره قبلی ایده‌ها را بررسی می‌کردیم به این نتیجه رسیدیم که عده کمی اصول علمی پروپوزال‌نویسی را در طرح‌های‌شان رعایت کرده‌اند. در حقیقت برای ما طرح مهم بود نه فرد....
طبیعتا به این موضوع تاکید می‌شود که چنین طرحی قبلا در جای دیگری ارایه نشده باشد؟
این یکی از شرط‌های ما است و در فراخوان، این موضوع را توضیح داده‌ایم. هدف ما شناسایی طرح‌های برتر و نوآورانه در هنر معاصر بود. می‌خواستیم از تولید محتوا در زمینه ایده حمایت کنیم و در کنار آن به اجرا، نمایش آثار، چاپ کتاب و پشتیبانی رسانه‌ای و بحث‌های تخصصی هم بپردازیم. غیر از این شرایط دیگری را هم تعیین کردیم؛ اینکه هنرمندان در زمینه طرحی که ارایه می‌دهند تجربیاتی از قبل داشته باشند.
به همکاری با گالری‌های دیگر در مورد برگزاری چنین جایزه‌ای اصلا فکر نکردید؟
ما دوست داشتیم که این همکاری وجود داشته باشد و در جلساتی که برای برگزاری این جایزه داشتیم در مورد این موضوع هم صحبت کردیم. قصد ما این نبود که بگوییم چنین طرحی از آنِ گالری ما است. فقط می‌خواستیم ایده مطرح شده به وقوع بپیوندد. در این بین خانم رزیتا شرف‌جهان به خاطر دید هنری و تجربه‌ای که در هنر معاصر داشتند و البته خودشان تجربه گالری‌داری را در «طراحان آزاد» داشتند، در نهایت قبول کردند تا یکی از داوران ما باشند.
از نظر من این طبیعی است که گالری‌های دیگر در این بین به شما و فعالیت گالری ویستا به عنوان یک رقیب نگاه کنند.
این مورد به اهداف هر گالری وابسته است. من شخصا به چنین رقابت‌هایی دامن نمی‌زنم و بیشتر دوست دارم در گالری خودم فعالیت کنم. ضمن اینکه واقعا از نظرات بقیه گالری‌ها در مورد این رویداد خبر ندارم. اما عده‌ای هم بودند که این حرکت را مثبت ارزیابی می‌کردند. حتی هنرمندان و پیشکسوتانی هم بودند که می‌گفتند این فعالیت متفاوت در صورت استمرار خیلی خوب خواهد بود.
در طول این مدت نقدی هم به برگزاری این جایزه شده است؟ نقدی که در نهایت شما را به این نتیجه برساند که در دوره‌های بعدی تغییراتی ایجاد کنید؟
خیلی‌ها اصلا در جریان برگزاری چنین جایزه‌ای قرار نگرفتند. این نظری بود که هیات داوران ما داشت و ما هم سعی کردیم در دومین دوره این نقیصه را برطرف کنیم. غیر از این برای برگزاری دومین دوره برنامه‌ریزی منظم‌تری داشتیم. تا اینجای کار همه‌چیز بر اساس زمان‌بندی پیش رفته و ما تا ٢٥ دی ماه امسال برنده این دوره را معرفی می‌کنیم.
معمولا این تصور وجود دارد که توجه به جوانان هنرمند در بخش نمایشگاهی نوعی ریسک است. این‌طور گفته می‌شود که پرداختن به یک هنرمند جوان موجب می‌شود تا او زودتر از کسب تجربه لازم وارد فضای حرفه‌ای شود. فکر نمی‌کنید برگزاری چنین جایزه‌ای مشکلات اینچنینی به دنبال داشته باشد؟
اتفاقا این بحثی بود که بعد از نمایشگاه و اهدای جایزه دوره اول هم پیش آمد. ما در دور اول فرصت فکر کردن به این موضوع را نداشتیم، ضمن اینکه در آن زمان اصلا تصوری از دایره سنی شرکت‌کنندگان این جایزه نداشتیم. بعدتر تعدادی از دوستان همین نظر را مطرح کردند. این موضوعی است که در حال حاضر به آن فکر می‌کنیم. اما واقعا قصد نداریم در روند برگزاری این جایزه به ستاره شدن یک فرد دامن بزنیم. اصلا نگاه ما از اول این نبوده و فقط می‌خواستیم به بهانه این جایزه تلنگری به هنرمندان بزنیم تا ایده‌های‌شان را مطرح کنند. اما این موضوعی که شما گفتید خطری است که به هر حال هر هنرمند جوانی را تهدید می‌کند. ما می‌خواستیم تنها بستری را برای فعالیت این هنرمندان فراهم کنیم تا ایده‌های نویی که دارند را مطرح کنند. از طرفی دیگر می‌توان به این فکر کرد که چنین رویکردی در نهایت باعث عوض شدن این نگاه به هنرمندان جوان می‌شود. با این نگاه طبیعتا چنین هنرمندانی در ادامه بیشتر دیده می‌شوند و پیشنهادهایی هم برای نمایش آثارشان خواهند داشت. این موضوعی است که از نظر من ایرادی ندارد و نباید جلوی آن را گرفت.
برخورد بخش دولتی با این جایزه چطور بود؟
ما فقط به خاطر محل اجرای مراسم به سراغ این بخش رفتیم. برای بخش دولتی تنها جالب بود که چنین جایزه‌ای قرار است برگزار شود. همان طور که قبلا هم گفتم در بسیاری از کشورها، موسسات و نهادهای خصوصی و دولتی در کنار هم، چنین اتفاقی را رقم می‌زنند. من امیدوارم که اتفاقات مشابه این در جامعه ما هم بیشتر بیفتد. اما تا اینجای کار ما به شکل مستقل فعالیت کردیم.
برگزاری چنین جایزه‌ای به این شکل با توجه به وقتی که برای آن گذاشته می‌شود و مبلغی که برای آن در نظر گرفته شده در شرایط فعلی می‌تواند یک ریسک باشد. به نظر خودتان این ریسک تا اینجای کار جواب داده است؟
خود من فکر می‌کنم برای صحبت از این موضوع کمی زود باشد. به نظر من شتابزدگی در عرصه کارهای فرهنگی و هنری اصلا جواب نمی‌دهد. تجربه نشان داده که نمی‌توان به همه نتایج در کوتاه‌مدت رسید. این است که فکر می‌کنم قضاوت درباره این جایزه و نتایج آن، چه از طرف ما به عنوان برگزارکننده و چه دیگران را باید به زمانی بعد از برگزاری چند دوره موکول کرد. فعلا هدف ما این است که سازوکار برگزاری این جایزه را غنی‌تر و بهتر کنیم.
کیانوش نوری، روزنامه اعتماد
